آشنایی با اختلال شخصیت نمایشی

اختلالات شخصیت می‌توانند شرایط زندگی را برای خود بیمار و اطرافیانش بسیار سخت کنند. اختلال شخصیت نمایشی بخشی از گروه بزرگتری از اختلالات روان‌شناختی است که اختلالات شخصیتی نامیده می‌شوند. اختلالات این دسته به طور کلی به عنوان دراماتیک، عاطفی یا نامنظم طبقه بندی می‌شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی تصویر ذهنی مخدوشی از خود دارند. آن‌ها اغلب عزت نفس خود را بر اساس تایید دیگران قرار می‌دهند و این مسئله نیاز به توجه را در آن‌ها ایجاد می‌کند. به همین دلیل، افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به شوخی‌های نمایشی متوسل شوند. این اختلال با یک الگوی فراگیر از احساسات و توجه بیش از حد مشخص می‌شود. تشخیص با معیارهای بالینی است و درمان با روان درمانی روان پویشی بهترین گزینه است.

به راستی اختلال شخصیت نمایشی چیست؟ بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی از ظاهر فیزیکی خود استفاده می‌کنند و به شیوه‌های نامناسب اغواکننده یا تحریک آمیز عمل می‌کنند تا توجه دیگران را جلب کنند. آن‌ها فاقد توانایی هدایت خود و بسیار تلقین‌پذیر هستند و اغلب برای حفظ توجه دیگران تلاش می‌کنند.

این بیماری اغلب در زنان تشخیص داده می‌شود، اما این یافته ممکن است تنها نشان‌دهنده شیوع بیشتر در میان زنان در محیط‌های بالینی باشد. در برخی از مطالعات، شیوع در زنان و مردان مشابه بوده است. در واقع زنان بیشتر از مردان مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی تشخیص داده می‌شوند زیرا مردان علائم خود را کمتر از زنان گزارش می‌کنند.

بیماری‌های همراه، به ویژه سایر اختلالات شخصیت رایج هستند. برخی از بیماران همچنین دارای اختلال علائم جسمی هستند که ممکن است دلیل مراجعه آن‌ها برای ارزیابی باشد. اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مداوم و اختلال تبدیلی نیز ممکن است همزمان وجود داشته باشند.

فهرست مطالب

شناخت علائم اختلال شخصیت نمایشی

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به طور مداوم خواستار این هستند که در مرکز توجه قرار گیرند و اغلب افسرده می‌شوند. آن‌ها اغلب پر جنب و جوش، نمایشی، مشتاق و عاشق هستند و گاهی اوقات آشنایان جدید را جذب می‌کنند.

این بیماران اغلب به شیوه‌های نامناسب اغواکننده و تحریک آمیز، نه فقط در روابط عاشقانه، بلکه در بسیاری از زمینه‌ها (مانند محل کار، مدرسه) لباس می‌پوشند و رفتار می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند دیگران را با ظاهر خود تحت تأثیر قرار دهند و بنابراین اغلب درگیر ظاهر خود هستند.

بیان احساسات ممکن است سطحی و اغراق آمیز باشد. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به راحتی تحت تأثیر دیگران و روندهای رایج قرار می‌گیرند. آن‌ها تمایل دارند بیش از حد اعتماد کنند، بخصوص به شخصیت‌های معتبری که فکر می‌کنند ممکن است بتوانند همه مشکلات را حل کنند. 

آن‌ها اغلب فکر می‌کنند که روابط بسیار نزدیکی با دیگران دارند. در مقابل هوس تازگی در روابط را دارند و به راحتی خسته می‌شوند. بنابراین، ممکن است مرتباً شغل و دوستان خود را تغییر دهند. تأخیر در ارضای آن‌ها برایشان بسیار ناامید‌کننده است، بنابراین اقدامات آن‌ها اغلب با هدف کسب رضایت فوری انجام می‌شود.

