آیا غرور و تکبر به معنای احترام گذاشتن به خود است؟ به نظر شما عزت نفس یا همان احترام به خود یعنی چه ؟عزت نفس نظر کلی شما درباره خود، باورهای شما در مورد توانایی‌ها و محدودیت‌هایتان است. احترام به خود بر اساس افکار، روابط و تجربیات شما، از جمله تجربیات مربوط به فرهنگ، مذهب و موقعیت اجتماعی شکل می‌گیرد. بسیاری از باورهایی که امروز در مورد خود دارید منعکس‌کننده پیام‌هایی هستند که در طول زمان از دیگران دریافت کرده‌اید. دانش‌آموزان در سال‌های دبیرستان اغلب ارزش‌های خود را دوباره بررسی می‌کنند و برداشت‌های جدید یا تغییر یافته‌ای از خود ایجاد می‌کنند. عزت نفس نحوه ارزش‌گذاری و درک ما از خود است. اهمیت احترام به خود از این جهت است که شامل عقاید و باورهای ما در مورد خودمان است و تغییر آنها ممکن است دشوار باشد و بسیاری از ابعاد زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. احترام به خود در محدوده پایین همان صدای کوچکی در سر است که می‌گوید: «تو غیر قابل تحمل هستی، چاق هستی، چه فایده‌ای دارد، تو برای این کار لایق نیستی» در همین ابتدا مقاله برای بررسی میزان احترام به خود موارد زیر را در نظر بگیرید:
- خودتان را به عنوان یک شخص دوست دارید و برای خود ارزش قائل هستید؟
- می‌توانید تصمیم بگیرید و خود را اثبات کنید؟
- نقاط قوت خود را می‌شناسید؟
- احساس می‌کنید که می‌توانید چیزهای جدید یا دشوار را امتحان کنید؟
- نسبت به خود مهربان هستید؟
- از اشتباهات گذشته بدون سرزنش ناعادلانه عبور می‌کنید؟
- زمانی را که نیاز دارید برای خود اختصاص می‌دهید؟
- باور داری که مهم هستی و به اندازه کافی خوب هستی؟
- باور داری لایق خوشبختی هستی؟
در این مقاله با مفهوم احترام به خود بیشتر آشنا خواهید شد و راه‌های تقویت و دلایل آسیب به آن را خواهید شناخت.
فهرست مطالب
محدوده‌های عزت نفس
اگر می‌خواهید احترام به خود را در محدوده سالم نگه دارید، باید با محدوده‌های مختلف احترام به خود آشنا شوید:
- عزت نفس بیش از حد بالا: احساس برتری نسبت به دیگران. افرادی که عزت نفس بیش از حد بالایی دارند، اغلب مغرور و خودپسند هستند و احساس حق بودن دارند. آنها تمایل دارند عیب‌های خود را نادیده بگیرند و از دیگران انتقاد کنند.
- عزت نفس پایین: احساس حقارت نسبت به دیگران. در افرادی که احترام به خود در محدوده پایین است، نظرات دیگران را بالاتر از نظرات خود می‌دانند. گاهی اوقات پذیرش تعارف برای آنها دشوار است، زیرا آنها تمایل دارند به جای تمرکز بر دارایی‌های خود، بر نقاط ضعف درک شده خود تمرکز کنند. آنها اغلب از شکست می‌ترسند و معتقدند دیگران بهتر از آنها هستند.
- عزت نفس سالم: اصول احترام به خود، داشتن دیدی دقیق و متعادل از خود است. افراد با عزت نفس سالم، توانایی‌ها، عیوب، نقاط قوت و ضعفشان را می‌شناسند و می‌پذیرند. آنها انتظارات واقع‌بینانه‌ای از خود و دیگران دارند.
