افراد مبتلا به اختلال خود بیمار انگاری اکنون مبتلا به اختلال نشانه جسمانی یا اختلال اضطراب بیماری تشخیص داده می‌شوند. این اختلال یک اضطراب سلامتی وسواسی در مورد داشتن یک بیماری جدی پزشکی است و قبلا هیپوکندری نامیده می‌شد. اگر فرد در مورد سلامتی زیاد نگران باشد، ولی نشانه‌های جسمانی نداشته یا خیلی کم داشته باشد، شاید مناسب‌تر باشد که به جای اختلال نشانه جسمانی اختلال اضطراب بیماری در نظر گرفته شود. در چنین مواردی علیرغم اطمینان متخصصان پزشک، برداشت نادرست شخص از احساسات جزئی یا عادی بدن به عنوان علائم بیماری جدی است.
در اختلال خود بیمار انگاری، فرد بیش از حد نگران است که به بیماری شدید مبتلا شود یا ممکن است باور داشته باشد که احساسات طبیعی بدن یا علائم جزئی، علائم بیماری شدید هستند، حتی اگر یک معاینه پزشکی کامل یک وضعیت پزشکی جدی را نشان ندهد. ممکن است اضطراب شدیدی را با این باور تجربه کنید که احساسات بدن، مانند انقباض عضلانی یا خستگی، با یک بیماری خاص و جدی مرتبط است. این اضطراب بیش از حد – به جای علائم فیزیکی – منجر به پریشانی شدیدی می‌شود که می‌تواند زندگی شما را مختل کند. اختلال خود بیمار انگاری که هنوز هم با این عنوان بین مردم مطرح می‌شود، یک وضعیت طولانی مدت است که با افزایش سن یا در زمان استرس افزایش می‌یابد.
اما مشاوره روانشناختی (روان درمانی) و گاهی اوقات دارو می‌تواند به کاهش نگرانی شما کمک کند. اضطراب قابل توجه سلامتی می‌تواند باعث ناراحتی واقعی فرد شود و اطمینان خاطر دادن به این افراد همیشه مفید نیست. گاهی اوقات، ارائه اطمینان می‌تواند اوضاع را بدتر کند. ماروم به شما اطلاعات مفیدی در این زمینه می‌دهد تا خودتان یا فرد مورد علاقه خود را تشویق کنید که برای یادگیری راه‌های مقابله با اختلال خود بیمار انگاری با روانشناس ملاقات کنید.
فهرست مطالب
علائم اختلال خود بیمار انگاری
اختلال خود بیمار انگاری می‌تواند ناامید کننده باشد و باعث استرس در خانواده‌ها و روابط شود. اگر خود بیمار انگاری بدون یا با کمی نشانه جسمانی همراه باشد و تشخیص اختلال اضطراب بیماری گذاشته شود علائم شامل مشغول شدن ذهن بر اساس احساسات طبیعی بدن (مانند معده پر سر و صدا) یا علائم جزئی (مانند بثورات جزئی) به این ایده است که شما به شدت بیمار هستید، علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درگیر بودن ذهن به داشتن یا ابتلا به یک بیماری یا وضعیت سلامتی جدی
- نگرانی از اینکه علائم جزئی یا احساسات بدن به این معنی است که شما یک بیماری جدی دارید.
- به راحتی در مورد وضعیت سلامت خود نگران باشید.
- یافتن اطمینان اندک یا عدم اطمینان از مراجعه به پزشک یا نتایج منفی آزمایش
- نگرانی بیش از حد در مورد یک بیماری خاص یا خطر ابتلا به یک بیماری به دلیل اینکه در خانواده شما وجود دارد.
- آنقدر ناراحتی در مورد بیماری‌های احتمالی دارید که کار کردن برای شما سخت است.
- به طور مکرر بدن خود را برای علائم بیماری یا بیماری بررسی کنید.
- گرفتن مرتب قرار ملاقات‌های پزشکی برای اطمینان – یا اجتناب از مراقبت‌های پزشکی به دلیل ترس از تشخیص یک بیماری جدی
- اجتناب از افراد، مکان‌ها یا فعالیت‌ها به دلیل ترس از خطرات سلامتی
- مدام در مورد سلامتی و بیماری‌های احتمالی خود صحبت می‌کنید.
- جستجوی مکرر در اینترنت برای علل علائم یا بیماری‌های احتمالی
تفاوت بین نگرانی برای بیماری و اضطراب بیماری چیست؟
اگر اختلال خود بیمار انگاری تحت عنوان اضطراب بیماری تشخیص داده شد باید بین آن و نگرانی برای سلامتی تفاوت قائل بود. اگر بدن شما علائم بیماری را برای شما ارسال می‌کند، طبیعی است که نگران باشید. اضطراب سلامتی با این باور ثابت مشخص می‌شود که شما علائم یک بیماری شدید را دارید حتی وقتی ندارید! ممکن است آنقدر نگران شوید که پریشانی ناتوان‌کننده شود. اگر نگران سلامتی خود هستید، کار منطقی این است که به پزشک خود مراجعه کنید. با اضطراب بیماری، حتی پس از اینکه نتایج آزمایشات پزشکی منفی می‌شود و پزشکان به شما اطمینان می‌دهند که سالم هستید، در مورد علائم خود احساس ناراحتی شدیدی خواهید کرد.
این وضعیت فراتر از نگرانی عادی برای سلامتی است. اختلال خود بیمار پنداری پتانسیل این را دارد که در کیفیت زندگی افراد، از جمله در توانایی‌های آنها در موارد زیر مشکل ایجاد کند:
- کار در یک محیط حرفه‌ای یا دانشگاهی
- عملکرد روزانه
- ایجاد و حفظ روابط معنادار
علل ایجاد اضطراب بیماری چیست؟
متخصصان از دلایل دقیق اختلال خود بیمارانگاری بدون یا با اندکی نشانه‌های جسمانی که امروز اضطراب بیماری نامیده می‌شود، مطمئن نیستند، اما فکر می‌کنند عوامل زیر ممکن است دخیل باشند:
- شما درک ضعیفی از احساسات بدن، بیماری‌ها یا هر دوی این موارد دارید.
- ممکن است فکر کنید که یک بیماری جدی باعث ایجاد احساسات در بدن شما می‌شود. همین مسأله باعث می‌شود به دنبال شواهدی بگردید که تأیید کند واقعاً یک بیماری جدی دارید.
- یک یا چند نفر از اعضای خانواده بیش از حد نگران سلامتی خود یا سلامتی شما هستند.
- شما تجربیات گذشته در برخورد با یک بیماری جدی واقعی در دوران کودکی داشته‌اید. بنابراین به عنوان یک بزرگسال، احساسات فیزیکی که تجربه می‌کنید برای شما ترسناک هستند.
خود بیمار انگاری اغلب در اوایل یا اواسط بزرگسالی رخ می‌دهد و می‌تواند با افزایش سن بدتر شود. برای افراد مسن، اضطراب سلامتی ممکن است بر ترس از ایجاد مشکلات حافظه متمرکز شود.
سایر عوامل خطر برای اضطراب بیماری عبارتند از:
- یک رویداد یا موقعیت استرس زا
- احتمال یک بیماری جدی که معلوم شود جدی نیست.
- مورد آزار قرار گرفتن در کودکی
- داشتن یک بیماری جدی دوران کودکی یا والدین مبتلا به بیماری جدی
- داشتن شخصیت مضطرب
- بررسی بیش از حد سلامتی خود در اینترنت
اختلال خود بیمار انگاری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اختلال خود بیمار انگاری دیگر در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانشناسی آمریکا گنجانده نشده است. قبلاً هیپوکندریازیس (که بیشتر به عنوان هیپوکندری شناخته می شود) نامیده می شد.
اکنون، افرادی که مبتلا به هیپوکندری تشخیص داده شده بودند، به این دسته‌ها تقسیم می‌شوند:
- اختلال اضطراب بیماری، اگر فرد علائم فیزیکی نداشته باشد یا فقط علائم خفیف داشته باشد.
- اختلال نشانه جسمانی، به ویژه زمانی که فرد علائمی دارد که برای او ناراحت کننده تلقی می‌شود یا اگر علائم متعددی دارد.
برای رسیدن به تشخیص، پزشک شما یک معاینه فیزیکی برای رد هر گونه شرایط سلامتی که نگران آن هستید، انجام می دهد. اگر سالم هستید، ممکن است پزشک شما را به یک روانشناس ارجاع دهد. روانشناس با موارد زیر ادامه خواهد داد:
- انجام یک ارزیابی روانشناختی، که شامل سؤالاتی در مورد علائم، موقعیت‌های استرس‌زا، سابقه خانوادگی، نگرانی‌ها و مسائلی است که بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد.
- از شما می خواهد که یک خودارزیابی روانشناختی یا پرسشنامه را تکمیل کنید.
- در مورد مصرف مواد مخدر، الکل یا مواد دیگر می‌پرسد.
طبق انجمن روانپزشکی آمریکا، اختلال اضطراب بیماری یا خود بیمار انگاری بدون نشانه جسمانی با موارد زیر مشخص می‌شود:
- مشغله فکری به داشتن یک بیماری جدی
- نداشتن علائم فیزیکی یا داشتن علائم بسیار خفیف
- مشغله بیش از حد در مورد یک وضعیت پزشکی موجود یا سابقه خانوادگی در مورد یک وضعیت پزشکی
- انجام رفتارهای غیرمنطقی مرتبط با سلامتی، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بارها و بارها بدن خود را از نظر بیماری غربالگری کنید.
- بررسی آنلاین آنچه فکر می‌کنید علائم بیماری است.
- اجتناب از قرار ملاقات با پزشک برای جلوگیری از تشخیص یک بیماری جدی
- اشتغال ذهنی به بیماری حداقل به مدت شش ماه (بیماری که نگران آن هستید ممکن است در این دوره تغییر کند.)
چگونه درمان اختلال خود بیمار انگاری اتفاق می‌افتد؟
درمان اضطراب سلامتی بر بهبود علائم و توانایی شما برای عملکرد در زندگی روزمره متمرکز است. به طور معمول، درمان شامل روان درمانی است که گاهی اوقات داروها به آن اضافه می‌شود.
درمان اختلال خود بیمار انگاری چیست؟
رایج‌ترین درمان برای خود بیمار انگاری روان درمانی، به ویژه درمان شناختی رفتاری (CBT) است. CBT می‌تواند در درمان اضطراب بیماری بسیار موثر باشد زیرا مهارت هایی را به شما می آموزد که می‌تواند به شما در مدیریت اختلال کمک کند. شما می‌توانید در CBT به صورت فردی یا گروهی شرکت کنید. برخی از مزایای CBT عبارتند از:
- شناسایی نگرانی‌ها و باورهای اضطراب بیماری شما
- یادگیری راه‌های دیگر برای نگاه کردن به احساسات بدن با تغییر افکار غیر مفید
- افزایش آگاهی شما از تأثیر نگرانی‌هایتان بر شما و رفتارتان
- واکنش متفاوتی به احساسات و علائم بدن شما
- یاد بگیرید که بهتر با اضطراب و استرس خود کنار بیایید.
- اجتناب از معاینه بدن برای علائم بیماری و جستجوی مکرر برای اطمینان از سلامت خود
- تقویت عملکرد خود در خانه، محل کار یا مدرسه، در محیط‌های اجتماعی و در روابط با دیگران
- بررسی اینکه آیا از سایر اختلالات سلامت روان مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی رنج می‌برید یا خیر
سایر اشکال روان درمانی نیز گاهی برای درمان اضطراب سلامتی استفاده می شود. شامل مدیریت استرس رفتاری و مواجهه درمانی. اگر علائم شما شدید باشد، پزشک ممکن است علاوه بر رواندرمانی، دارو نیز تجویز کند.
