خیلی وقت‌ها دیدن چشم‌های پر از اشک یک دختر یا پسر نوجوان که از رفتارهای سمی مادرش حرف می‌زند قلب یک روانشناس را به درد می‌آورد هر چقدر هم این موضوع در جلسات درمان تکرار شود درک آن نوجوان همیشه تازگی خود را دارد. مادری که قابل تغییر نیست زیرا اساساً حتی روانشناس را متهم به عدم درک خود می‌کند و رفتارهایش را در پشت مادری دلسوز و نگران فرزندان پنهان می‌کند. به هر حال با این روش شکاف بین مادر و فرزند هر روز عمیق‌تر شده و این مسیر خطرات زیادی مثل اعتیاد، روابط جنسی پر خطر و بزهکاری را به همراه دارد.
تنها راه، آگاه کردن نوجوان از دلیل رفتارهای مادر، داشتن صداقت و ادای احترام به شخصیت نوجوان به عنوان فردی مستقل، ایجاد انگیزه در او برای طی کردن مسیر موفقیت و حضور دائمی به عنوان یک درمانگر که شرایط را کاملاً درک می‌کند، است.
اگر از گردهمایی های خانوادگی می‌ترسید. اگر یک تماس تلفنی از طرف مادر معمولاً یک میدان مین احساسی برای شماست. با هر تماس اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنید؟ اگر هر یک از این عبارات را مرتبط با شرایط خود می‌دانید، به ادامه مطلب توجه کنید. شما ممکن است یک مادر سمی داشته باشید. تقصیر تو نیست که او با تو این گونه رفتار می‌کند. می‌توانی بیاموزی که چه چیزی باعث این اتفاق می‌شود و چگونه به روشی سازنده و سالم به جلو حرکت کنی.
فهرست مطالب
چه چیزی یک مادر سمی را می‌سازد؟
بسیاری از مردم با پویایی پیچیده خانواده دست و پنجه نرم می‌کنند. برخی از ویژگی‌های مادران سمی را در زیر فهرست می‌کنیم. همچنین مهم است که در اینجا به خاطر داشته باشید که اکثر والدین حداقل در برخی مواقع برخی از ویژگی‌ها را در رفتار خود نشان می‌دهند که امری طبیعی است و اغلب مضر نیست. با این حال، یک مادر با رفتار سمی، به طور مداوم یا منظم دو یا چند مورد از ویژگی‌های زیر را نشان می‌دهد.
رفتارهای سمی
- انتقاد مداوم
- کنترل رفتار
- احساس گناه و دستکاری
- حقارت
- بی اعتبار کردن احساسات شما
- پرخاشگری منفعل
- بی‌احترامی به مرزهای شخصی
- رابطه یک طرفه
این ویژگی‌ها را در ادامه مقاله با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.
نحوه برخورد با مادر سمی
چه کاری می‌توانی انجام بدهی؟ رفتار با مادر سمی باید چطور باشد؟ شما نمی‌توانید مادرتان را تغییر دهید، اما می‌توانید روی رابطه خود با خودتان کار کنید. یکی از راه‌های انجام این کار این است که با افرادی که احساس بدی در شما ایجاد می‌کنند مرزبندی کنید. اگر متوجه شدید که تعامل با مادرتان باعث می‌شود احساس بدتری نسبت به خودتان داشته باشید، ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که با او مرزهای جدی تعیین کنید. یکی از راه‌های کمک گرفتن برای تعیین این مرزها مراجعه به یک درمانگر فردی است که به شما کمک می‌کند احساس قدرت و استقلال مورد نیاز را افزایش دهید. شما شایسته این هستید که بتوانید روابط پیچیده خود را با یک متخصص که تجربه مرتبط دارد پردازش کنید.
ویژگی مادر سمی چیست؟
در نظر داشته باشید که هیچ یک از این راهکارها نباید تلاشی برای شیطان جلوه دادن مادرتان باشد و همچنین به منظور دامن زدن به احساس نفرت شما نیست. با این حال، بهانه آوردن برای رفتار او و دست کم گرفتن میزان تأثیر رفتار بالقوه سمی وی بر شما مضر خواهد بود. مادر با رفتار سمی، مادری است که به طور مداوم مرزهای اعلام شده شما را نادیده می‌گیرد، عشق را دریغ می‌کند، یا احساسات شما را به هر طریقی نابود می‌کند و ممکن است نشانه های مادر سمی به شکل‌های بیشتری از آنچه در اینجا ذکر شده است، ظاهر شوند.
- دائماً بحرانی (اضافه کردن استرس و مسمومیت به زندگی شما)
آیا عبارت “هیچ چیز برای مامان به اندازه کافی خوب نیست” برای شما صادق است؟ اغلب نه تنها برای شما بلکه برای اکثر افراد و چیزهای زندگی او صدق می‌کند. او همیشه ناراضی است و کمال‌گرا است، زیرا به نظر می‌رسد چیزها به ندرت با استانداردهای دقیق او مطابقت دارند. منتقد درونی شما احتمالاً شبیه او است!
