اگر کودک در موقعیت اجتماعی خجالتی باشد، ممکن است پس از آن خود را به خاطر رفتارش سرزنش کند. این سرزنش میتواند در واقع احتمال رفتار خجالتی کودک را در آینده افزایش دهد. با گذشت زمان، اعتماد به نفس و عزت نفس تضعیف میشود و هر چه عزت نفس و اعتماد به نفس کمتر باشد، احتمال اینکه رفتار خجالتی داشته باشد بیشتر است. نگرش والدین اهمیت بسیاری دارد. والدین در زندگی فرزندان خود بسیار تأثیرگذار هستند. در ابتدا نکات زیر را توجه کنید:
1) مراقب باشید به کودک خود برچسب “خجالتی” نزنید. کودکان (و بزرگسالان) تمایل دارند تا با برچسبهایی که دیگران به آنها میدهند زندگی کنند. این کار میتواند علت کمرویی کودکان گردد.
2) اجازه ندهید دیگران نیز به کودک شما برچسب خجالتی بزنند. برچسب زنی میتواند علت کمرویی کودکان باشد.
3) هرگز وقتی فرزندتان خجالتی است، او را مورد انتقاد قرار ندهید یا مسخره نکنید. حامی، همدل و فهمیده باشید. تمسخر شما یکی از علل کمرویی کودک میشود.
4) فرزندتان را تشویق کنید تا در مورد دلایل کمرویی خود صحبت کند.
5) به فرزندتان در مورد مواقعی در زندگی خود بگویید که خجالتی بودهاید و چگونه بر آن غلبه کردهاید. از آنجایی که کودکان خردسال اغلب والدین خود را کامل میبینند، اعتراف به خجالتی بودن شما میتواند احساس بهتری در فرزند شما ایجاد کند و اضطراب کلی او را کاهش دهد.
6) الگوی مناسبی برای فرزند خود باشید.
برای درمان کمرویی کودکان راهکارهای متعددی وجود دارد. در این مقاله به علت خجالتی بودن کودکان و روشهای درمان کمرویی کودکان خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
عوارض کمرویی کودک
جدای از علت کمرویی کودک ، اگر درمان کمرویی در کودکان انجام نشود کمرویی مداوم و شدید میتواند کیفیت زندگی کودک را به طرق مختلف کاهش دهد، از جمله:
- کاهش فرصتها برای توسعه یا تمرین مهارتهای اجتماعی
- دوستان کمتر
- کاهش مشارکت در فعالیتهای سرگرمکننده و پاداشدهنده که نیاز به تعامل با دیگران دارد، مانند ورزش، رقص، نمایش یا موسیقی
- افزایش احساس تنهایی، بیاهمیتی و کاهش عزت نفس
- کاهش توانایی دستیابی به پتانسیل کامل به دلیل ترس از قضاوت شدن
- سطح اضطراب بالا
- اثرات فیزیکی مانند سرخ شدن، لکنت زبان و لرزش
علت کمرویی در کودکان
برخی از علل کمرویی کودک که اغلب به صورت ترکیبی کار میکنند، شامل موارد زیر است:
- اولین علت کمرویی کودکان ژنتیک است: جنبههای شخصیت را میتوان، حداقل تا حدی، توسط ساختار ژنتیکی ارثی فرد تعیین کرد.
- دومین علت کمرویی کودکان شخصیت است: نوزادانی که از نظر عاطفی حساس هستند و به راحتی مرعوب میشوند، به احتمال زیاد کودکان خجالتی خواهند بود.
- سومین علت کمرویی کودکان رفتار آموخته شده است: کودکان با تقلید از تاثیرگذارترین الگوهای خود یعنی والدین خود یاد میگیرند. والدین خجالتی، خجالتی بودن را به فرزندان خود میآموزند.
- چهارمین علت کمرویی کودکان روابط خانوادگی است: کودکانی که احساس دلبستگی ایمن به والدین خود ندارند یا مراقبتهای ناسازگاری را تجربه کردهاند، ممکن است مضطرب و مستعد رفتار خجالتی باشند. والدین بیش از حد محافظ ممکن است به فرزندان خود بیاموزند که از موقعیتهای جدید دوری کنند و بترسند.
- پنجمین علت کمرویی کودکان فقدان تعامل اجتماعی است: کودکانی که در چند سال اول زندگی خود از دیگران جدا شدهاند، ممکن است مهارتهای اجتماعی را که امکان تعامل آسان با افراد ناآشنا را فراهم میکند، نداشته باشند.
- ششمین علت کمرویی کودکان انتقاد شدید است: کودکانی که توسط افراد مهم زندگی خود (والدین، خواهر و برادر و سایر اعضای نزدیک خانواده یا دوستان) مورد آزار و اذیت قرار میگیرند، ممکن است به سمت کمرویی گرایش داشته باشند.
- هفتمین علت کمرویی کودکان ترس از شکست است: کودکانی که بارها فراتر از تواناییهایشان تحت فشار قرار گرفتهاند ممکن است ترس از شکست داشته باشند که خود را به عنوان فردی کمرو نشان میدهد.
