تاب آوری انعطاف‌پذیری و توانایی «بازگشت» پس از چالش‌ها و زمان‌های سخت است. برای کودکان، چالش‌ها و زمان‌های سخت شامل تجربیاتی مانند شروع مدرسه یا مهدکودک جدید، تغییر خانه یا ورود یک خواهر یا برادر به خانواده است. چالش‌ها همچنین می‌توانند شامل تجارب جدی مانند قلدری، فروپاشی خانواده، بیماری خانوادگی یا مرگ باشند. شما می‌توانید با داشتن یک رابطه گرم و حمایتی با فرزندتان به یادگیری مهارت‌ها و رشد تاب آوری در کودکان کمک کنید. در این مقاله راهکارهایی کاربردی جهت ایجاد تاب آوری در کودکان و افزایش آن ارائه خواهیم داد.
فهرست مطالب
چرا تاب آوری درکودکان برایشان خوب است؟
در صورت وجود مهارت تاب آوری در کودکان آنها می‌توانند از شکست‌ها بهبود یافته و سریع‌تر به زندگی خود بازگردند. هنگامی که کودکان بر موانع و مشکلات غلبه می‌کنند، اعتماد به نفس آنها تقویت می‌شود و به آنها کمک می‌کند دفعه بعد که مشکلی پیش آمد احساس توانایی بیشتری داشته باشند.
کودکان تاب آور اغلب در حل مشکلات و یادگیری مهارت‌های جدید خوب هستند، به این دلیل که آنها تمایل بیشتری به تلاش مجدد دارند حتی اگر در بار اول همه چیز آنطور که می‌خواهند پیش نرود. زمانی که همه چیز خوب پیش نمی‌رود و کودکان احساس اضطراب، غمگینی، ترس یا ناامیدی می‌کنند، انعطاف پذیری به آنها کمک می‌کند تا بفهمند که این احساسات ناراحت‌کننده معمولا برای همیشه دوام نمی‌آورند.
تاب آوری کودک باعث می‌شود تا کمتر از مشکلات اجتناب کند و کمتر به روش‌های ناسالم مانند حالت تدافعی یا تهاجمی یا آسیب رساندن عمدی به خود با مشکلات برخورد کند. همچنین کودکان تاب‌آور احتمالاً از سلامت جسمی و روانی بهتری برخوردار خواهند بود.
همه کودکان چالش‌هایی را تجربه می‌کنند، اما کودکانی که دارای خلق و خوی مضطرب، مشکلات یادگیری یا ناتوانی هستند، ممکن است موقعیت‌های خاصی را چالش‌برانگیز ببینند برای مثال، خواندن با صدای بلند در کلاس یا ماندن در کنار یک مراقب ناآشنا.
روابط با فرزندان و انعطاف پذیری
روابط پایه و اساس انعطاف پذیری فرزند شما هستند. مهم‌ترین روابط فرزند شما با شما و سایر مراقبان اصلی او است. روابط قوی با شما و سایر مراقبین به فرزندتان کمک می‌کند تا احساس دوست داشته شدن و امنیت کند. این احساس امنیت به کودک شما اعتماد به نفس می‌دهد تا دنیای خود را کشف کند و پس از هر گونه شکستی که تجربه می‌کند بهبود یابد.
روابط فرزند شما با پدربزرگ و مادربزرگ، خاله‌ها و عموها، مربیان و معلمان دوران کودکی و دوستان نیز مهم است. این ارتباطات خانوادگی و اجتماعی به فرزند شما احساس تعلق می‌دهد. این احساسات به تقویت اعتماد به نفس و انعطاف پذیری کودک شما کمک می‌کند.
بچه‌ها از تماشای نحوه واکنش شما و سایر افراد مهم زندگیشان به زمان‌های سخت و شکست‌ها، تاب‌آوری را یاد می‌گیرند. وقتی فرزندتان می‌بیند که شما دوباره تلاش می‌کنید، خشم را رها می‌کنید یا در موقعیت‌های سخت مثبت فکر می‌کنید، یاد می‌گیرد که می‌تواند همین کار را انجام دهد.