به عنوان یک کودک، احتمالاً اغلب و به شدت مورد انتقاد قرار گرفته‌اید. اشکال ظریف‌تر انتقاد شامل متلک یا برچسب زدن به ظاهر محبت‌آمیز است، مانند: “این کودک تنبل ماست”، “او باهوش است اما کم کار است”، یا “او یک بداخلاق سرسخت/بداخلاق است.” این مادر سمی همچنین احتمالاً لکه را در یک هدیه عالی تشخیص می‌دهد و کمال‌گرایی او باعث می‌شود که شما هرگز به اندازه کافی خوب نباشید، مهم نیست که چه کاری انجام می‌دهید.
- کنترل عجایب (مامان رفتارهای شما را کنترل می‌کند)
گاهی اوقات تمایلات کنترلی با رفتار مادر انتقادی همراه است. او احتمالاً هنوز دستورالعمل‌هایی را در مورد نحوه رفتار، لباس پوشیدن و اینکه چه کاری انجام دهید صحبت می‌کند. او همچنین در بسیاری از جنبه‌های زندگی شما نظر می‌دهد و علیرغم اعتراضات مشهود، خود را در این موارد متخصص می‌داند. لحن صدای او اغلب تمام آن چیزی است که هر زمان می‌شنوید یا شما را فلج می‌کند یا شما را به حرکت خودکار وادار می‌کند!
- ایجاد حس گناه در شما و دستکاری احساستان در جهت منفی
مادر شما فعالانه تلاش می‌کند تا با ایجاد احساس گناه و مسئولیت در شما برای حس و حال بد خودش راهی پیدا کند. در واقع او تلاش می‌کند شما را قانع کند تا خود را گناهکار بدانید بخصوص زمانی که اوضاع باب میلش پیش نمی‌رود. او احتمالاً در تقویت نقاط ضعف عاطفی شما متخصص است و می‌تواند با احساسات شما استادانه بازی کند. بالاخره او شما را به خوبی می‌شناسد.
او همچنین می‌تواند به‌طور غیرمستقیم یا مستقیم، شما را به خاطر مشکلاتش سرزنش کند، یا شما را مسئول شکست‌هایش در زندگی بداند.
- تحقیرگر
این رفتار می‌تواند ظریف یا کاملاً بی رحمانه و مستقیم باشد. این مادر سمی مرتباً در مقابل خانواده و دوستانتان نظرات منفی یا شوخی‌هایی درباره شما می‌کند، بدون توجه به اینکه کلماتش چه تأثیری بر شما می‌گذارد. اگر با این مسأله روبرو شوید و اعتراضی کنید، واکنش مادر با رفتار سمی معمولاً این است که بیش از حد حساس هستید یا نمی‌توانید یک شوخی یا انتقاد را تحمل کنید.
- احساسات منفی شما را بی اهمیت جلوه می‌دهد یا آنها را نادیده می‌گیرد.
شما را به خاطر ابراز نارضایتی از رفتاری که با شما می‌شود، یا ابراز هرگونه احساس منفی نسبت به او، تحقیر می‌کند یا مورد انتقاد قرار می‌دهد. به ویژه ابراز خشم نسبت به او مجاز نیست یا با پرخاشگری شدید منفعل مجازات می‌شود. حتی ممکن است به خاطر احساس بد، صرف نظر از دلیل، مورد انتقاد قرار بگیرید. همه اینها به احتمال زیاد باعث می‌شود که شما احساس کنید بهتر است هیچ احساس منفی را با او در میان نگذارید.
- منفعل تهاجمی
پرخاشگری منفعل را می‌توان به عنوان «پرخاشگری غیرکلامی که در رفتار منفی ظاهر می‌شود» تعریف کرد. این مادر سمی به صورت ظاهری عصبانیت یا رنجش خود را نسبت به شما ابراز نمی‌کند، اما ممکن است، برای مثال، عمداً یک رویداد را به تأخیر بیندازد، برای یک قرار مهم دیر وقت حاضر شود، یا بدون هیچ دلیل مشخصی نسبت به شما عبوس رفتار کند. مادر سمی به خوبی به رویارویی واکنش نشان نمی‌دهد و به هر قیمتی از صمیمیت عاطفی اجتناب می‌کند.
- به مرزهای شخصی بی احترامی می‌کند: فقدان مرزهای سالم
جلوه‌های این ویژگی می‌تواند شامل بازکردن و خواندن نامه‌های خصوصی شما بدون اجازه، هک کردن رایانه یا تلفن شما برای خواندن متن‌های شما، تماس با دوستان یا رئیس‌تان برای گفتگوی نامناسب با شما، یا در سن بالاتر حضور در خانه شما در هر زمان و بدون اعلام قبلی باشد.
- شما بهترین دوست و نزدیک‌ترین مورد اعتماد او هستید.
این مورد همیشه از ویژگی‌های مادر سمی نیست، زیرا روابط نزدیک و خوبی بین والدین و فرزندان وجود دارد. با این حال، اگر او همچنین ویژگی‌های کنترل‌کننده، دستکاری و منفعل-تهاجمی را نشان می‌دهد، بهترین دوست او بودن می‌تواند بار بزرگی بر دوش شما باشد. برخی از مادران سمی رفتار متقابل را تشویق نمی‌کنند و اصرار دارند که شما منحصراً روی احساسات او تمرکز کنید. این یک ویژگی خودشیفتگی است. از طرف دیگر، هنگامی که مانند او صمیمیت‌های عاطفی را به اشتراک می‌گذارید، مادر سمی از خیانت به اعتماد به نفس شما یا دستکاری شما در زمانی که نمی‌تواند شما را کنترل کند، دریغ نمی‌کند.
چگونه داشتن یک مادر سمی بر روابط تأثیر می‌گذارد؟
ناگفته نماند که رابطه بین شما و یک مادر سمی بعید است که سالم یا پرورش‌دهنده باشد. اختلال در این ارتباط اولیه بر تمام جنبه‌های روانی و زندگی فرد تأثیر می‌گذارد و به نظر می‌رسد آگاهی از این موضوع به ویژه در زنان رو به افزایش است.
بتانی وبستر، روانشناس آموزش دیده و مربی زندگی، عبارت “زخم مادر” را ابداع کرده است و آن را اینگونه تعریف می‌کند: “…درد زن بودن که از طریق نسل‌های زنان در فرهنگ‌های مردسالار منتقل شده است.” اساساً، او استدلال می‌کند که ویژگی‌های بالا و سایر ویژگی‌های یک مادر سمی، نتیجه «مکانیسم‌های مقابله‌ای ناکارآمد» در فرهنگ‌های مردسالار است. این یک یادآوری هشیارانه است که مادر سمی خود محصولی است، نه تنها محصول تربیت ناکارآمد او، بلکه یک جامعه عمدتاً تحت سلطه مردان. گفتنی است که مردان نیز از این مسائل مستثنی نیستند. با توضیح بیشتر در مورد این تعریف، زخم مادر به خوبی می‌تواند برای توضیح بسیاری از تجربیات زندگی مردان نیز به کار رود.
یک زخم مادر باعث ایجاد احساسات زیر در فرزند خود می‌شود :
- به اندازه کافی خوب نبودن
- شرم یا احساس مداوم مبنی بر اینکه مشکلی در شما وجود دارد.
- تضعیف یا احساس اینکه باید کوچک یا ناتوان بمانید تا دوست داشته شوید.
- احساس گناه دائمی برای خواستن بیشتر از آنچه در حال حاضر دارید.
این احساسات و احساس درونی ناتوانی و بی ارزشی در نهایت چیزی است که همه روابط را در زندگی یک فرد شکل می‌دهد. برای دیدن اینکه این تأثیر مثبت نیست و نیاز فوری به بررسی دارد، نیازی به تخیل نیست. پیامدهای آن در رابطه به شرح زیر است:
- خود کامل نیستید زیرا نمی خواهید دیگران را تهدید کنید
- داشتن تحمل بالا برای رفتار بد دیگران
- مراقبت عاطفی
- احساس رقابت با زنان دیگر یا در مواردی برای فرزندان پسر احساس رقابت و خود کم بینی با مردان دیگر
- تخریب خود
- بیش از حد سفت و سخت و مسلط بودن
- ایجاد شرایطی مانند اختلالات خوردن، افسردگی و اعتیاد
سخن پایانی
درک اینکه برای رویارویی با یک موضوع به کمک نیاز دارید، اغلب اولین قدم مهم در هر سفر درمانی است. شاید ندانید که رابطه با مادرتان توهین آمیز است یا سمی. اگر مطمئن نیستید لازم نیست از برچسب استفاده کنید. هدف از کار با یک روانشناس این است که برای درک احساسات خود، پردازش آنها و یافتن راه‌هایی برای مقابله با آن زمان بگذارید.
پویایی خانواده چالش برانگیز و پیچیده است. وقتی مادری سمی دارید، ممکن است از اعتراف به اینکه احساسات پیچیده‌ای نسبت به او دارید، بترسید. اینها چیزهایی هستند که می‌توانید با یک مشاور و شنونده بی‌طرفی که به سلامتی شما اهمیت می‌دهد، کار کنید. با پردازش رابطه خود، می‌توانید راه‌های سالمی برای کنار آمدن و حرکت رو به جلو بیاموزید. ممکن است برای شما تعجب آور نباشد که فرزندان والدین سمی گرایش بیشتری به مشکلات سلامت روان دارند (در مقایسه با فرزندان والدین سالم). با این حال، امیدی وجود دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که درمان می‌تواند ابزار قدرتمندی در کاهش تعارض والدین و فرزند باشد، بنابراین مشکلات سلامت روانی را که فرزندان والدین سمی تجربه می‌کنند کاهش می‌دهد.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
No comment