آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی چیست؟

آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی یا سوار شدن ماشین چیست؟ فردی که این فوبیا را دارد ممکن است تنها با فکر سوار شدن به ماشین و حرکت به سمت مقصد کاملاً فلج شود. فرد مبتلا به آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی ممکن است در حدی اضطراب شدیدی را تجربه کند که گاهی اوقات حتی با وجود اینکه راننده نیست نخواهد سوار ماشین شود. فردی که از آماکسوفوبیا رنج می‌برد، در فکر کردن منطقی به ترس خود  مشکل خواهد داشت. 

ترس غیرمنطقی از رانندگی یک نوع فوبی خاص است که در طبقه بندی اختلالات اضطرابی  DSM-V  قرار می‌گیرد. نه تنها قرار گرفتن در ماشین، بلکه صرفاً فکر سوار شدن در یک ماشین می‌تواند باعث ایجاد اضطراب و وحشت شود. ممکن است خودتان یا اطرافیانتان چنین احساسی را تجربه کرده باشید با ماروم همراه باشید تا بیشتر با این شرایط و راه حل‌های آن آشنا شوید.

فهرست مطالب

ترس غیرمنطقی از رانندگی یا سوار شدن ماشین چیست؟

اگر این اضطراب بدتر شود، ممکن است حملات پانیک تمام عیار (لینک به اختلال پانیک شود) را نیز تجربه کند. افرادی که از آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی رنج می‌برند تمام تلاش خود را می‌کنند تا از اضطراب ناشی از این فوبیا فرار کنند. این عمل اجتناب به دلیل اینکه موقتاً احساسات خوشایندی ایجاد می‌کند سبب ماندگاری فوبیا می‌شود. 

این اضطراب و اجتناب شدید بر عملکرد اجتماعی و شغلی فرد تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، مبتلایان به ترس غیرمنطقی از رانندگی از ماشین برای رفت و آمد استفاده نمی‌کنند. آنها هر نوع حمل و نقل دیگری یا پیاده‌روی را برای رفت و آمد ترجیح می‌دهند. آنها ممکن است دیر به مدرسه و یا محل کار برسند، که می‌تواند مشکل‌ساز باشد. اعضای خانواده می‌توانند به دلیل مشکلات ناشی از این فوبیا  خسته شوند. 

فردی که از این نوع فوبیای خاص رنج می‌برد، از کشته شدن یا مجروح شدن در یک تصادف رانندگی می‌ترسد. آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی ممکن است برای افرادی که در مناطق روستایی‌تر زندگی می‌کنند، جایی که وسایل نقلیه بسیار کم است، مشکل ساز نباشد. در مقابل، فردی که در یک شهر بزرگ زندگی می‌کند و از آماکسوفوبیا یا ترس از رانندگی رنج می‌برد، ممکن است در کنار آمدن با اضطراب خود بسیار مشکل داشته باشد، زیرا صرفاً دیدن یک ماشین در حرکت در خیابان ممکن است سطح بالایی از اضطراب را در وی ایجاد کند.

علائم آماکسوفوبیا یا ترس غیر منطقی از رانندگی

مانند همه‌ی فوبی‌های خاص دیگر، آماکسوفوبیا نیز علامت اصلی اضطراب را دارد. افراد مبتلا به ترس غیرمنطقی از رانندگی از اضطراب شدید رنج می‌برند، این اضطراب می‌تواند منجر به حملات پانیک شود. هنگامی که فرد دچار اضطراب شدید می‌شود، بدن سایر علائم فیزیولوژیکی را نیز تجربه می‌کند. مانند افزایش ضربان قلب یا تپش قلب. 

هنگامی که بیمار ترس را تجربه می‌کند، به دلیل هجوم آدرنالین به حالت مبارزه در می‌آید در این حالت، پاسخ‌های فیزیولوژیکی بدن به فرد کمک می‌کند در موقعیت‌های ترسناک تصمیم‌گیری کند : فرار کند – غش کند –  از حملات پانیک رنج ببرد یا بماند و با ترس خود مبارزه کند). ترس غیرمنطقی از رانندگی، ترس از سوار شدن به ماشین است که توسط افراد به طرق مختلف تجربه می‌شود. همچنین ممکن است یکی بر اساس تجربیات گذشته و شدت فوبیا، علائم شدیدتری نسبت به دیگری داشته باشد. فرد باید حداقل 6 ماه اضطراب را تجربه کند.

علائم آماکسوفوبیا یا ترس غیر منطقی از رانندگی

علائمی که فرد در آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی تجربه می‌کند عبارتند از:

  • اضطراب بیش از حد هنگام قرار گرفتن در معرض اتومبیل
  • اضطراب مفرط هنگام فکر کردن به ماشین سواری
  • ناتوانی در مدیریت اضطراب
  • حملات پانیک تمام عیار
  • اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که ممکن است فرد با اتومبیل‌ها روبه‌رو شود
  • افزایش ضربان قلب
  • تنگی نفس
  • تنش عضلانی
  • حالت تهوع
  • احساس سرگیجه/غش کردن
  • ترس از عذاب قریب الوقوع
  • تعریق بیش از حد
  • لرزش
  • گرگرفتگی‌های سرد/گرم
  • دلشوره داشتن
  • خشک شدن دهان
  • میگرن
  • گریه / جیغ زدن

برای تشخیص اختلال ترس یا هراس غیرمنطقی از رانندگی، فرد باید حداقل ۳ تا ۵ مورد از این علائم را تجربه کند.

علل ترس غیرمنطقی از رانندگی

آماکسوفوبیا، مانند سایر فوبیاها، هیچ علت شناخته شده‌ای ندارد. در این فوبیا، فرد می‌ترسد با سوار شدن ماشین مجروح یا کشته شود. این نوع فوبیا می‌تواند نتیجه عوامل بیولوژیکی (ژنتیک) و یا محیطی (تجارب گذشته یا یادگیری اجتماعی) باشد.

ژنتیک به ژن‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی در بدن ما اشاره دارد. فردی با سابقه خانوادگی اختلال فوبیا یا هر اختلال روانی دیگری شانس بیشتری برای ابتلا به اختلال مشابه یا متفاوت در آینده  را دارد. زیرا ژن‌های والدین به فرزندانشان منتقل می‌شود. با این حال، حتی اگر فرد سابقه خانوادگی مشکلات سلامت روان داشته باشد، دلیل ابتلای قطعی نیست بلکه فقط به این معنی است که ممکن است به احتمال دچار این فوبیای خاص شود.

البته فردی که دارای استعداد ژنتیکی است اغلب تا زمانی که یک رویداد محرک وجود نداشته باشد، علائم آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی را بروز نخواهد داد. این رویداد محرک می‌تواند یک تجربه آسیب زا در گذشته باشد. برای مثال، ممکن است شخصی تجربه ای نزدیک به مرگ را در ماشین داشته باشد یا تجربه آسیب فرد دیگری را شنیده باشد و یا ممکن است فردی که از این اختلال رنج می‌برد پیشتر عزیز خود را در یک تصادف رانندگی از دست داده باشد.

دلایل دیگر می‌تواند گزارش‌ها و آمار رسانه‌ها باشد. اخبار مربوط به تصادفات رانندگی یا تعداد افرادی که در این حوادث جان خود را از دست می‌دهند، می‌تواند عاملی برای ابتلا به آماکسوفوبیا یا ترس از رانندگی شود. بنابراین، ژنتیک و عوامل محیطی، هر دو نقش مهمی در ایجاد آماکسوفوبیا دارند.

درمان آماکسوفوبیا

آماکسوفوبیا، مانند همه فوبیای خاص دیگر، یک نوع درمان انحصاری ندارد که به طور خاص برای درمان آن طراحی شده باشد.