شاید دلیل خجالتی بودن کودکان موارد دیگری هم باشد ولی مهمترینهای آن موارد فوق است.
استراتژیهایی برای والدین
این امکان برای والدین وجود دارد که فرزند خود را تشویق کنند تا اجتماعیتر و غیر خجالتی باشد:
- راهبردهای مقابلهای شخصی را که در طول سالها برای غلبه بر کمرویی آموختهاید با فرزندتان به اشتراک بگذارید. این استراتژیها را با فرزندتان تمرین کنید.
- به فرزندتان در مورد مزایای زیاد خجالتی نبودن بگویید. نمونههایی از زندگی خود ارائه دهید.
- رفتارهای بیرونی را تشویق کنید. وقتی فرزندتان با موقعیتی ناآشنا برخورد میکند یا با فرد جدیدی ملاقات میکند، او را تحسین کنید.
- سعی کنید با فرزندتان هدف گذاری کنید. قدمهای کوچک و تدریجی را هدفگذاری کنید و از پیشرفت وی تمجید کنید. برای مثال، گفتن «سلام» به کودک دیگر ممکن است اولین قدم باشد.
- عمداً فرزندتان را وارد موقعیتهای جدید کنید. اگر کودک با کسی که برای او جدید است احوالپرسی کرد به او جایزه بدهید. حامی باشید.
- کودکان را به خاطر مهارتهایی که در آنها تسلط دارند، تحسین کنید.
بچههای طرد شده و خجالتی بودن
بیشتر کودکان میخواهند مورد پسند واقع شوند، اما برخی از آنها در یادگیری نحوه دوستیابی، کند هستند. برخی دیگر ممکن است مشتاق همنشینی باشند، اما از یک گروه کنار گذاشته شوند، شاید به دلیل نحوه لباس پوشیدن، بهداشت شخصی نامناسب، چاقی یا حتی اختلال در گفتار. اگر نوجوانان رفتار مخرب یا پرخاشگرانهای از خود نشان دهند، اغلب توسط همسالان طرد میشوند. با این حال، کودکان دیگر ممکن است در حواشی این یا آن دسته شناور باشند، اما هرگز واقعاً مورد توجه قرار نگیرند.
نوجوانان طرد شده آشکارا مورد بیمهری همسالان خود قرار میگیرند و دائماً احساس ناخوشایندی در آنها ایجاد میشود. آنها اغلب تمایل دارند پرخاشگر باشند و نسبت به متلک بسیار حساس هستند. آنها گاهی قلدر و قانون شکن هستند یا ممکن است آنقدر نسبت به خود نامطمئن باشند که دیگران را به طرد دعوت کنند. آنها همچنین به دلیل رفتارهای تکانشی و مخرب خود طرد میشوند. همه این فشارها میتواند علت کمرویی کودکان و نوجوانان گردد.
چگونه والدین میتوانند به کودک کمرو کمک کنند؟
بدون در نظر گرفتن علت کمرویی کودکان تعاملات موفق با همسالان نیازمند مهارتهای گوناگون و روشهای خاص تعامل است. والدین باید به دنبال پرورش این مهارتها در فرزندان خود باشند و به رشد و الگوسازی آنها کمک کنند.
- کنار آمدن با شکست و ناامیدی
- کنار آمدن با موفقیت
- کنار آمدن با تغییر و انتقال
- کنار آمدن با طرد و تمسخر
- مدیریت خشم
- استفاده از طنز
- بخشنده بودن
- توانایی عذرخواهی کردن
- فکر کردن به کارهای سرگرم کننده برای انجام دادن
- ابراز محبت
- اجتناب از موقعیتهای خطرناک
- دفاع از خودش
- دلداری دادن به کسی
- اشتراک گذاری درخواستها
- خودافشاگری
- تعریف کردن
- ابراز قدردانی
- کنار آمدن با ضرر
- نزدیک شدن به یک دوست
- احسان کردن
- درخواست کمک کردن
- کمک به دیگران
- حفظ اسرار
علت کمرویی کودکان یا برونگرایی آنها چیست؟
به نظر شما خجالتی بودن چیزی است که ما با آن به دنیا میآییم یا چیزی است که بر اساس تجربیات خود با افراد دیگر ایجاد میکنیم؟ سابقه طولانی تحقیقات نشان میدهد که خلق و خو یا سبک واکنش عاطفی خود فرد به محیط را میتوان برای اولین بار در نوزادان از سن 4 ماهگی شناسایی کرد. این مسأله با نشان دادن اسباببازیهای ساده به نوزادان، مانند چندین حیوان آویزان و مطالعه نحوه واکنش آنها اندازهگیری میشود.
