واکنش استرس حاد زمانی رخ می‌دهد که فرد علائم خاصی را پس از یک رویداد استرس‌زا تجربه کند. کلمه “حاد” به این معنی است که علائم به سرعت ایجاد می‌شوند اما طولانی نیستند. این رویدادها معمولاً بسیار شدید هستند و یک واکنش استرس حاد معمولاً پس از یک بحران غیرمنتظره زندگی رخ می‌دهد، برای مثال، یک تصادف جدی، سوگ ناگهانی، یا سایر رویدادهای آسیب‌زا.
همچنین واکنش‌های استرس حاد ممکن است در نتیجه تجاوز جنسی یا خشونت خانگی رخ دهد. واکنش‌های استرس حاد در افرادی که حوادث تروریستی، بلایای بزرگ یا جنگ را تجربه می‌کنند دیده شده است. پرسنل نظامی در نتیجه تجربیات شدید در طول درگیری‌ها در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
یک واکنش استرس حاد معمولاً در عرض 2 تا 3 روز برطرف می‌شود و لزوماً به اختلال تبدیل نمی‌شود در این مقاله به معرفی اختلال استرس حاد خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
اختلال استرس حاد به چه معناست؟
بیماری اختلال استرس حاد (ASD) معمولاً در عرض یک ماه پس از یک رویداد آسیب‌زا رخ می‌دهد. علائم مشابه علائمی است که در اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مشاهده می‌شود، اما این اختلال موقتی است و از چند روز تا یک ماه طول می‌کشد.
برخی از افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند به PTSD مبتلا شوند. در هفته‌های پس از یک رویداد آسیب‌زا، ممکن است فرد دچار یک اختلال اضطرابی به نام اختلال استرس حاد (ASD) شود. ASD معمولا در عرض یک ماه پس از یک رویداد آسیب‌زا رخ می‌دهد. حداقل سه روز طول می‌کشد و می‌تواند تا یک ماه ادامه داشته باشد.
در تشخیص افتراقی اختلال استرس حاد افراد مبتلا به ASD علائمی مشابه علائم اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) دارند. تفاوت اختلال استرس حاد با ptsd این است که الگوی نشانه در اختلال استرس حاد باید ظرف یک ماه از رویداد آسیب‌زا رخ داده و ظرف مدت یک ماهه برطرف شده باشد. اگر نشانه ها بیش از یک ماه ادامه یابند و ملاکهای اختلال استرس پس از سانحه را برآورده کند در این صورت تشخیص از اختلال استرس حاد به اختلال استرس بعد از حادثه تغییر خواهد کرد.
چه چیزی باعث اختلال استرس حاد می‌شود؟
تجربه، مشاهده یا مواجهه با یک یا چند رویداد آسیب‌زا می‌تواند باعث ASD شود. رویدادها ترس، وحشت یا درماندگی شدید ایجاد می‌کنند. رویدادهای آسیب‌زا که می‌توانند باعث ASD شوند عبارتند از:
- مرگ
- تهدید به مرگ برای خود یا دیگران
- تهدید به آسیب جدی به خود یا دیگران
- تهدیدی برای تمامیت جسمانی خود یا دیگران
اختلال استرس حاد کودک زمانی رخ می دهد که کودک به یک رویداد استرس زا مانند مرگ واقعی یا تهدید شده، آسیب جدی، تجاوز جنسی یا یک فاجعه طبیعی واکنش شدیدی نشان دهد. این واکنش، که از سه روز تا یک ماه پس از رویداد رخ می دهد، فراتر از ناراحتی معمولی است که انتظار دارید.
چه کسانی در معرض خطر اختلال استرس حاد هستند؟
هر کسی می‌تواند پس از یک رویداد آسیب‌زا به ASD مبتلا شود. در صورت داشتن موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به ASD افزایش یابد:
- یک رویداد آسیب‌زا را در گذشته تجربه کرده، شاهد بوده یا با آن مواجه شده است
- سابقه ASD یا PTSD
- سابقه انواع خاصی از مشکلات روانی
- سابقه علائم تجزیه‌ای در طول حوادث تروماتیک
ملاک های تشخیصی اختلال استرس حاد در dsm 5
ملاکهای اختلال استرس حاد در dsm 5 در پنج گروه قرار می‌گیرد:
1- مواجهه با مرگ واقعی یا تهدید به مرگ به صورت تجربه مستقیم، شاهد بودن رویداد، آگاهی از اینکه رویداد برای یکی از نزدیکان روی داده است، تجربه کردن مواجهه مکرر یا شدید با جزییات ناگوار رویداد آسیب‌زا
2- وجود نشانه‌هایی شامل 9 نشانه یا بیشتر از نشانه‌های مزاحمت، خلق منفی، نشانه‌های تجزیه‌ای، نشانه‌های اجتناب، نشانه‌های برانگیختگی که در ادامه توضیح خواهیم داد.