دستیابی به صمیمیت عاطفی یا جنسی ممکن است دشوار باشد. بیماران ممکن است، اغلب بدون آگاهی از آن، نقشی را ایفا کنند (مثلاً قربانی). آن‌ها ممکن است سعی کنند شریک زندگی خود را با استفاده از اغواگرایی و دستکاری‌های عاطفی کنترل کنند. بسیار به شریک زندگی وابسته می‌شوند. تا اینجا به بخشی از علائم مربوط به اختلال شخصیت نمایشی اشاره شد اما مهم است بدانيد یک اختلال روانی ویرانگر نیست. 

اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی با موفقیت در جامعه و محل کار عمل می‌کنند. در واقع، افراد مبتلا به این اختلال معمولاً مهارت‌های انسانی بالایی دارند. متأسفانه، آن‌ها اغلب از این مهارت‌ها در جهت درست استفاده نمی‌کنند.

علائم اختلال شخصیت نمایشی

 افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی حداقل پنج (یا بیشتر) از علائم زیر را دارند:

  • در موقعیت‌هایی که در مرکز توجه نیست، ناراحت است.
  • دارای تعامل با دیگران است، که با رفتارهای اغواکننده یا تحریک آمیز جنسی نامناسب مشخص می‌شود.
  • به سرعت در حال تغییر و بیان کم عمق احساسات است.
  • به طور مداوم از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه استفاده می‌کند.
  • دارای سبک گفتاری است که بیش از حد به برداشت کلی منجر می‌شود و فاقد جزئیات است.
  • نمایشی بودن و ابراز اغراق آمیز احساسات را نشان می‌دهد.
  • تلقین پذیر است (یعنی به راحتی تحت تأثیر دیگران یا شرایط قرار می‌گیرد).
  • روابط را صمیمانه تر از آنچه هست می‌داند.
علائم اختلال شخصیت نمایشی

علت ایجاد اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

علت اختلال شخصیت نمایشی ناشناخته است. دانشمندان بر این باورند که نتیجه هر دو عوامل محیطی و ژنتیکی است.
برخی از خانواده‌ها دارای سابقه اختلال شخصیت نمایشی هستند، همین مسأله به نظریه اثرگذاری ژنتیک در اختلال شخصیت نمایشی اعتبار می‌دهد. 

از سوی دیگر، فرزندان والدین مبتلا به این اختلال ممکن است به سادگی رفتاری را که از والدین خود آموخته‌اند، نشان دهند. همچنین ممکن است فقدان نظم و انضباط یا تقویت مثبت رفتارهای نمایشی در دوران کودکی باعث ایجاد اختلال شخصیت نمایشی شود. یک کودک ممکن است رفتارهای این اختلال را به عنوان راهی برای جلب توجه والدین خود بیاموزد.

تشخیص اختلال شخصیت نمایشی

برخی از تست‌های روانشناختی در تشخیص اختلالات شخصیت کمک کننده هستند. اگر از علائم خود ناراحت و به دنبال کمک حرفه‌ای هستید، درمانگران با گرفتن یک تاریخچه پزشکی کامل شروع می‌کنند. با این حال، اکثر افراد مبتلا به این بیماری باور ندارند که به درمان یا کمک نیاز دارند و این امر تشخیص را دشوارمی‌کند. بسیاری از افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی هستند، پس از درمان افسردگی یا اضطراب، پس از یک رابطه ناموفق یا سایر درگیری‌های شخصی، تشخیص داده می‌شوند.

برای تشخیص اختلال شخصیت نمایشی، معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم باید وجود داشته باشد. یک الگوی مداوم از احساسات و توجه بیش از حد با حضور 5 مورد از مواردی که در قسمت قبل به آن‌ها اشاره شد، لازم است. 

همچنین، علائم باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد. اختلال شخصیت نمایشی در کودکان تشخیص داده نمی‌شود و در مورد اختلال شخصیت نمایشی در نوجوانان باید گفت گاهی الگوهای رفتاری اختلال در اواخر نوجوانی دیده می‌شود اما معمولاً در اوایل بزرگسالی خود را نشان می‌دهد و تشخیص این اختلال گذاشته می‌شود.