برخی از نوزادان به طور خاص نسبت به هر نوع تغییر در محیط حساس هستند و ممکن است حتی از معمولترین فعالیتها مانند زنگ در یا تعویض پوشک به راحتی ناراحت شوند. در مقابل، نوزادانی که به این تغییرات واکنش مثبت نشان میدهند یا اصلاً واکنش نشان نمیدهند، احتمالاً در سنین پیشدبستانی بسیار اجتماعی میشوند. به طرز شگفت انگیزی، این رابطه فراتر از اوایل دوران کودکی است و پاسخهای نوزادان در 4 ماهگی پیشبینی میکند که آنها در نوجوانی چقدر خجالتی یا اجتماعی خواهند بود.
تفاوت بین کودکان پیش دبستانی خجالتی و خارج از مدرسه را میتوان حتی در زیست شناسی و مغز آنها مشاهده کرد، که نشان میدهد کمرویی یک پایه بیولوژیکی قوی دارد و ممکن است بخشی از آن باشد. اما علت کمرویی کودکان هر چه باشد میتوان به کودک کمک کرد تا از پس آن بر آید و روابط سازندهای برقرار کند.
آیا محیط علت کمرویی کودکان نیست؟
خلق و خوی کودک میتواند تغییر کند و واکنشهای منفی نوزادان با گذشت زمان کمتر میشود. علاوه بر این، کمی خجالتی بودن هیچ ایرادی ندارد. بسیاری از کودکان مزاجی دارند که به عنوان “آهسته برای گرم شدن” توصیف میشود و فقط به مدتی زمان نیاز دارند تا خود را با محیط اطراف خود وفق دهند.
با این حال، شایان ذکر است که مجموعهای از نوزادان، حدود 10 تا 15 درصد، وجود دارند که به شدت حساس هستند. اینها کسانی هستند که بیشتر در معرض خطر کمرویی هستند و بخشی از آنها در زندگی دچار اضطراب اجتماعی میشوند.
بنابراین اگر کودک بسیار حساسی دارید مداخلاتی وجود دارد که به جلوگیری از ایجاد مشکلات اضطراب اجتماعی کمک میکند. علاوه بر این، سبک حمایتی والدین واقعا میتواند کمک کند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است حتی برای نوزادانی که در مواجهه با موقعیتهای جدید یا چالش برانگیز به راحتی ناراحت میشوند، داشتن والدینی که به نیازهای کودک پاسخ میدهند، میتواند به عنوان یک حائل در برابر ایجاد کمرویی یا اضطراب اجتماعی عمل کند. در مجموع بذرهایی که شخصیت خجالتی یا برونگرا را رشد میدهند، در اوایل زندگی کاشته میشوند و پایه بیولوژیکی قوی دارند.
اما سرنوشت غیر قابل تغییر نیستند، اگر نوزادی که واقعاً به هر نوع تغییر در محیط حساس است، والدینی داشته باشد که به کودک اجازه دهند با چیزهای جدید با سرعت خودش سازگار شود، کمک کننده است.
به یاد داشته باشید که تنظیم سبک فرزندپروری متناسب با نیازهای کودک مهم است و آنچه برای یک خلق و خو مناسب است ممکن است برای مزاج بعدی به خوبی کار نکند.
کلام پایانی
جدای از علت کمرویی کودکان، یک کودک خجالتی در موقعیتهای ناآشنا یا هنگام تعامل با دیگران مضطرب میشود. یک کودک خجالتی اگر احساس کند «در حال نمایش» است، مانند زمانی که با فرد جدیدی ملاقات میکند یا مجبور است در مقابل دیگران صحبت کند، به احتمال زیاد دچار استرس زیادی میشود. یک کودک خجالتی به جای اینکه به دیگری بپیوندد، خیلی راحتتر است که این عمل را از کناری تماشا کند.
بیشتر کودکان گهگاه احساس خجالتی بودن میکنند، اما زندگی برخی از آنها به دلیل کمرویی کودکان به شدت محدود میشود. کودکانی که از خجالتی بودن شدید رنج میبرند، ممکن است در زمان بلوغ از آن خارج شوند یا ممکن است بزرگسالان خجالتی شوند. والدین میتوانند به فرزندان خود کمک کنند تا بر کمرویی خفیف غلبه کنند. در موارد شدید، کمک حرفهای نیاز است. در برخی موارد، کمرویی میتواند ناتوانکننده باشد. کودکان بسیار خجالتی اغلب به خوبی در کلاس و زمین بازی سازگار نمیشوند. هر چه این الگو بیشتر وجود داشته باشد، تغییر برای کودکان دشوارتر میشود.
کمرویی میتواند به طور فزایندهای منجر به اجتناب هدفمند از محیطهای اجتماعی و کنارهگیری شود و در نهایت باعث ایجاد ناتوانی در عملکرد مؤثر به عنوان یک بزرگسال اجتماعی شود. اگر خجالتی بودن فرزند شما ناتوان کننده شود، ممکن است ناشی از اختلال اضطراب یا الگوی خلق و خوی او باشد. پس ارزیابی توسط یک متخصص سلامت روان کودک مفید خواهد بود. ما در بنیاد روانشناسی ماروم افتخار همکاری با روانشناسان با تجربهای در این حوزه را داریم.
No comment