- در علائم اختلال استرس حاد در صورت داشتن ASD سه یا بیشتر از علائم تجزیه‌ای زیر را خواهید داشت: احساس بی حسی، جدا شدن یا عدم پاسخگویی عاطفی؛ کاهش آگاهی از محیط اطراف و غیرواقعی شدن زمانی اتفاق می‌افتد که محیط شما برای شما عجیب یا غیر واقعی به نظر می‌رسد؛ مسخ شخصیت، زمانی رخ می‌دهد که افکار یا احساسات شما واقعی به نظر نمی‌رسند یا به نظر نمی‌رسند که متعلق به شما هستند؛ فراموشی تجزیه‌ای، که زمانی رخ می‌دهد که نمی‌توانید یک یا چند جنبه مهم از رویداد آسیب‌زا را به خاطر بسپارید.
- اضطراب یا افزایش برانگیختگی علائم ASD ممکن است شامل اضطراب و افزایش برانگیختگی باشد. علائم اضطراب و افزایش برانگیختگی عبارتند از:
- داشتن مشکل خواب
- تحریک پذیر بودن
- مشکل در تمرکز
- ناتوانی در توقف حرکت یا نشستن
- دائماً پرتنش یا مراقب
- خیلی راحت یا در زمان های نامناسب مبهوت می‌شوند
- علائم ASD ممکن است باعث ناراحتی شما شود یا جنبه های مهم زندگی شما مانند محیط‌های اجتماعی یا کاری را مختل کند. شما ممکن است ناتوانی در شروع یا تکمیل کارهای ضروری یا ناتوانی در گفتن رویداد آسیب‌زا به دیگران داشته باشید.
- مدت نشانه‌ها سه روز تا یک ماه پس از مواجهه با آسیب
- اختلال قابل توجه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی و زمینههای مهم دیگر عملکرد
- اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری جسمانی دیگر نیست.
نشانه های اختلال استرس حاد چیست؟
نشانه‌ها معمولاً در واکنش به رویداد استرس‌زا به سرعت در عرض چند دقیقه یا چند ساعت ایجاد می‌شوند. علائم اختلال استرس حاد شامل موارد زیر است.
علائم روانی و رفتاری مانند:
- علائم روانی مانند اضطراب، بدخلقی، تحریک پذیری، فراز و نشیب‌های عاطفی، بد خوابی، تمرکز ضعیف، تمایل به تنهایی.
- رویاهای مکرر یا فلاش بک که می‌توانند مزاحم و ناخوشایند باشند.
- اجتناب از هر چیزی که باعث ایجاد خاطرات می‌شود. ممکن است به معنای اجتناب از افراد، گفتگوها یا موقعیت‌های دیگر باشد، زیرا باعث ناراحتی و اضطراب می‌شوند.
- رفتار بی‌پروا یا تهاجمی که ممکن است خود ویرانگر باشد.
- از نظر عاطفی احساس بی‌حسی و جدا شدن از دیگران.
علائم فیزیکی مانند:
- “قلب تپنده” (تپش قلب)
- احساس بیماری (تهوع)
- درد قفسه سینه
- سردرد
- دردهای شکمی (شکم)
- مشکلات تنفسی
علائم فیزیکی ناشی از هورمون‌های استرس مانند آدرنالین (اپی نفرین) است که در جریان خون ترشح می‌شود و در اثر فعالیت بیش از حد تکانه‌های عصبی به قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شود.
درمان اختلال استرس حاد چیست؟
واکنش استرس حاد دیگر به عنوان یک اختلال سلامت روان در نظر گرفته نمی‌شود. هیچ جدول زمانی مشخصی برای سوگ یا واکنش به رویدادهای استرس‌زا وجود ندارد و بسیاری از علائمی که در بالا توضیح داده شد قابل انتظار هستند. ممکن است به هیچ درمانی برای واکنش استرس حاد نیاز نباشد، زیرا علائم معمولاً پس از پایان رویداد استرس‌زا و معمولاً ظرف چند روز از بین می‌روند. درک علت علائم یا صحبت کردن با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده ممکن است کمک‌کننده باشد.
