افسردگی در کودکان و نوجوانان به صورت دورههای طولانی ناراحتی یا تحریک پذیری ظاهر شود. این بیماری در میان کودکان بزرگتر و نوجوانان بسیار رایج است، اما اغلب ناشناخته میماند. برخی از کودکان ممکن است بگویند که احساس «ناراحتی» یا «غمگینی» دارند. دیگران ممکن است بگویند که میخواهند به خود صدمه بزنند یا حتی خود را بکشند. کودکان و نوجوانانی که افسردگی را تجربه میکنند بیشتر در معرض خطر آسیب به خود هستند، بنابراین چنین پاسخهایی باید همیشه جدی گرفته شود. فقط به این دلیل که کودک غمگین به نظر میرسد، لزوماً به این معنی نیست که او افسردگی دارد. اما اگر غم و اندوه دائمی شود یا در فعالیتهای اجتماعی عادی، علایق، کارهای مدرسه یا زندگی خانوادگی تداخل ایجاد کند، ممکن است به این معنی باشد که آنها به حمایت یک متخصص بهداشت روان نیاز دارند.
به یاد داشته باشید، فقط یک پزشک یا یک متخصص سلامت روان میتواند افسردگی را تشخیص دهد، بنابراین اگر نگران فرزندتان هستید، از مشاوره با روانشناس پرهیز نکنید. در این مقاله با افسردگی در کودکان بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
افسردگی در کودکان چگونه است؟
افسردگی در کودکان یک اختلال خلقی است که میتواند باعث شود فرد احساس غمگینی، تحریکپذیری یا ناامیدی کند. ممکن است بر خواب، اشتها یا روابط با دیگران تأثیر بگذارد. افسردگی در کودکان میتواند باعث شود که علاقه خود را به سرگرمیها یا فعالیتهایی که زمانی از آن لذت میبردند از دست بدهند. در موارد شدید، افسردگی میتواند منجر به افکار خودکشی شود.
افسردگی در کودکان معمولاً اگر دو هفته یا بیشتر طول بکشد تشخیص داده میشود. فقط باید توسط یک روانشناس بالینی ارزیابی، تشخیص و درمان شود. اگرچه افسردگی در کودکی یک وضعیت پزشکی جدی است، اما معمولاً قابل درمان است.
اگرچه کودکان به طور طبیعی در حین رشد و تکامل دچار نوسانات خلقی میشوند، اما افسردگی در کودکان متفاوت است. این اختلال میتواند بر نحوه تعامل کودکان با دوستان و خانواده تأثیر بگذارد. ممکن است آنها را از لذت بردن از مدرسه، ورزش، سرگرمیها یا سایر فعالیتهای عادی دوران کودکی باز دارد. افسردگی در کودکان و اضطراب اغلب دست به دست هم میدهند و سلامت روان کودک را تحت تأثیر قرار میدهند.
افسردگی و اضطراب در کودکان از شایعترین اختلالات روانی محسوب میشود؛ حدود 3 درصد کودکان 3 تا 17 سال با افسردگی دست و پنجه نرم میکنند.
دلایل افسردگی کودک
افسردگی در سنین کودکی میتواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله:
- مصرف الکل یا مواد مخدر البته در مورد نوجوانان
- محیط (از جمله مشکلات خانوادگی)
- سابقه خانوادگی (دیگر اعضای خانواده افسردگی دارند)
- بیماری جسمی
- رویدادهای استرسزا در زندگی مانند طلاق
چه چیزی باعث افسردگی در کودکان میشود؟
موارد مختلف میتواند منجر به افسردگی در بچه ها شود و هیچ دلیل واحدی وجود ندارد. برای مثال:
- برخی از کودکان ژنهایی دارند که آنها را نسبت به افسردگی حساستر میکند. آنها ممکن است اعضای خانواده دیگری داشته باشند که افسرده بودهاند.
- برخی از کودکان با مسائل استرسزا روبرو میشوند.
- برخی با فقدان، ضربه روحی یا سختی مواجه شدهاند.
- برخی از آنها شرایط سلامتی جدی دارند.
- افسردگی در کودکان اوتیسم نیز دیده میشود، با توجه به شرایط این کودکان و حساستر بودن آنها نسبت به استرس و عدم پذیرش توسط جامعه شرایط برای ایجاد افسردگی فراهم است.
- افسردگی در کودکان بیش فعال نیز شایع است. کودکان بیش فعال با اینکه به اشتباه بازیگوش خوانده میشوند در صورت عدم درمان در خطر کاهش عزت نفس و افسردگی هستند. بخصوص که از والدین خود زیاد سرزنش میشنوند.
داشتن حمایت بیشتر در دوران سخت و بعد از آن به محافظت از کودکان در برابر افسردگی یا کاهش اثرات آن کمک میکند. اما حتی زمانی که از حمایت خوبی برخوردار باشند، برخی از کودکان افسرده میشوند. درمان میتواند به آنها کمک کند بهبود پیدا کنند، احساس بهتری داشته باشند و به لذت بردن از چیزها برگردند.
افسردگی در کودکان طلاق
کودکان به حمایت والدین خود برای برخورداری از سلامت روان نیاز دارند. حضور مؤثر پدر و مادر احساس امنیت کودک را بیشتر میکند. طلاق ذهن کودک را دچار تشویش میکند و او با سن کم خود پر از سوال و ترس از آینده میشود. آیا او در این جدایی مقصر است؟ آیا امکان آشتی وجود دارد؟ آیا والدین در عین جدایی از یکدیگر باز هم برای او حضور واقعی خواهند داشت؟ آیا او را دوست خواهند داشت؟ آیا از او حمایت خواهند کرد؟ این سؤالها و خشم او از والدین برای طلاق، روان کودک را در برابر افسردگی به شدت آسیب پذیر میکند اگر والدین به هر دلیلی تصمیم قطعی بر طلاق دارند باید پیش از آن برای سلامت روان فرزندشان از یک روانشناس حوزه کودک حتما کمک بگیرند.
علائم افسردگی کودک چیست؟
برخی از علائم افسردگی در کودکان عبارتند از:
علائم فیزیکی:
- خستگی یا کم انرژی بودن، حتی در زمان استراحت
- بیقراری یا مشکل در تمرکز
- مشکل در انجام فعالیتهای روزانه
- تغییر در اشتها یا الگوی خواب
- درد یا دردهایی که دلیل واضحی ندارند.
- مشکلات رفتاری در مدرسه
عاطفی و ذهنی:
- غم و اندوه مداوم،
- اضطراب یا تحریکپذیری
- از دست دادن علاقه به دوستان و فعالیتهایی که معمولاً از آنها لذت میبرند
- دوری از دیگران و تنهایی
- احساس بیارزشی، ناامیدی یا گناه
- ریسکهایی را که معمولاً نمیپذیرند، میپذیرند
- افکار خودآزاری یا خودکشی
تجربه یک یا چند مورد از این علائم به این معنی نیست که کودک تحت تاثیر افسردگی قرار گرفته است، اما راههایی وجود دارد که میتوانید به کودکتان کمک کنید تا با آن مقابله کند. اگر نگران فرزندتان هستید، از روانشناس راهنمایی بخواهید.
آیا باید نگران خودکشی فرزندم باشم؟
علائم هشداردهنده رفتار خودکشی عبارتند از:
- تمرکز روی مرگ و مردن
- بخشش دارایی
- افزایش ریسک پذیری
- رفتار خود ویرانگر یا خودآزاری
- ایزوله سازی اجتماعی
- صحبت از خودکشی یا ناامیدی
افسردگی در کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر فکر میکنید فرزند شما علائم افسردگی در کودکان را نشان میدهد، ابتدا با متخصص اطفال و سپس با یک روانشناس صحبت کنید.
یک متخصص اطفال احتمالاً با رد کردن شرایطی که ممکن است باعث مشکلات خلقی کودک شما شود، شروع میکند. بیماریهایی که باعث علائم افسردگی میشوند عبارتند از:
- کم خونی
- ضربه مغزی
- دیابت
- صرع
- کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید.
- مونونوکلئوز (نوعی بیماری عفونی)
- کمبود ویتامین D
ارزیابی سلامت روان باید شامل مصاحبه با شما (والدین) و فرزندتان باشد. اطلاعات معلمان، دوستان و همکلاسیها نیز میتواند تغییرات خلقی و رفتاری فرزند شما را روشن کند.
درمان افسردگی در کودک
درمان افسردگی در کودکان، بیشتر درمان شناختی رفتاری است. درمانگرها به بچهها کمک میکنند تا احساس کنند مورد استقبال و حمایت قرار میگیرند. آنها از بچهها میخواهند در مورد آنچه فکر میکنند و احساس میکنند صحبت کنند. آنها ممکن است از داستان، بازی، درس یا کتاب کار استفاده کنند. این ابزارها میتوانند به کودکان کمک کنند احساس راحتی کنند و از رویکرد شناختی رفتاری بیشترین بهره را ببرند. در صورت امکان، درمان کودک شامل والدین او نیز میشود. درمان شناختی رفتاری به کودکان کمک میکند تا مثبت اندیشی و مدیریت رفتارهای منفی را بیاموزند. همچنین میتواند به کودکان کمک کند تا با ریشهیابی ترسها و نگرانیهای خود، اضطراب را مدیریت کنند.
اگر کودکی دچار فقدان، ضربه یا سایر رویدادهای سخت شده باشد، درمان شامل مواردی میشود که به کودک کمک میکند تا از آن نیز بهبود یابد و اگر والدینی با افسردگی خود دست و پنجه نرم میکنند، درمانگر کودک میتواند به او کمک کند مراقبت و حمایت مورد نیاز خود را دریافت کند. گزینههای درمانی برای کودکان مبتلا به افسردگی مانند بزرگسالان است.
- روان درمانی (مشاوره)
- دارو
- ترکیب مشاوره و دارو درمانی
آیا میتوانم از ابتلای کودکان به افسردگی جلوگیری کنم؟
افسردگی در کودکان میتواند ناشی از موقعیتهای خاصی در زندگی باشد یا ممکن است علت بیولوژیکی داشته باشد. به عنوان والدین، همیشه نمیتوانید استرسهای زندگی فرزندتان را مدیریت کنید. اما شما میتوانید با اطمینان از اینکه فرزندتان از موارد زیر برخوردار است، به بهبود سلامت روان او کمک کنید:
- ورزش روزانه
- محیط امن و حمایتی در خانه و مدرسه
- خواب زیاد
- وعدههای غذایی متعادل
والدین چطور میتوانند متوجه افسردگی در کودکان شوند؟
والدین کودک افسرده، ممکن است متوجه برخی از این علائم شوند:
- کودک غمگین، تنها، ناراضی یا بدخلق به نظر میرسد. ممکن است هفتهها یا ماهها طول بکشد. کودک راحتتر گریه میکند. کودک بیشتر از قبل عصبانی میشود.
- خود انتقادی بودن کودکانی که دچار افسردگی میشوند، زیاد است. مانند “من نمیتوانم هیچ کاری را درست انجام دهم.” “من هیچ دوستی ندارم.”
- افسردگی میتواند انرژی کودک را تخلیه کند. کودک خسته به نظر میرسد، به راحتی تسلیم میشود و تلاش نمیکند.
- کودک مثل قبل با دوستانش سرگرم نمیشود یا از بازی کردن لذت نمیبرد.
- کودک حتی اگر به اندازه کافی بخوابد خسته به نظر میرسد. ممکن است برخی از کودکان افسرده تمایلی به خوردن نداشته باشند. دیگران ممکن است پرخوری کنند.
- کودک بدون دلیل پزشکی معده درد یا دردهای دیگری دارد.
حالا که فرزندم افسرده است، چه باید بکنم؟
اگر فکر میکنید فرزندتان افسرده است:
- با فرزندتان در مورد غم و اندوه و افسردگی صحبت کنید.
بچهها ممکن است ندانند چرا اینقدر غمگین هستند و چرا همه چیز اینقدر سخت به نظر میرسد. بگذارید بدانند که میبینید که دوران سختی را پشت سر میگذارند و شما برای کمک کردن در آنجا هستید. گوش کنید، راحت باشید، حمایت خود را ارائه دهید و عشق خود را نشان دهید.
- اگر به نظر میرسد حالت غمگین برای چند هفته ادامه دارد، به پزشک کودک خود اطلاع دهید.
این مسأله به خودی خود همیشه به معنای افسردگی در کودکان نیست. اگر متوجه تغییراتی در خواب، غذا خوردن، کاهش انرژی یا تلاش کودک خود شدهاید، به پزشک کودک خود اطلاع دهید.
- با یک درمانگر کودک ملاقاتی را ترتیب دهید.
او زمانی را صرف صحبت با شما و فرزندتان میکند. آنها با پرسیدن سوال و گوش دادن، افسردگی را بررسی خواهند کرد. درمانگر میتواند توضیح دهد که چگونه درمان میتواند به کودک شما کمک کند.
- صبور و مهربان باشید.
وقتی کودک شما بداخلاق رفتار میکند، سعی کنید صبور باشید. مشاوره اغلب به برقراری ارتباط آرام با فرزندتان کمک میکند و سپس او را به سمت رفتار بهتر راهنمایی میکند.
- از زمان با هم بودن لذت ببرید.
وقت خود را با فرزندتان به انجام کارهایی بگذرانید که هر دو از آنها لذت ببرید.
- عادات مثبت را تشویق کنید.
فرزندتان را تشویق کنید تا کارهایی را انجام دهد که معمولاً از آنها لذت میبرد، به عادتهای منظم غذا خوردن و خوابیدن پایبند باشد و فعال بماند. فعالیت بدنی راه مهمی برای تقویت خلق و خوی آنهاست. موسیقی میتواند تأثیر زیادی بر خلق و خوی ما داشته باشد.
- از آنها در برابر محیطهای استرسزا محافظت کنید.
سعی کنید کودک خود را از موقعیتهایی که ممکن است استرس بیش از حد، بدرفتاری یا خشونت را تجربه کند، دور نگه دارید.
سخن پایانی
طبیعی است که کودکان، مانند بزرگسالان، فراز و نشیبهای عاطفی را تجربه کنند. اگر احساس غم و ناامیدی فرزندتان با فعالیتهای اجتماعی، علایق، کارهای مدرسه یا زندگی خانوادگی تداخل دارد، وقت آن است که کمک بگیرید. در حالی که ممکن است تماشای فرزندتان در مواجهه با افسردگی دشوار باشد، افسردگی در کودکان را میتوان درمان کرد، پس هر چه زودتر با یک متخصص صحبت کنید، با این کار کودک شما زودتر احساس بهتری خواهد داشت.
درمان مناسب میتواند تضمین کند که کودک شما در طول رشد خود به رشد و شکوفایی ادامه میدهد. علاوه بر کمکهای پزشکی و روانشناسی، میتوانید با اطمینان از داشتن محیطی سالم در خانه، مدرسه و جامعه از کودک خود حمایت کنید. همیشه به کودک خود اجازه دهید تا بداند که میتواند آشکارا و صادقانه در مورد احساسات خود صحبت کند. در بنیاد روانشناسی ماروم ما با متخصصین حوزه سلامت روان کودک آماده ارائه خدمات به شما هستیم.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینههای درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
No comment