تشخیص‌های افتراقی

اختلال شخصیت نمایشی را می‌توان از سایر اختلالات شخصیت بر اساس ویژگی‌های خاص متمایز کرد:

 

  1. اختلال شخصیت خودشیفته: بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته نیز به دنبال جلب توجه هستند، اما آن‌ها، بر خلاف مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی می‌خواهند با آن احساس تحسین یا تعالی کنند. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در مورد نوع توجهی که به آن‌ها می‌شود چندان حساس نیستند و بدشان نمی‌آید که آن‌ها را زیبا یا احمقانه بدانند.
  2. اختلال شخصیت مرزی: بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی خود را بد می‌دانند و احساسات را به شدت و عمیق تجربه می‌کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی خود را بد نمی‌بینند، حتی اگر وابستگی آن‌ها به واکنش دیگران ناشی از اعتماد به نفس ضعیف باشد.
  3. اختلال شخصیت وابسته: بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، مانند مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی سعی می‌کنند نزدیک دیگران باشند اما بیشتر مضطرب، بازدارنده و مطیع هستند (زیرا نگران طرد شدن هستند). بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی کمتر مهار شده و پرزرق و برق‌تر هستند.

درمان اختلال شخصیت نمایشی

راه‌ های درمان اختلال شخصیت نمایشی ممکن است دشوار باشد. مانند بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال  ممکن است فکر کنید که نیازی به درمان ندارید، یا ممکن است روال برنامه درمانی برایتان جذاب نباشد. با این حال، درمان و گاهی اوقات داروها می‌تواند به شما در مقابله با این اختلال کمک کند.

درمان کلی این اختلال مانند درمان همه اختلالات شخصیت است. اطلاعات کمی در مورد اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و دارودرمانی برای اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد.

روان درمانی روان پویشی، که بر تعارضات اساسی تمرکز دارد، ممکن است امتحان شود. درمانگر ممکن است با تشویق بیماران به جایگزینی گفتار به جای رفتار شروع کند و بنابراین، بیماران می‌توانند خود را درک کنند و با دیگران به شیوه‌ای کمتر نمایشی ارتباط برقرار کنند. 

سپس، درمانگر می‌تواند به بیماران کمک کند تا بفهمند که چگونه رفتارهای نمایشی آن‌ها راهی ناسازگار برای جلب توجه دیگران و مدیریت عزت نفس آن‌هاست. روان‌درمانی رایج‌ترین و موثرترین انتخاب درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی است. این نوع درمان شامل صحبت با یک درمانگر در مورد احساسات و تجربیات شما است. چنین صحبت‌هایی می‌تواند به شما و درمانگرتان کمک کند تا دلیل اعمال و رفتارتان را تعیین کنید. درمانگر شما ممکن است بتواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه با افراد به شیوه‌ای مثبت ارتباط برقرار کنید، به جای اینکه مدام سعی کنید توجه آن‌ها را جلب کنید.

اگر افسردگی یا اضطراب را به عنوان بخشی از اختلال شخصیت نمایشی خود تجربه می‌کنید، درمانگر شما ممکن است از داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب استفاده کند.

چشم انداز بلند مدت برای فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی زندگی عادی دارند و می‌توانند کار کنند و بخشی از جامعه باشند. در واقع، بسیاری از افراد مبتلا در محیط‌های معمولی بسیار خوب عمل می‌کنند. بسیاری از آن‌ها فقط در روابط صمیمی‌تر با مشکلاتی مواجه می‌شوند. این اختلال ممکن است بر توانایی شما برای داشتن یک شغل، حفظ رابطه یا متمرکز ماندن بر اهداف زندگی تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است باعث شود که دائماً به دنبال ماجراجویی باشید و شما را در موقعیت‌های خطرناک قرار دهد.