راه‌های ایجاد انعطاف‌پذیری در کودکان
انعطاف پذیری در ایجاد تاب آوری در کودکان بسیار نقش مهمی دارد در ادامه برخی راهکارها ارائه می‌شود:
- از فرزندتان حمایت کنید اما هر مشکل جزئی را حل نکنید. به عنوان مثال، اگر فرزند شما آنچه را که برای تولدش می‌خواهد دریافت نکرد، می‌توانید به جای تلاش برای رفع مشکل، درباره احساس او صحبت کنید.
- از پیش بینی و پیشگیری از مشکلات برای فرزندتان خودداری کنید. به طور مثال اجازه دهید فرزندتان تکالیفش را که اشتباه است، تحویل دهد. غلبه بر چالش‌های کوچک، انعطاف‌پذیری فرزندتان را در برابر شکست‌های بزرگ‌تر افزایش می‌دهد.
- به کودک خود کمک کنید تا احساسات قوی را شناسایی و مدیریت کند.
- فرزندتان را تشویق کنید که وقتی اولین بار چیزی را امتحان می‌کند و همه چیز درست پیش نمی‌رود، دوباره به سراغش برود. فرزندتان را به خاطر تلاش، بدون توجه به نتیجه، تحسین کنید.
- شفقت خود را در فرزندتان ایجاد کنید. شفقت به خود به فرزند شما کمک می‌کند تا با مهربانی با خود، با ناامیدی، شکست یا اشتباهات مقابله کند.
- تشخیص زمانی که همه چیز خوب پیش می‌رود را به یک عادت تبدیل کنید. به عنوان مثال، در طول وعده‌های غذایی خانوادگی، هر کدام می‌توانید یک چیز مثبت از روز خود را به اشتراک بگذارید.
- به کودک خود کمک کنید تا مهارت‌های حل مسئله را به روشی مناسب با سن خود توسعه دهد.
- الگوی مثبتی برای فرزندتان پیدا کنید که چالش‌های مشابهی را تجربه کرده است.
- کودکان به مرور زمان انعطاف‌پذیری خود را افزایش می‌دهند، بنابراین سعی کنید تا زمانی که فرزندتان به چالش‌ها پاسخ می‌دهد صبور باشید و حمایت کنید.
ایجاد تاب آوری در کودکان توسط والدین و معلمان
افزایش تاب آوری در کودکان و توانایی سازگاری خوب با ناملایمات، تروما، تراژدی، تهدیدها یا حتی منابع مهم استرس می‌تواند به فرزندان ما کمک کند استرس و احساس اضطراب و عدم اطمینان را مدیریت کنند. با این حال، انعطاف پذیر بودن به این معنی نیست که کودکان مشکل یا پریشانی را تجربه نخواهند کرد.
10 نکته برای ایجاد تاب آوری کودک و نوجوان
- ارتباط برقرار کنید.
برای ایجاد تاب آوری در کودکان اهمیت تعامل و ارتباط با همسالان از جمله مهارت همدلی و گوش دادن به دیگران را به کودک خود بیاموزید. به کودک خود پیشنهاد دهید که به صورت حضوری یا از طریق تلفن، چت ویدیویی و پیام‌های متنی با همسالان خود ارتباط برقرار کند.
- با کمک کردن به دیگران به فرزندتان کمک کنید.
کودکانی که ممکن است احساس درماندگی کنند، می‌توانند با کمک به دیگران احساس قدرت کنند. فرزندتان را در کار داوطلبانه متناسب با سن خود درگیر کنید
- یک برنامه روزانه را حفظ کنید.
پایبندی به یک روال می‌تواند برای کودکان، به ویژه کودکان کوچکتر که خواهان ساختار در زندگی خود هستند، آرامش بخش باشد و تاب آوری در کودکان را افزایش دهد. با فرزندتان کار کنید تا یک برنامه روتین ایجاد کنید. البته در مواقع پریشانی ممکن است لازم باشد در برخی از روال‌ها انعطاف پذیر باشید.
- استراحت کنید.
اگرچه مدارس باید دستورالعمل خاصی را ارائه کنند، اما شما به عنوان والدین در طول روز زمانی را بدون ساختار بسازید تا به کودکان اجازه خلاقیت بدهد.