دارو درمانی
برخی از افراد به روان درمانی پاسخ نمی دهند. اگر این مورد در مورد شما صدق می‌کند، پزشک ممکن است داروها را توصیه کند.
داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، اغلب برای این بیماری استفاده می‌شوند. اگر علاوه بر اضطراب، اختلال خلقی یا اضطرابی نیز دارید، داروهایی که برای درمان آن شرایط استفاده می‌شوند نیز ممکن است کمک کنند.
برخی از داروها برای اضطراب سلامتی با خطرات و عوارض جانبی جدی همراه هستند. مهم است که گزینه‌های درمانی خود را با پزشک خود به طور کامل بررسی کنید.
چشم انداز اضطراب بیماری چیست؟
اضطراب بیماری یک وضعیت پزشکی طولانی مدت است که می تواند در طول زمان از نظر شدت متفاوت باشد. در بسیاری از افراد، به نظر می‌رسد که با افزایش سن یا در زمان استرس بدتر می‌شود. با این حال، اگر به دنبال کمک باشید و به برنامه درمانی خود پایبند باشید، ممکن است علائم اضطراب بیماری خود را کاهش دهید تا بتوانید عملکرد روزانه خود را بهبود بخشیده و نگرانی‌های خود را کاهش دهید.
عواقب خود بیمار انگاری
اختلال اضطراب بیماری ممکن است موارد زیر را به همراه داشته باشد:
- مشکلات روابط یا خانوادگی زیرا نگرانی بیش از حد می تواند دیگران را ناامید کند.
- مشکلات عملکرد مرتبط با کار یا غیبت بیش از حد
- مشکلات عملکردی در زندگی روزمره، که احتمالاً حتی منجر به ناتوانی می‌شود.
- مشکلات مالی به دلیل ویزیت‌های درمانی بیش از حد
- داشتن یک اختلال روانی دیگر، مانند اختلال نشانه جسمانی، سایر اختلالات اضطرابی، افسردگی یا اختلال شخصیت
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
علاوه بر درمان حرفه‌ای برای اختلال اضطراب بیماری، خودمراقبتی نیز می‌تواند کمک کند. موارد خودمراقبتی شامل:
- تکنیکهای مدیریت استرس و آرامش را تمرین کنید. یادگیری روش‌های مدیریت استرس و آرامش، مانند آرام سازی پیشرونده عضلانی، ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند.
- فعالیت بدنی داشته باشید. یک برنامه فعالیت ورزشی ممکن است تأثیر آرام بخشی بر خلق و خوی شما داشته باشد، اضطراب شما را کاهش دهد و به بهبود عملکرد فیزیکی شما کمک کند.
- در فعالیت‌ها شرکت کنید. درگیر ماندن در کار و همچنین فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی می‌تواند از شما حمایت کند.
- از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید. استفاده از مواد می‌تواند مراقبت شما را دشوارتر کند. در صورت نیاز به کمک برای ترک سیگار با متخصص مربوطه و روانشناس خود صحبت کنید.
- از جستجو در اینترنت برای بیماری‌های احتمالی خودداری کنید. حجم وسیعی از اطلاعات سلامتی که ممکن است با وضعیت شما مرتبط باشد یا نباشد، می‌تواند باعث سردرگمی و اضطراب شود. اگر علائمی دارید که باعث می شود دیگران نگران شما شوند، در قرار ملاقات بعدی خود با روانشناستان صحبت کنید.
سخن پایانی
نگرانی دائمی درباره ابتلا به یک بیماری جدی می‌تواند همه ابعاد زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. شدت بیماری اغلب بیشتر می‌شود و او را خانه نشین می‌کند. این موضوع می‌تواند بر روابط زناشویی، آرامش فرزندان و توانایی تمرکز و بسیاری موارد دیگر اثر منفی بگذارد. وخامت توضاع تا جایی پیش رود که حتی در بهترین جایگاه شغلی فرد حرفه خود را از دست بدهد. پیش از اینکه اوضاع بدتر شود، برای درمان اقدام بفرمایید.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