همچنین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی هستید. این اختلال می‌تواند بر نحوه مدیریت شکست و ضرر تأثیر بگذارد. همچنین زمانی که به آنچه می‌خواهید نمی‌رسید، می‌تواند احساس ناامیدی بیشتری در شما ایجاد کند. اگر علائم اختلال شخصیت نمایشی را دارید، به خصوص اگر در زندگی روزمره، کار یا توانایی شما برای داشتن یک زندگی شاد و رضایت بخش مشکل ایجاد کرده، باید با یک روانشناس یا روانپزشک صحبت کنید.

5 مورد اگر یکی از عزیزانتان مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی است

افراد مبتلا به این اختلال معتقدند رفتارشان طبیعی است، بنابراین به سختی می‌پذیرند که مشکلی دارند. به همین دلیل، واداشتن این افراد به دنبال درمان روانپزشکی، که اغلب بر روان درمانی متمرکز است، می تواند چالش برانگیز باشد. این باعث می‌شود که عزیزان برای مقابله با رفتار بیش از حد نمایشی و احساسی فرد بیمار تلاش کنند. به همین دلیل، اغلب همسر یا سایر اعضای خانواده هستند که به روان درمانی می روند تا نحوه اداره زندگی روزمره در کنار فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی را بیاموزند.

برخی از استراتژی‌هایی که می‌توانند به شما در مقابله با این اختلال کمک کنند عبارتند از:

1) در مورد این اختلال اطلاعات درست کسب کنید.

یادگیری تا جایی که می‌توانید در مورد اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چرا شریک زندگی یا یکی از اعضای خانواده شما به این شکل عمل می‌کند.

2) پیشنهاد زوج درمانی

اگرچه ممکن است یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی از مشکل آگاه نباشد، اما اگر فکر کند که قصد دارد به شما کمک کند، ممکن است مایل به درمان باشد. هنگامی که در فضای امن مطب یک درمانگر قرار می‌گیرید، ممکن است شرایط برای شروع درمان فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی فراهم شود.

3) برای درخشش خود وقت بگذارید.

زمانی که فرد مورد علاقه شما دائماً توجه شما را به خود می‌دزدد، ممکن است باعث شود شما احساس قدرنشناشی کنید. شما باید با دوستان یا سایر اعضای خانواده برنامه‌تفریحی داشته باشید البته بدون حضور فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی. نباید اجازه دهید فرد مبتلا دیگر روابط شما را تحت تأثیر قرار دهد.

4) برای کودکان حد و مرز تعیین کنید.

اگر بچه دارید، برای محدود کردن مواجهه آن‌ها با درام ایجاد شده توسط والدین مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، مرزهایی تعیین کنید.

درمان اختلال شخصیت نمایشی

5) تشخیص دهید که آیا زمان رها کردن رسیده است یا خیر

شما باید از سلامت روان خود محافظت کنید. گاهی حضور در یک رابطه از ادامه آن مضرات بیشتری دارد. برای تصمیم‌گیری درست از یک متخصص کمک بگیرید.

سخن پایانی

زندگی در کنار افراد مبتلا به اختلالات روانی جدی مثل اختلالات شخصیت می‌تواند بسیار سخت و طاقت فرسا باشد اما اگر به هر دلیلی باید در رابطه بمانید از سلامت روان خود به صورت جدی محافظت کنید. این کار را می‌توانید با یادگیری برخورد درست با این افراد شروع کنید. یادتان باشد شما نباید به دنبال توجیه رفتارهای طرف مقابلتان باشید و او باید به تنهایی مسئولیت رفتارش را بپذیرد.

تصویر معرفی نویسنده: پریسا ایازی

معرفی نویسنده: پریسا ایازی

من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.

آیا در اطرافیان‌تان فردی هست، که به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا باشد؟ از تجربیات خود با ماروم صحبت کنید.
حال خوب و آروم با ماروم
درخواست مشاوره

No comment

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *