چگونه شنونده خوبی باشیم؟

الن هندریکسن، دکترای روانشناسی دانشگاه بوستون، به تازگی مقاله خود را درباره “چگونه شنونده خوبی باشیم” را منتشر کرده ­است. رضا­یتمندی یا خشنودی، همان حسی است که بعد از میل کردن یک غذا­ی دل­چسب به ما دست می‌دهد. این دقیقاً همان حسی است که بعد از مکالمه با یک شنونده عالی آن را تجربه می­‌کنیم. همان­طور که زنبور­ها جذب شکوفه­‌ها­ی زیبا می‌­شوند، ما انسان­‌ها نیز مجذوب افرادی می‌­شویم که قدرت شگفت­‌انگیزی در شنونده خوبی بودن دارند. این افراد حس شنیده شدن و درک شدن را در ما ایجاد می­‌کنند.

اگر شما نیز می­‌خواهید برای دیگران شنونده­ خوبی باشید، کافی­ است که پنج مهارت زیر را به هنگام گفتگو با دیگران بکار ببرید:

1. یک شنونده خوب، در طرف مقابل احساس ایمنی ایجاد می­‌کند. اولین مهارتی که نیاز است روی آن کار کنید این است که بدون قضاوت کردن به حرف­‌های­ طرف مقابل­تان گوش فرا دهید. قضاوت نکردن شما، در آن فرد احساس ایمنی ایجاد می‌­کند.

2. شنوندگان عالی با لغاتی ساده، حس خوب و به نوعی اهتبار را منتقل می­‌کنند. ” شما را درک می­‌کنم”، ” این منطقی است”، ” مطمئناً چنین احساسی دارید…” در قالب عباراتی کوتاه به طرف مقابل نشان می‌­دهند که تجربه یک­سری از عواطف را برای او قابل قبول و معتبر می‌­دانید؛ اعتبار دادن به عواطف افراد، به ایجاد حس امنیت در مکالمه که در مورد اول بیان شد نیز کمک خواهد کرد.

3. شنوندگان بزرگ، کنجکاوی طبیعی خود را دنبال می­‌کنند. در هنگام مکالمه با افراد، منتظر موقعیتی برای ابراز نظرات خود نباشید. پرسیدن سوالاتی مثل “چگونه”، “چه کسی” و “چطور” نشان‌­دهنده علاقه‌­مندی شما به مکالمه با طرف مقابل­تان است. از آن­ها استفاده کنید، چرا که علاوه بر ابراز علاقه شما به مکالمه، ممکن است در پاسخ به هر یک از این سوالات توسط مخاطب­تان، داستانی جذاب نهفته باشد.

4. شنونده خوب با تمام بدن خود گوش می‌دهد. مربیان مهد کودک از چیزی به نام ” گوش دادن با تمام بدن” استفاده می‌کنند که بدین صورت است: از چشمان خود برای تماشای رفتار­‌‌های غیرکلامی، از مغز خود برای فکر کردن در مورد آنچه گفته می­‌شود و از قلب خود برای درک احساسات استفاده کنید و برای نشان دادن احترام به بقیه، بدن خود را در حالتی آرام نگه دارید. آموزش “چگونه گوش دادن” از اهمیت زیادی برخوردار است اما ممکن است حتی وقتی آن را در سنین کم آموخته‌­ایم، در بزرگسالی به دلیل مشغله­‌ها­ی زندگی کمتر از آن استفاده ­نماییم. این روز­ها وقتی در حال مکالمه با افراد هستیم، به صورت چند­کاره عمل می­‌کنیم و زمان صحبت را فرصت مناسبی برای پایان دادن به کار­ها­ی نیمه­‌تمام خود می‌­دانیم. در این صورت بخش زیادی از تعاملات ما که وابسته به نشانه­‌ها­ی غیر­کلامی هستند را از دست می‌­دهیم. همچنین به مخاطب خود القاء می­‌کنیم که جمع کردن ظرف­‌های شسته شده­ ماشین ظرف­شویی و یا چک کردن صفحات مجازی افراد مشهور به اندازه صحبت­‌ها­ی او مهم است. خودداری از انجام چندین وظیفه به شکل همزمان سخت است. اما چرا؟

 از آنجا که گوش دادن عمدتاً فعالیتی درونی است، ممکن است منفعل به نظر برسد اما به خودی خود، احساس نشود. بنابراین، تمام بدن خود را درگیر کنید تا گوش دادن برای شما آگاهانه باشد و شریک مکالمه­‌تان نیز متوجه آگاهانه بودن شنوندگی شما شود.

5. شنوندگان عالی، آن­چه را که در پشت کلمات قرار دارد، می­‌شنوند. شاید لحن طرف مقابل­‌تان به صورت ناگهانی تغییر کند؛ شاید تظاهرات چهره­ او با آن چیزی که درباره‌­اش صحبت می‌­کند، هماهنگ نباشد. در چنین وضعیتی باید چه کنید؟ شما از قبل سه ابزار مهم را تجهیز کرده‌­اید: گوش دادن با بدن خود، دنبال کردن کنجکاوی طبیعی خود و عدم قضاوت که باعث ایجاد حس امنیت می­‌شود.

در نهایت می‌­توان گفت گوش دادن، امری ساده است که نیازمند هماهنگی شما با کنجکاوی خود، بدن خود و قضاوت­‌های زود هنگام‌تان ( برای آن که بتوانید، پیش از آن که از دهان شما خارج شوند، آن­ها را له کنید) است. ممکن است در ابتدا، انجام دادن کار­ها­ی دیگر همزمان با صحبت، برایتان بسیار وسوسه­‌انگیز باشد اما با تمرین می­‌توانید بر امر وسوسه­‌انگیز نیز غلبه کنید و به یک شنونده عالی تبدیل شوید.