این اختلال با تعدادی از درمان‌های مختلف از جمله، مواجهه درمانی، درمان شناختی رفتاری و یا داروهایی که اضطراب را کاهش می‌دهند، درمان می‌شود.

درمان شناختی-رفتاری (CBT)

این یکی از متداول‌ترین درمان‌ها برای بیمارانی است که دچار یکی از انواع اختلالات روانی هستند.

CBT می‌تواند به شما کمک کند تا یک قدم به عقب بردارید و ترس‌های خود را عمیق‌تر از آنچه معمولاً انجام می‌دهید تجزیه و تحلیل کنید. آماکسوفوبیا به عنوان ترس غیرمنطقی از اتومبیل و رانندگی تعریف می‌شود. بنابراین، درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا این افکار غیرمنطقی را با افکار منطقی تر جایگزین کند. درمانگران  در تجزیه و تحلیل و توجیه احساس بیمار در مورد قرار گرفتن در معرض اتومبیل به وی کمک می‌کنند. به بیمار کمک می‌کنند تا دلایل ترس خود را کشف کنند. به بیمار گفته می‌شود که یک دفتر خاطرات فکری با ستون ABCD   داشته باشد به این صورت شرایطی فراهم می‌شود  تا جایگزینی برای هر فکر غیرمنطقی که دارد، پیدا کند.

ABCD مخفف:

  1. Activating events یک موقعیت یا رویداد محرک.
  2. Beliefs باورها و افکاری که در آن موقعیت تحریک‌کننده به ذهن فرد می‌رسد.
  3. Consequences پیامدها و رفتارهای ما که ناشی از نگرش و تفکر ماست و به صورت رفتار و احساس بروز می‌کند.
  4. Dispute منظور به چالش کشیدن و زیر سوال بردن باورهای ناکام کننده و مخرب است. درمانگر با ارائه‌ی افکار منطقی و متناوب در تلاش برای مخالفت و به چالش کشیدن آن باورهای غیرمنطقی است و در آخر افکار سالم جایگزین می‌شوند.

درمان از طریق مواجهه

یکی از پرکاربردترین روش‌های درمان بیماران مبتلا به آماکسوفوبیا (یا هر نوع فوبی خاص دیگری) مواجهه است.

در این درمان، بیمار در یک بازه زمانی معین در معرض منبع ترس خود قرار می‌گیرد.

برای شروع درمان، درمانگر بیمار را در معرض کمترین محرک‌های تحریک‌کننده قرار می‌دهد، مثلاً تصویری از ماشین.

همانطور که درمان پیشرفت می‌کند و بیمار می‌تواند اضطراب خود را کنترل کند، می‌توان از تصویرسازی استفاده کرد تا درمان را یک قدم جلوتر برد. در این بخش از درمان از بیمار خواسته می‌شود موقعیتی را که در آن سوار ماشین است تجسم کند. در طی این فرآیند تصویرسازی، شخص در واقع احساس می‌کند که در آن موقعیت یا مکان خاص قرار دارد، هنگامی که فرد با موفقیت، بدون احساس اضطراب، این مرحله تجسمی را پشت سر گذاشت سپس در معرض یک ماشین واقعی قرار می‌گیرد. 

در حالی که بیمار در طول مراحل مختلف درمان در معرض شدت‌های مختلف محرک‌ها قرار می‌گیرد، درمانگر به طور همزمان تمرین‌های مقابله‌ای را به او آموزش می‌دهد. که شامل تکنیک‌های تنفسی یا روش‌های آرام‌سازی عضلانی برای کاهش اضطراب است و به فرد می‌آموزد که چگونه هنگام قرار گرفتن در معرض محرک‌های ترس آرام بماند. قبل از شروع واقعی مواجهه درمانی، درمانگر باید شدت ترس بیمار را دریابد تا بفهمد آیا او قادر به انجام این درمان خواهد بود، بدون اینکه هیچ آسیب جسمی یا روانی در طول فرآیندهای مواجهه به وی وارد شود. 