اگر علائم یک واکنش استرس حاد بیش از سه روز اما کمتر از یک ماه طول بکشد، به آن اختلال استرس حاد (ASD) می‌گویند. اختلال استرس حاد به طور جهانی به عنوان یک وضعیت پزشکی شناخته نشده است و آنچه شما تجربه می‌کنید ممکن است در شرایط شما همچنان یک پاسخ طبیعی یا مناسب برای شما باشد. با این حال، اگر مشکل دارید، یک یا چند مورد از موارد زیر ممکن است به شما کمک کند:
- مراقبت از خود و حمایت عملی
در صورت لزوم، مطمئن شوید که از نظر فیزیکی ایمن هستید. صحبت کردن با خانواده، دوستان یا یک متخصص می‌تواند کمک کننده باشد. ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، خواب منظم و محدود کردن کافئین برای سلامت روان عمومی شما مفید است.
- درمان شناختی رفتاری(CBT)
CBT یک روش روان درمانی است و بر این ایده استوار است که روش‌های خاصی از تفکر می‌تواند باعث تحریک یا دامن زدن به برخی مشکلات سلامت روان شود. این درمان انتخابی برای اختلال استرس حاد است. این درمان می‌تواند از تبدیل ASD به PTSD جلوگیری کند.
- روانکاوی و هیپنوتیزم
در برخی موارد روانکاوی و برخی تکنیکهای هیپنوتیزم نیز برای درمان اختلال استرس حاد کاربرد دارد.
- مشاوره
مشاوره به شما کمک می‌کند تا راه‌های مقابله با استرس و علائم استرس را کشف کنید. با این حال، همه نیازی به درمان تروما در اسرع وقت پس از حادثه ندارند. در واقع، برخی مداخلات مانند بررسی روانشناختی بلافاصله پس از ضربه یا حوادث بحرانی می‌تواند اوضاع را بدتر کند و توصیه نمی‌شود.
- دارودرمانی
به طور کلی، داروها به اندازه درمان‌های روانشناختی در درمان اختلال استرس حاد موثر نیستند و نباید به طور معمول استفاده شوند.
برخی از داروها می‌تواند به تسکین برخی از علائم فیزیکی ناشی از ترشح هورمون‌های استرس کمک کند.
گاهی اوقات، داروهایی برای کمک به مشکلات خاصی مانند کمبود خواب، درد یا افسردگی تجویز می‌شود، اما باید این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید.
چشم انداز بلندمدت اختلال استرس حاد چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به ASD بعداً با PTSD تشخیص داده می‌شوند. اگر علائم شما بیش از یک ماه ادامه داشته باشد و باعث استرس و مشکل در عملکرد شود، تشخیص PTSD داده می‌شود.
درمان ممکن است شانس ابتلا به PTSD را کاهش دهد. تقریباً 50 درصد موارد PTSD در عرض شش ماه برطرف می‌شوند، در حالی که سایر موارد ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشند.
آیا می‌توانم از اختلال استرس حاد (ASD) جلوگیری کنم؟
از آنجایی که هیچ راهی برای اطمینان از اینکه هرگز یک موقعیت آسیب‌زا را تجربه نمی‌کنید وجود ندارد، هیچ راهی برای جلوگیری از اختلال استرس حاد وجود ندارد. با این حال، کارهایی وجود دارد که می‌توان برای کاهش احتمال ابتلا به اختلال استرس حاد انجام داد.
دریافت درمان پزشکی ظرف چند ساعت پس از تجربه یک رویداد آسیب‌زا ممکن است احتمال ابتلا به اختلال استرس حاد را کاهش دهد. افرادی که در مشاغلی کار می‌کنند که دارای خطر بالای حوادث آسیب‌زا هستند، مانند پرسنل نظامی، ممکن است از آموزش‌های آمادگی و مشاوره برای کاهش خطر ابتلا به اختلال استرس حاد یا PSTD در صورت وقوع یک رویداد آسیب‌زا بهره‌مند شوند. آموزش آماده سازی و مشاوره شامل اجرای جعلی رویدادهای آسیب‌زا و مشاوره برای تقویت مکانیسم‌های مقابله است.
سخن پایانی
برخی از افرادی که اختلال استرس حاد دارند متوجه می‌شوند که علائم آنها بیش از یک ماه باقی می‌ماند. در این صورت حتما باید از روانشناس کمک گرفت. در صورتی که علائم ادامه‌دار باشد احتمالاً فرد دچار اختلال استرس پس از سانحه شده است و اگر درمان اتفاق نیوفتد عوارض اختلال استرس حاد که بیش از یک ماه به طول انجامیده و تبدیل به اختلال استرس پس از سانحه شده زیاد است. اگر به تازگی رویدادی استرس‌زا را تجربه کرده‌اید با متخصصین برتر ماروم در تماس باشید.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینههای درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
No comment