روابط بین‌فردی بخش بزرگ و حیاتی زندگی شما را تشکیل می‌دهد. این روابط می‌تواند از نزدیک و صمیمی تا دور و چالش‌برانگیز وجود داشته باشند. صرف‌نظر از ماهیت رابطه، انواع مختلف روابط به ایجاد شبکه‌ی حمایت اجتماعی کمک می‌کند که برای سلامت جسمی و روانی شما بسیار مهم است.
برای درک بهتر و بحث دقیق درباره‌ی این روابط، بررسی انواع روابطی که می‌توانند تجربه شوند، مفید است.
فهرست:
رابطه چیست؟
رابطه هر گونه ارتباط بین دو نفر است که می‌تواند مثبت یا منفی باشد. شما می‌توانید با طیف وسیعی از افراد از جمله خانواده و دوستان رابطه داشته باشید. عبارت «در رابطه بودن» درحالی که اغلب با روابط عاشقانه مرتبط است، می‌تواند به ارتباط‌های مختلفی اشاره‌کند که یک فرد با دیگری دارد.
“در رابطه” همیشه به این معنی نیست که صمیمیت فیزیکی، وابستگی عاطفی، و یا تعهد در میان است. افراد درگیر انواع مختلفی از روابط می‌شوند که ویژگی های منحصر به فردی دارند.
روابط اساسی چند نوع دارد؟
روابط معمولاً در یکی از چندین دسته مختلف قرار می گیرند (اگرچه گاهی اوقات ممکن است همپوشانی داشته باشند):
- روابط خانوادگی
- دوستی ها
- آشنایان
- روابط عاشقانه
- روابط جنسی
- روابط کاری
- روابط موقعیتی
این اشکال مختلف روابط می‌توانند از نظر نزدیکی بسیار متفاوت باشند، و همچنین انواع فرعی متفاوتی از روابط در هر یک از این انواع اساسی وجود دارد. برخی از انواع مختلف روابطی که ممکن است در مقطعی از زندگی خود تجربه کنید شامل موارد زیر است:
روابط افلاطونی
رابطه افلاطونی نوعی دوستی است که شامل یک پیوند نزدیک و صمیمی بدون رابطهی جنسی یا عاشقانه است. این روابط معمولا با موارد زیر مشخص می‌شوند:
- نزدیکی
- علاقه
- درك كردن
- توجه
- مراقبت
- پشتیبانی
- صداقت
- پذیرش – پذیرفته شدن
روابط افلاطونی می‌تواند در طیف وسیعی از موقعیت‌ها رخ دهد و می‌تواند شامل دوستی‌های هم‌جنس یا مخالف باشد. ممکن است با یک هم‌کلاسی یا همکار خود رابطه افلاطونی برقرار کنید، یا ممکن است با فردی در محیط دیگری مانند باشگاه، فعالیت ورزشی یا سازمان داوطلبانه که در آن مشارکت دارید، ارتباط برقرار کنید.
این نوع رابطه می‌تواند نقش اساسی در ارائه‌ی حمایت اجتماعی ایفا کند که برای سلامت و رفاه شما ضروری است. تحقیقات نشان می‌دهد که دوستی‌های افلاطونی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری، کاهش خطر افسردگی یا اضطراب و تقویت ایمنی کمک کند.
روابط افلاطونی آن‌هایی است که شامل صمیمیت و دوستی بدون رابطه جنسی است. گاهی اوقات روابط افلاطونی می تواند در طول زمان تغییر کند و به یک رابطه عاشقانه یا جنسی تبدیل شود.
روابط عاشقانه
روابط عاشقانه آن‌هایی هستند که با احساس عشق و جذابیت همراه اند و درحالی که عشق رمانتیک می‌تواند متفاوت باشد، اغلب شامل احساس شیفتگی، صمیمیت و تعهد می‌شود.
کارشناسان راه‌های مختلفی را برای توصیف چگونگی تجربه و ابراز عشق افراد ارائه کرده‌اند. به عنوان مثال، روانشناس رابرت استرنبرگ سه جزء اصلی عشق را پیشنهاد می‌کند: اشتیاق، صمیمیت، و تعهد.
او توضیح می‌دهد که عشق رمانتیک ترکیبی از شور و صمیمیت است.
روابط عاشقانه به مرور زمان تغییر می‌کند. در شروع یک رابطه، افراد معمولا احساسات قوی‌تری از اشتیاق را تجربه می‌کنند. در طول این دوره شیفتگی اولیه، مغز انتقال دهنده‌های عصبی خاص (دوپامین، اکسی توسین و سروتونین) را آزاد می‌کند که باعث می‌شود افراد احساس سرخوشی و “عاشقی” کنند.
با گذشت زمان، این احساسات شروع به کاهش شدت خود می‌کنند. همان‌طور که رابطه رشد پیدا می‌کند ، افراد سطوح عمیق‌تری از صمیمیت عاطفی و درک پیدا می‌کنند.
روابط عاشقانه اغلب در ابتدا پرشور اند در حالی که احساسات اولیه اشتیاق معمولا با گذشت زمان کاهش می‌یابند و احساس اعتماد، صمیمیت عاطفی و تعهد قوی‌تر می شود.
روابط وابسته
رابطهی وابسته، نوعی رابطهی نامتعادل و ناکارآمد است که در آن یکی از افراد به طرف مقابل وابستگی عاطفی، فیزیکی یا ذهنی دارد.
نوعی دیگر هم ازین نوع رابطه وجود دارد که هردوطرف وابسته هستند و در یک نوسان و جانشینی یک نفر مراقب و دیگری دریافت کننده می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد.
ویژگی های یک رابطهی همراه وابستگی عبارتند از:
- شما به عنوان یک بخشنده ایفای نقش می‌کنید در حالی که شخص دیگر به عنوان گیرنده عمل می‌کند.
- تمام تلاش‌تان را می‌کنید تا با طرف مقابل‌تان درگیر نشوید.
- احساس می‌کنید باید برای انجام کارها اجازه بگیرید.
- به طرز افراطی احساس می‌کنید که شما مسئول محافظت و نگهداری فرد مقابل‌تان هستید.
- برای اینکه طرف مقابل‌تان خوشحال باشد هرکاری می‌کنید، حتی اگر خودتان ناراحت شوید.
- احساس می‌کنید که نمی‌دانید در رابطه چه هویت و نقشی دارید.
- بالا بردن طرف مقابل حتی اگر کاری برای جلب حسن نیت و تحسین شما انجام نداده باشد.
با این حال، همه‌ی روابط دچار وابستگی یکسان نیستند. آنها می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند. وابستگی می‌تواند بر انواع مختلف روابط از جمله روابط بین زوج‌ها، والدین و فرزندان، دوستان، سایر اعضای خانواده و حتی همکاران تاثیر بگذارد.
روابط وابسته در تعامل با هم ساخته می‌شوند. در حالی که ممکن است یکی از طرفین «نیازمندتر» به نظر برسد، شریک دیگر ممکن است احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
به عنوان مثال، کسی که احساس راحتی بیشتری می‌کند، ممکن است با انتخاب شریکی که دائما از او حمایت می خواهد از تمرکز بر نیازهای خود اجتناب کند.
روابط یک شبه (Casual Relationships)
روابط یکشبه، اغلب شامل روابط دوستی است که ممکن است شامل رابطهی جنسی بدون تعهد باشد. با این حال، کارشناسان معتقدند که این اصطلاح مبهم است و برای افراد مختلف می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد.
به گفته‌ی نویسندگان یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجله Canadian Journal of Human Sexuality، روابط یکشبه می‌تواند در موقعیت های زیر به وجود بیایند:
- هم‌باشی یکشبه
- دعوت به سکس (Booty calls)
- “Sex” buddies
- Friends with benefits
چنین روابطی اغلب در یک طیف قرار می‌گیرند که در سطوح فراوانی تماس، نوع تماس، میزان خودافشایی، بحث در مورد رابطه و درجه دوستی متفاوت است. این مطالعه نشان داد که افراد با تجربه جنسی بیشتر در مقایسه با افرادی که تجربه جنسی کمتری داشتند، بهتر می‌توانستند تعاریف این برچسب‌ها را شناسایی کنند.
روابط یکشبه اغلب در میان بزرگسالان جوان رایج است. تا زمانی که روابط یکشبه با ارتباط و رضایت مشخص شوند، می‌توانند چندین مزیت مثبت جنسی داشته باشند. آنها می‌توانند نیاز به رابطه جنسی، صمیمیت، ارتباط و همراهی را بدون نیاز عاطفی و تعهد و صرف انرژی برای رابطه جدی‌تر برآورده کنند.
روابط یکشبه در میان بزرگسالان جوان‌تر رایج‌تر است، اما افراد در هر سنی می‌توانند در این نوع رابطه شرکت کنند.
روابط باز
رابطه باز نوعی از رابطهی چند همسری توافقی است که در آن یک یا چند شریک با افراد دیگر رابطهی جنسی یا رابطه دارند. هر دو نفر موافق رابطهی جنسی با افراد دیگر در یک رابطه باز هستند اما ممکن است شرایط یا محدودیت‌های خاصی داشته باشند.
روابط باز می‌تواند در هر نوع رابطهی عاشقانه رخ دهد، خواه یکشبه (Casual Relationships)، قرار ملاقات یا ازدواج.
روابط چند همسری در جوامع به همراه انگ است. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 21٪ تا 22٪ از بزرگسالان در برخی از مراحل زندگی خود درگیر نوعی رابطه باز خواهند بود.
احتمال درگیر شدن در یک رابطه باز به جنسیت و گرایش جنسی نیز بستگی دارد. مردان گزارش دادند که در مقایسه با زنان تعداد بیشتری از روابط باز دارند. افرادی که خود را همجنس‌گرا، لزبین و دوجنس‌گرا می‌شناسند نسبت به آن‌هایی که خود را دگرجنس‌گرا می‌شناسند، بیشتر احتمال دارد درگیری قبلی در روابط باز را گزارش کنند.
چنین روابطی می‌تواند مزایایی داشته باشد، از جمله افزایش آزادی جنسی و همین‌طور معایبی مانند حسادت و درد عاطفی. روابط باز زمانی موفقیت آمیزتر است که زوج ها مرزهای شخصی، عاطفی و جنسی را تعیین کنند و به وضوح احساسات و نیازهای خود را با یک‌دیگر در میان بگذارند.
روابط باز شکلی از چندهمسری توافقی است. در حالی که یک ارتباط عاطفی اولیه و اغلب فیزیکی بین دو نفر در رابطه وجود دارد، آنها متقابلا موافق صمیمیت با سایر افراد خارج از رابطه هستند.
روابط سمی
رابطه سمی هر نوع رابطه بین‌فردی است که در آن رفاه عاطفی، فیزیکی یا روانی شما به نوعی تضعیف یا تهدید می‌شود. چنین روابطی اغلب باعث می شود که شما احساس شرم، تحقیر، سوء تفاهم یا عدم حمایت کنید.
هر نوع رابطه می تواند سمی باشد، از جمله دوستی، روابط خانوادگی، روابط عاشقانه یا روابط در محل کار.
روابط سمی با موارد زیر مشخص می شود:
- عدم حمایت
- سرزنش کردن
- رقابت پذیری
- خودسانسوری
- بی‌احترامی
- عدم صداقت
- خصومت
- حسادت
- رفتارهای پرخاشگری منفعل
- ارتباط ضعیف
- استرس
گاهی همه افراد در یک رابطه در ایجاد این مسمومیت نقش دارند. به عنوان مثال، اگر همگی به طور مداوم نامهربان، انتقادی، ناامن و منفی‌باف باشید، ممکن است در ایجاد مسمومیت نقش داشته باشید.
در موارد دیگر، یک فرد در یک رابطه ممکن است به گونه‌ای رفتار کند که احساسات سمی ایجاد کند. این ممکن است عمدی باشد، اما در موارد دیگر، افراد ممکن است به طور کامل درک نکنند که چگونه بر دیگران تاثیر می‌گذارند. به دلیل تجربیات گذشته خود در روابط، اغلب در خانه خود، آنها ممکن است راه دیگری برای رفتار و برقراری ارتباط ندانند.
این فقط نارضایتی ایجاد نمی‌کند – روابط سمی می‌تواند آسیب جدی به سلامت شما وارد کند. به عنوان مثال، طبق یک مطالعه، استرس ناشی از روابط منفی تاثیر مستقیمی بر سلامت قلب و عروق دارد. احساس انزوا و درک نادرست در یک رابطه نیز می‌تواند منجر به تنهایی شود که نشان داده شده است که تاثیرات مخربی بر سلامت جسمی و روانی دارد.
روابط سمی می تواند استرس زا، مضر و حتی توهین آمیز باشد. اگر با کسی در زندگی خود رابطه سمی دارید، روی ایجاد مرزهای قوی برای محافظت از خود کار کنید. با یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید یا اگر به شما آسیب می رساند، رابطه را قطع کنید.
کلام آخر
مهم نیست که چه نوع رابطه‌ای را تجربه می‌کنید، مهم این است که آن رابطه سالم باشد. روابط سالم با اعتماد، احترام متقابل، صراحت، صداقت و محبت مشخص می‌شود. ارتباط خوب همچنین نشانه‌ی یک رابطهی سالم است.
اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود روابط خود با دیگران انجام دهید. اطمینان از اینکه به دیگران نشان می‌دهید که به آنها و خود اهمیت می‌دهید و در عین حال قدردان خود و او هستید، این دو استراتژی‌‌هایی هستند که می توانند مفید باشند.
اما اگر رابطه‌ای باعث استرس می‌شود یا نشانه‌هایی از سمی بودن را نشان می‌دهد، به دنبال راه‌هایی برای ایجاد مرزهای واضح باشید، با یک درمانگر صحبت کنید یا حتی اگر رابطه خیلی ناسالم است، به آن پایان دهید.
روابط اجتماعی مهم هستند و انواع مختلفی دارند. داشتن روابط متنوع با افراد مختلف می تواند تضمین کند که شما از حمایت و ارتباطاتی که برای سلامت عاطفی و رفاه خود نیاز دارید برخوردار خواهید بود.
No comment