اگرچه قرار دادن بیمار در معرض ترس در واقع باعث هجوم اضطراب ناخواسته به او می‌شود، تصور می‌شود انجام این کار به آنها کمک می‌کند تا نسبت به ترس خود حساسیت‌زدایی شوند بنابراین، از نظر تئوری، هر چه کسی بیشتر در معرض چیزی باشد که از آن می‌ترسد، به مرور زمان کمتر او را آزار خواهد داد. چنین استراتژی ممکن است برای درمان ترس غیرمنطقی از رانندگی موثر باشد.

کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی MBSR

MBSR یک مدیتیشن درمانی است که برای مدیریت استرس یا اضطراب کاربرد دارد. یک برنامه 8 هفته ای است که شامل جلسات گروهی است. در این جلسات مدیتیشن ذهن آگاهی و هاتا یوگا انجام می‌شود. سخنرانی‌ها و بحث‌های گروهی نیز برای صحبت در مورد سلامت روان و افزایش تعامل انجام می‌شود. در مدیتیشن تمرکز حواس به فرد گفته می‌شود که به عنوان مثال روی احساساتی که در حین تنفس احساس می‌شود یا ریتم بالا و پایین رفتن قفسه سینه در طول این فرآیند تمرکز کند.

این امر توجه فرد را از چیزی استرس زا به چیزی که خنثی و آرام بخش است منحرف می‌کند. برای درمان سریع و موثر، به بیماران مجموعه‌ای از کارهای خانگی نیز داده می‌شود، به عنوان مثال 45 دقیقه جلسات یوگا و مدیتیشن به مدت 6 روز در هفته و ثبت احساسات خود در یک کتاب یا دفترچه روزانه.

رفتار درمانی دیالکتیکی DBT

رفتار درمانی دیالکتیکی یکی دیگر از درمان‌های موثر مورد استفاده برای درمان ترس غیرمنطقی از رانندگی است.

DBT شکل بسیار موثری از درمان برای افرادی است که با تنظیم احساسات دست و پنجه نرم می‌کنند. اغلب برای درمان افرادی که از اختلال شخصیت مرزی رنج می‌برند استفاده می‌شود. با این وجود، برای افرادی که از اختلالات اضطرابی مانند ترس غیرمنطقی از رانندگی رنج می‌برند نیز می‌تواند بسیار سودمند باشد زیرا تعداد زیادی از مهارت‌های مقابله‌ای را در یک گروه DBT یاد می‌گیرند. این گروه‌ها معمولاً حدود ۶ ماه دوام می‌آورند و بسته به تعداد افرادی که به گروه می‌پیوندند، می‌توانند از دو نفر تا چند نفر داشته باشند.