- به کودک خود مراقبت از خود را بیاموزید.
خودمراقبتی اولیه را به فرزندتان بیاموزید. در این صورت او زمان بیشتری را برای غذا خوردن مناسب، ورزش و خواب کافی خواهد داشت. اطمینان حاصل کنید که فرزندتان برای سرگرمی وقت دارد و در فعالیت‌هایی که از آنها لذت می‌برد شرکت می‌کند. مراقبت از خود و حتی تفریح به کودکان کمک می‌کند تعادل خود را حفظ کنند و بهتر با مواقع استرس‌زا کنار بیایند.
- به سمت اهداف خود حرکت کنید.
برای ایجاد تاب آوری در کودکان به فرزندانتان بیاموزید که اهداف معقولی تعیین کنند و به آنها کمک کنید تا قدم به قدم به سمت اهداف حرکت کنند. تعیین اهداف به کودکان کمک می‌کند تا روی یک کار خاص تمرکز کنند و می‌تواند به ایجاد انعطاف پذیری برای حرکت رو به جلو در مواجهه با چالش‌ها کمک کند.
- نگرش مثبت به خود را پرورش دهید.
به فرزندتان کمک کنید تا راه‌هایی را که در گذشته با موفقیت پشت سر گذاشته است به یاد بیاورد و به او کمک کنید تا بفهمد که این چالش‌های گذشته به تقویت قدرت برای مقابله با چالش‌های آینده کمک می‌کند. به فرزندتان کمک کنید تا یاد بگیرد که برای حل مشکلات و تصمیم گیری مناسب به خود اعتماد کند.
- همه چیز را در چشم انداز نگه دارید و چشم انداز امیدوارانه خود را حفظ کنید.
حتی زمانی که فرزندتان با رویدادهای بسیار دردناکی روبرو می‌شود، به او کمک کنید وضعیت را در یک زمینه گسترده‌تر ببیند و چشم اندازی بلند مدت داشته باشد. یک دیدگاه مثبت و خوش بینانه می‌تواند به کودکان کمک کند تا چیزهای خوب زندگی را ببینند و حتی در سخت‌ترین زمان‌ها به راه خود ادامه دهند.
- به دنبال فرصت‌هایی برای کشف خود باشید.
گاهی زمان‌های سخت زمانی است که کودکان بیشترین اطلاعات را درباره خود می‌آموزند. با کودک پس از مواجهه با یک موقعیت سخت درباره آنچه آموخته است، صحبت کنید.
- تغییر را بپذیرید.
تغییر اغلب می‌تواند برای کودکان و نوجوانان ترسناک باشد. به فرزندتان کمک کنید تا ببیند که تغییر بخشی از زندگی است و اهداف جدید می‌توانند جایگزین اهدافی شوند که دست نیافتنی شده‌اند.
تاب آوری در کودکان پیش دبستانی
بچه‌های خیلی کوچک به تازگی مهارت‌های راه رفتن و صحبت کردن را فرا گرفته‌اند و ممکن است نتوانند اضطراب‌ها و ترس‌های خود را بیان کنند. اگرچه ممکن است فکر کنید آنها وقایع را درک نمی‌کنند، اما می‌توانند رویدادهای ترسناک را از اخبار یا گفتگوهایی که می‌شنوند، حداقل در سطح انرژی احساس و درک کنند.
مراقب علائم ترس و غم فرزندان خود باشید که ممکن است نتوانند در کلمات بیان کنند. آیا فرزندان شما بیشتر از حد معمول به آغوش گرفتن نیاز دارند؟ آیا عادت‌های قدیمی خود را شروع کرده‌اند؟ آیا آنها ناگهان تحریک پذیرتر می‌شوند؟ از بازی برای کمک به کودکان خود برای بیان ترس‌های خود استفاده کنید و آنها را تشویق کنید تا از هنر یا بازی‌های وانمودی استفاده کنند تا آنچه را که ممکن است قادر به بیان آن در کلمات نباشند، بیان کنند. از اوقات خانوادگی مانند یک پتوی امنیتی برای فرزندان خود استفاده کنید: آنها را در نزدیکی خانواده قرار دهید و مطمئن شوید که فرزندانتان وقت زیادی برای خانواده دارند.
تاب آوری در بچه‌های دبستانی
مطمئن شوید که فرزندتان مکانی دارد که بتواند در آن احساس امنیت کند، چه در خانه باشد چه مدرسه (در حالت ایده آل، در هر دو احساس امنیت می‌کنند). با فرزندان خود صحبت کنید. هنگامی که آنها سؤالاتی دارند، صادقانه و با اطمینان به آنها پاسخ دهید. به نگرانی‌ها و ترس‌های آنها گوش دهید، به آنها اجازه دهید بدانند که در کنارشان هستید. همیشه این احتمال وجود دارد که آنچه را که در اخبار می‌بینند یا می شنوند اشتباه تفسیر کنند. نیازی نیست آنچه را که در دنیا اتفاق می‌افتد از فرزندانتان پنهان کنید، اما آنها نیز نباید در معرض داستان‌های مداومی قرار بگیرند که به ترس‌هایشان دامن می‌زند. استرس‌های اضافی ممکن است استرس‌های عادی روزانه را افزایش دهند.
تاب آوری در دوره متوسطه اول
حتی بدون آسیب‌های بزرگ‌تر، دوره متوسطه اول می‌تواند دوران سختی برای بسیاری از کودکان باشد، زیرا آنها برای برآورده کردن خواسته‌های تحصیلی اضافی و اجتناب از دام‌های اجتماعی جدید تلاش می‌کنند. همدلی را تقویت کنید و به فرزندتان کمک کنید دیدگاه خود را حفظ کند. اگر فرزندتان در میان گروه‌های اجتماعی که در دوره راهنمایی شکل می‌گیرند، قرار می‌گیرد، به او کمک کنید بفهمد که سایر کودکان ممکن است به همان اندازه احساس تنهایی و سردرگمی کنند و به او کمک کنید تا فراتر از وضعیت فعلی را ببیند.
تاب آوری در دوره دوم متوسطه
هر زمان که می‌توانید با آنها صحبت کنید.گاهی اوقات بهترین زمان برای صحبت زمانی است که با هم در ماشین هستید یا زمانی که شما در حال انجام کارهای خانه با هم هستید و به نوجوان خود اجازه می‌دهید در حین صحبت روی چیز دیگری تمرکز کند. نظر آنها را در مورد آنچه اتفاق می‌افتد بپرسید و به پاسخ‌های آنها گوش دهید.
هنگامی که اتفاقات استرس‌زا در جهان در حال رخ دادن است، نوجوان خود را تشویق کنید تا اخبار را از منابع معتبر دریافت کند و زمان کمی را به آن اختصاص دهد. نوجوانان ممکن است طوری رفتار کنند که احساس می‌کنند جاودانه هستند، اما در نهایت هنوز می‌خواهند بدانند که همه چیز خوب خواهد بود. در نوجوانان سطوح هورمونی بالا و پایین می‌شود. استرس یا ضربه اضافی می‌تواند این تغییرات را شدیدتر به نظر برساند. احساسات و عواطف را درک کنید، اما همچنین زمانی که نوجوانان به استرس با رفتار خشمگین یا عبوس پاسخ می‌دهند، قاطع باشید.
سخن پایانی
تاب آوری در کودکان و ایجاد آن موضوع مهمی است که یک عمر همراه فرزند شما خواهد بود. زندگی پر از فراز و نشیب است و باید به فرزندان خود بیاموزیم تا از این سختی‌ها سربلند بیرون بیایند. تاب آوری در کودکان و نوجوانان مهم‌ترین عامل در گذر آسان‌تر از مشکلات است. شما می‌توانید جدای از مواردی که در این مقاله در جهت ایجاد تاب آوری در کودکان گفته شد از یک روانشناس کودک و نوجوان برای رسیدن به نتیجه بهتر کمک بگیرید. ما در مجموعه ماروم با اساتید متخصص در حوزه روانشناسی کودک در خدمت‌تان هستیم.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
No comment