فواید احترام به خود در محدوده سالم
ضرورت احترام به خود این است که اگر در محدوده سالم باشد به احساس ارزشمندی و امنیت کمک می‌کند. اگر عزت نفس سالمی دارید، به احتمال زیاد روابط مثبتی با دیگران خواهید داشت. احترام به خود در محدوده سالم شما را قادر می‌سازد تا بهترین عملکرد خود را در مدرسه یا محل کار داشته باشید. عزت نفس سالم به شما کمک می‌کند حتی زمانی که انتظارات را برآورده نمی‌کنید، دیدگاه مثبت را حفظ کنید، زیرا می‌توانید بازخورد و فرصت‌های رشد بیشتری داشته باشید. پذیرش خود، شما را از نیاز به همنوایی برای پذیرفته شدن توسط دیگران رها می‌کند. زمانی که عزت نفس شما سالم باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن یا اعتیاد کمتر است.
نشانه‌های احترام به خود در محدوده سالم
اگر بتوان برای احترام به خود در محدوده سالم قوانینی در نظر گرفت، موارد زیر به قوانین احترام به خود به درستی اشاره کرده است. همچنین به یاد داشته باشید که ما تحت عنوان احترام گذاشتن به خود نمی‌توانیم دیگران را درنظر نگیریم.
1) قاطعیت در بیان نیازها و نظرات
2) اعتماد به نفس در توانایی تصمیم‌گیری
3) قادر به ایجاد روابط ایمن و صادقانه و قطع روابط ناسالم است.
4) واقع بینانه در انتظارات؛ از خود یا دیگران بیش از حد انتقاد نمی‌کند.
5) انعطاف پذیرتر؛ بهتر می‌تواند استرس و شکست را تحمل کند.
چرا باید به خودمان احترام بگذاریم؟
عزت نفس پایین تصمیم‌گیری را دشوار می‌کند. اگر سطح احترام به خود در شما پایین است، بیش از حد به تایید دیگران وابسته هستید. با کمبود احترام به خود، تمایل دارید از ریسک کردن اجتناب کنید زیرا از شکست می‌ترسید. شما عموماً انتظار دارید که ناموفق باشید و وقتی اشتباه می‌کنید، بیش از حد از خود انتقاد می‌کنید. شما اغلب خودتان را تحقیر می‌کنید و به تعریف‌هایی که می‌شنوید، بی‌توجه هستید. داشتن دیدگاه منفی نسبت به خود، احتمال داشتن روابط ناسالم با دیگران را افزایش می‌دهد. در عین حال باید بدانیم که چگونه به خودمان احترام بگذاریم.
نشانه‌های کاهش عزت نفس
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص عزت نفس پایین توجه به الگوهای فکری است. در اینجا چند نمونه از این الگوهای فکری بیان می‌شود:
1) فکر کردن به همه یا هیچ؛ شما همه چیز را خوب یا بد می‌بینید.
2) تعمیم بیش از حد؛ شما فرض می‌کنید که یک واقعیت یا رویداد منفی یک قانون کلی برای زندگی شما ایجاد می‌کند.
3) فیلتر ذهنی؛ شما فقط روی جنبه‌های منفی زندگی تمرکز می‌کنید و آنها را بزرگ می‌کنید.
4) تبدیل نکات مثبت به منفی؛ شما جنبه‌های مثبت زندگی را نادیده می‌گیرید یا آن را رد می‌کنید. شما برای دستاوردهای خود بهانه می‌آورید.
5) عجله در نتیجه‌گیری‌های منفی؛ شما بدترین را فرض می‌کنید، حتی زمانی که هیچ مدرکی برای حمایت از آن ندارید.
6) اشتباه گرفتن احساسات با حقایق؛ شما احساس حماقت، تنبلی یا زشتی می‌کنید، بنابراین نتیجه می‌گیرید که باید واقعاً احمق، تنبل یا زشت باشید.
7) شخصی کردن همه چیز؛ شما فرض می‌کنید همه چیز منفی به شما مربوط است. شما مسئولیت نامتناسبی را بر عهده می‌گیرید و احساس گناه نامتناسب می‌کنید.
چه چیزی می‌تواند باعث کاهش عزت نفس شود؟
به طور کلی موارد مهمی در زندگی وجود دارد که باعث کاهش عزت نفس می‌شود، که عبارتند از:
- مورد آزار یا اذیت قرار گرفتن
- تجربه تعصب، تبعیض یا انگ، از جمله نژادپرستی
- از دست دادن شغل یا مشکل در یافتن شغل
- مشکلات در محل کار یا در حین تحصیل
- مشکلات سلامت جسمانی
- مشکلات روانی
- مشکلات رابطه، جدایی یا طلاق
- مشکلات پول یا مسکن
- نگرانی در مورد ظاهر و تصویر بدن
- احساس فشار برای برآورده کردن انتظارات غیر واقعی
آیا عزت نفس پایین یک مشکل سلامت روان است؟
عزت نفس پایین به خودی خود یک مشکل سلامت روان نیست. اما سلامت روان و عزت نفس می‌توانند ارتباط نزدیکی با هم داشته باشند. برخی از نشانه‌های عزت نفس پایین می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل سلامت روان باشد. مخصوصاً اگر برای مدت طولانی دوام داشته باشند یا بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارند. مثلا:
- احساس ناامیدی یا بی ارزشی
- سرزنش ناعادلانه خود
- از خود متنفر بودن
- نگرانی در مورد ناتوانی در انجام کارها
داشتن یک مشکل سلامت روانی نیز می‌تواند باعث کاهش عزت نفس شما شود. اگر با سلامت روان خود دست و پنجه نرم می‌کنید، کنار آمدن یا برداشتن گام‌هایی برای بهبود عزت نفس خود سخت‌تر است.
چگونه می‌توانم عزت نفس خود را بهبود بخشم؟
به یاد داشته باشید که راه‌های متفاوتی برای افراد مختلف در زمان‌های مختلف کار می‌کنند. فقط چیزی را امتحان کنید که با آن احساس راحتی می‌کنید. با همه اقدامات ذکر شده باید بدانیم چطور به خودمان احترام بگذاریم تا احترام به خود در محدوده سالم باقی بماند.
با خود مهربان باشید.
خودتان را بشناسید، به عنوان مثال، چه چیزی شما را خوشحال می‌کند و برای چه چیزی در زندگی ارزش قائل هستید. سعی کنید افکار ناخوشایند در مورد خودتان را به چالش بکشید. به خودتان چیزهای مثبت بگویید، برخی از افراد دوست دارند این کار را جلوی آینه انجام دهند. ممکن است در ابتدا احساس عجیبی داشته باشید، اما هر چه بیشتر این کار را انجام دهید احساس راحتی بیشتری خواهید داشت.
نه گفتن را تمرین کنید، اگر به آن عادت نداشته باشید، قاطعیت می‌تواند دشوار باشد. اما موافقت با بسیاری از چیزها برای جلب رضایت دیگران خسته کننده است. این می‌تواند به شما کمک کند که قبل از موافقت با انجام کاری که نمی‌خواهید، مکث کنید، نفس بکشید و به احساس خود فکر کنید. سعی کنید از مقایسه خود با دیگران خودداری کنید. آنچه دیگران اغلب برای به اشتراک گذاشتن در مورد زندگی خود انتخاب می‌کنند همیشه تصویر کامل نیست.
یک کار خوب برای خودتان انجام بدهید، به عنوان مثال، غذای مورد علاقه خود را درست کنید یا بازی مورد علاقه خود را انجام دهید.
سعی کنید نکات مثبت را تشخیص دهید.
موفقیت‌های خود را جشن بگیرید، مهم نیست که چقدر کوچک به نظر می‌رسند، برای تمجید از خودتان وقت بگذارید. تعارف را بپذیرید، می‌توانید آنها را ذخیره کنید تا در مواقعی که احساس ضعف می‌کنید یا به خودتان شک دارید، آنها را مرور کنید.
اگر احساس راحتی می‌کنید از مردم بپرسید که در مورد شما چه چیزی را دوست دارند. آنها ممکن است چیزهایی را تشخیص دهند که شما در مورد خودتان فکر نمی‌کنید. لیستی از چیزهایی که در مورد خود دوست دارید بنویسید.
یک شبکه پشتیبانی بسازید.
با کسی که بهش اعتماد دارید صحبت کنید، اینکه کسی به شما گوش دهد و نشان دهد که به شما اهمیت می‌دهد می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر نمی‌توانید با یکی از نزدیکان خود صحبت کنید، می‌توانید با بنیاد روانشناسی ماروم تماس بگیرید.
روی روابط مثبت تمرکز کنید، ممکن است کنترل کردن اینکه با چه کسی وقت می‌گذرانید دشوار باشد. اما در صورت امکان، زمان بیشتری را با افرادی بگذرانید که به شما احساس خوبی نسبت به خودتان می‌دهند. پشتیبانی همتایان را امتحان کنید، ایجاد ارتباط با افرادی که تجربیات مشابه یا مشترک دارند می‌تواند کمک کننده باشد.
روان درمانی را امتحان کنید.
روانشناسان متبحر می‌توانند به شما کمک کنند تا راه‌هایی را برای کنار آمدن با تجربیاتی که بر احساس شما نسبت به خودتان تأثیر می‌گذارد، بیابید.
برای خود چالشی تعیین کنید.
داوطلب شدن را امتحان کنید، ممکن است تصمیم بگیرید که وقت خود را برای چیزی که به آن علاقه دارید، اختصاص دهید. اهداف کوچک تعیین کنید، می‌تواند به شما کمک کند تا احساس کنترل‌پذیری بیشتری داشته باشید و به شما احساس موفقیت بیشتری بدهد. چیز جدیدی یاد بگیرید؛ به عنوان مثال، می‌تواند یک سرگرمی جدید یا فعالیت خلاقانه باشد. یا وقت گذاشتن برای خواندن کتابی درباره موضوعی جدید.
مراقب خودتان باشید.
سعی کنید به اندازه کافی بخوابید، خواب کم یا زیاد می‌تواند تاثیر منفی بر احساس شما داشته باشد. به رژیم غذایی خود فکر کنید. خوردن منظم و ثابت نگه داشتن قند خون می‌تواند در خلق و خوی و سطح انرژی شما تفاوت ایجاد کند.
سعی کنید کمی فعالیت بدنی داشته باشید، فعال بودن می‌تواند به سلامت روان شما کمک کند. کمی وقت خود را بیرون بگذرانید، حضور در فضای سبز اغلب می‌تواند به احساس شما کمک کند. ذهن آگاهی و مدیتیشن را تمرین کنید، سعی کنید از مواد مخدر تفریحی و الکل خودداری کنید. زیرا در درازمدت احساس بدتری در شما ایجاد می‌کنند و از رویارویی با مشکلات اساسی جلوگیری می‌کنند.
سخن پایانی
ارزش و احترامی که شما برای خود قائل هستید از کودکی تا بزرگسالی بر تک تک مراحل زندگی و تصمیمات مهم زندگی شما اثرگذار است. اگر والدین هستید و فرزند شما کودک است مطالعات زیادی در زمینه عزت نفس داشته باشید و از روانشناس کمک بگیرید تا به او کمک کنید عزت نفس بالایی در محدوده سالم داشته باشد.
اگر بزرگسالی هستید که با توجه به تجاربتان می‌دانید عزت نفستان ضعیف است باید بدانید که هیچ وقت دیر نیست و همین الان هم برای بهبود احترام به خودتان فرصت دارید تا از این به بعد مسیر را به درستی پیش ببرید. پس اگر این سوال ذهنتان را مشغول کرده که چطور به خودم احترام بگذارم باید بدانید ما در ماروم با متخصصین با تجربه و با دانش می‌توانیم به شما کمک کنیم تا به احترام به خود در محدوده سالم دست یابید.
No comment