روانشناسی اولیه از دو رشته فلسفه و زیست شناسی تکامل یافته است. بحث در مورد این دو موضوع به زمان متفکران اولیه یونان از جمله ارسطو و سقراط برمی‌گردد.

خود کلمه ‘روانشناسی‘ از کلمه یونانی psyche گرفته شده است که به معنای واقعی کلمه به معنای ‘زندگی’ یا ‘نفس’ است. معانی مشتق شده این کلمه شامل «روح» یا «خود» است.

ظهور روان‌شناسی به‌عنوان یک رشته تحصیلی جداگانه و مستقل، زمانی رخ داد که ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه روان‌شناسی تجربی را در لایپزیگ آلمان در سال 1879 تأسیس کرد.

در طول تاریخ روان‌شناسی، مکاتب فکری مختلفی برای توضیح ذهن و رفتار انسان شکل گرفته است. در زیر برخی از مکاتب فکری عمده در روان‌شناسی آورده شده است:

1. ساختارگرایی: ساختارگرایی وونت و تیچنر نخستین مکتب فکری بود، اما به زودی مکتب دیگری نیز شروع به ظهور کرد.
2. کارکردگرایی: روانشناس و فیلسوف اولیه ویلیام جیمز با مکتب فکری به نام کارکردگرایی به میان آمد که توجه خود را بر هدف آگاهی و رفتار انسان متمرکز کرد.
3. روانکاوی: به زودی، این مکاتب فکری اولیه جای خود را به چندین رویکرد غالب و تأثیرگذار در روانشناسی دادند. روانکاوی زیگموند فروید بر چگونگی تأثیر ضمیر ناخودآگاه بر رفتار انسان متمرکز بود.
4. رفتارگرایی: مکتب رفتاری از نگاه کردن به تأثیرات درونی بر رفتار رویگردان شد و در پی آن بود که روانشناسی را به مطالعه رفتارهای قابل مشاهده تبدیل کند.
5. روان‌شناسی انسان گرایانه: بعدها رویکرد انسان گرایانه بر اهمیت رشد شخصی و خودشکوفایی متمرکز شد.
6. روان‌شناسی شناختی: در دهه‌های 1960 و 1970، انقلاب شناختی به بررسی فرآیندهای ذهنی درونی مانند تفکر، تصمیم‌گیری، رشد زبان و حافظه کمک کرد.

در حالی که این مکاتب فکری گاهی به عنوان نیروهای رقیب تلقی می‌شوند، هر دیدگاه به درک ما از روانشناسی کمک کرده است.