  • یکی از مهارت‌های DBT نیمه لبخند است. این تکنیک برای بیمارانی که به دلیل افکار غیرمنطقی خود مضطرب هستند استفاده می‌شود. این تکنیک به “نیمه لبخند” معروف است زیرا ابتدا به فرد توصیه می‌شود به محرک‌هایی فکر کند که او را می‌ترساند یا ناراحت می‌کند و در حین انجام این کار به او گفته می‌شود گوشه‌های دهان خود را با لبخند ملایم بالا آورد، بنابراین “نیمه خندان” نامیده می‌شود. اگرچه، نیمه لبخندکافی نیست، بلکه فرد مبتلا باید سعی کند از درگیری ذهن با آن احساسات دردناکی که ترس خاص ممکن است برانگیزد، خودداری کند.
  • ذهن آگاهی، مهارت دوم است. تکنیک دیگری است که در گروه‌های DBT استفاده می‌شود که به فرد کمک می‌کند تا از شر آن افکار منفی خلاص شود. به افراد گفته می‌شود که بر زمان حال تمرکز کنند و به آنچه در آن لحظه در اطرافشان می‌گذرد توجه داشته باشند. این به شکستن پیوند بین ذهن آنها و هر فکر منفی که ممکن است در آن زمان به سراغشان بیاید کمک می‌کند. به عنوان مثال، به شخص گفته می‌شود که روی نفس خود یا بوی غذای خاصی که به او ارائه می‌شود تمرکز کند و از حس بویایی خود استفاده کند. در واقع این تمرین‌های ذهن‌آگاهی گروهی ممکن است شامل نوشیدن چای گرم برای تقویت حس چشایی و حواس لامسه یا تمرکز ساده روی نفس باشد.
  • سومین تکنیک یا مهارت DBT مهارت‌های تحمل پریشانی است. به افراد می‌آموزد در مواقعی که مضطرب هستند یا از نظر عاطفی تحت فشار هستند، خود را به روش‌های سالم آرام کنند. افراد اجازه دارند تصمیمات عاقلانه و منطقی بگیرند و اقدامات فوری انجام دهند، نه اینکه اسیر افکار مخرب عاطفی شوند که ممکن است وضعیت را بدتر کند. مهارت‌های پذیرش واقعیت نیز تحت این مدل آموخته می‌شود تا افراد واقعیت را کاملاً بپذیرند و در گام بعدی برای نحوه رسیدگی به مشکل برنامه‌ریزی کنند.
علل ترس غیر منطقی از رانندگی

یوگا یا مراقبه

آنها فقط یکی از درمان‌های متعدد مورد استفاده برای ترس غیرمنطقی از رانندگی نیستند، بلکه یکی از رایج ترین راه‌های آرامش هستند که توسط بسیاری از افراد استفاده می‌شود. از طریق یوگا و مراقبه ذهن به سمت چیزی سازنده‌تر و آرام‌تر منحرف می‌شود و به فرد این امکان را می‌دهد تا از افکار منفی و ناراحت‌کننده فرار کند. فرد مبتلا به ترس غیرمنطقی از رانندگی از بین انواع یوگا، می‌توان از هر نوع یوگا که دوست دارد بهره ببرد. 

هاتا یوگا یکی از انواع مختلف یوگا است. تکنیک‌های تنفس یا تصاویری که فرد تجسم می‌کند، عوامل واقعی هستند که باعث می‌شوند فرد کمتر احساس اضطراب کند و ذهن او را از افکار مربوط به ترس منحرف کند. برای اجرای مدیتیشن تمرکز حواس برای کمک به تسکین علائم آمکسوفوبیا، می‌توان این کار را با توجه دقیق به نحوه انقباض عضلات شکم و قفسه سینه انجام داد و با هر دم و بازدم آرام شود. بیمار می‌تواند زمانی را صرف توجه به اینکه قفسه سینه در طول هر دم منبسط می‌شود و چگونه با هر بازدم فرو می‌رود، کند. 

علاوه بر تمرکز بر تنفس، می‌تواند روی صداهای اطرافش، احساس پوستش هنگام لمس اشیاء خاص، طعم غذاها و همچنین بوی عطرهای خاص تمرکز کند. اساساً، توجه به حواس 5 گانه می‌تواند کمک کند تا مقداری از اضطراب مرتبط با اختلال ترس غیرمنطقی از رانندگی کاهش یابد. همچنین، باید به یاد داشت که برای تبدیل شدن به یک مراقبه‌کننده ماهر، تمرین زیادی لازم است. بنابراین، تمرین کلید اصلی است.

دارو درمانی

داروها برای کاهش علائم فیزیکی ناشی از ترس غیرمنطقی از رانندگی استفاده می‌شوند. اثربخشی داروها بسیار سریع است، زیرا حداقل 2 هفته پس از مصرف دارو، در سلامتی بیماران پیشرفت نشان می‌دهند. این نوع درمان بیولوژیکی معمولاً در صورتی مؤثرتر است که علت فوبیا فقط ژنتیکی باشد. با این حال، این داروها نباید بدون تجویز یا مشورت پزشک مصرف شوند.در درمان این فوبیا از دو نوع دارو استفاده می‌شود:

  1. داروهای ضد اضطراباغلب آنها بیشتر برای بیمارانی استفاده می‌شوند که حملات پانیک را تجربه می‌کنند و همچنین با اتصال به سلول‌های گیرنده مغز که باعث این علائم ناخوشایند می‌شوند، اضطراب آنها را کاهش می‌دهند.
  2. داروهای ضد افسردگیاین داروها نه تنها افسردگی را درمان می‌کنند بلکه در درمان فوبیا نیز بسیار موثر هستند. چه علت آماکسوفوبیا یا هر نوع فوبی خاص دیگری ژنتیک باشد یا محیط یا هر دو، بهترین و مؤثرترین راه درمان آنها استفاده از ترکیبی از هر دو درمان بیولوژیکی (داروها) با درمان روانشناختی است.

ورزش برای آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی

ورزش هوازی در آزادسازی مواد شیمیایی خوب مانند اندورفین در مغز موثرتر از سایر ورزش‌هاست.

طبق گفته انجمن روانشناسی آمریکا، ورزش می‌تواند به تقویت ذهن برای مقابله بهتر با موقعیت‌های استرس زا کمک کند. بنابراین، اگر کم تحرک هستید، انجام نوعی ورزش هوازی ممکن است بتواند به طور قابل توجهی به کاهش علائم ترس غیرمنطقی از رانندگی کمک کند. ورزش‌های هوازی مختلفی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کاهش علائم آماکسوفوبیا مانند شنا، دوچرخه‌سواری، اسکی، پیاده‌روی و آهسته دویدن از آنها استفاده کنید. درگیر شدن در برخی از انواع ورزش‌ها به طور مداوم ممکن است بتواند به کاهش برخی از ناراحتی‌های مرتبط با این فوبی خاص در طول زمان کمک کند.

 

محدود کردن کافئین برای آماکسوفوبیا یا ترس غیرمنطقی از رانندگی

بر کسی پوشیده نیست که مصرف مقادیر زیاد کافئین در طول روز می‌تواند سبب شود تا بیشتر مضطرب شوید. هنگامی که ما دوز بالایی از کافئین مصرف می‌کنیم، ضربان قلب تندتر می‌شود و تنش افزایش می‌یابد. اساساً، بدن ما شروع به رفتن به حالت ذهنی «جنگ یا گریز» خواهد کرد. چنین چارچوب ذهنی اغلب مقدمه‌ای برای تجربه حملات پانیک برای افراد مبتلا به ترس غیرمنطقی از رانندگی است.

بنابراین، مصرف کم یا بدون کافئین در طول روز ممکن است بتواند به طور قابل توجهی به کاهش اضطراب روزانه شما کمک کند. اگرچه انجام این کار احتمالاً تمام اضطراب شما را از بین نمی‌برد، اما ناراحتی را کاهش می‌دهد. نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و چای اغلب سرشار از کافئین هستند. در واقع، حتی برخی از غذاها مانند شکلات تلخ، کافئین دارند. 

آگاهی بیشتر از مصرف روزانه کافئین ممکن است به شما در کاهش برخی از علائم مرتبط با آماکسوفوبیا کمک کند. به طور کلی فوبیای رانندگی و این ترس غیر منطقی به شدت مشکل‌ساز است و زندگی فردی و اجتماعی را تحت الشعاع قرار می‌دهد. در حدی که می‌تواند به عنوان سدی در راه پیشرفت شما عمل کند در عین حال کاملاً قابل درمان است. ما در ماروم برای درمان این اختلال به شما کمک خواهیم کرد.

تصویر معرفی نویسنده: پریسا ایازی

معرفی نویسنده: پریسا ایازی

من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.

آیا تا به حال علائم آماکسوفوبیا را در خود یا اطرافیان‌تان مشاهده کرده‌اید؟ از احساس و تجربیات خود با ماروم صحبت کنید.
حال خوب و آروم با ماروم
درخواست مشاوره

No comment

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *