آمارها نشان می دهد که از هر سه ازدواج در سال ۱۴۰۰ یک مورد به طلاق منجر شده است. مجموع ازدواج کشور در تابستان ۱۴۰۰، ۱۳۴ هزارو ۲۰۸ مورد بوده است. محاسبات نشان میدهد که ازدواج در ایران در فاصله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، بیش از ۳۶ درصد کاهش یافته است. بر این اساس، میزان طلاق در ایران از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ حدود ۲۸ درصد افزایش داشته است.
همین موضوع به ما یادآور میشود که پرداختن به مسائل و مشکلات ناشی از طلاق و پیامدهای آن در کوتاه مدت و بلند مدت از مباحث مهم در حوزه روانشناسی به شمار میروند و هر فردی نیاز دارد قبل از انتخاب طلاق با مشکلات طلاق آشنا باشد.
در این مقاله بر آن هستم تا به معرفی برخی از مسائل مهم در طلاق، مشکلات روانی طلاق، افسردگی که یکی از مشکلات اساسی در طلاق است و راهکارهایی برای غلبه و درمان بر مشکلات ناشی از طلاق بپردازم.
در مجموعه ماروم همراه ما باشید، تا علاوه بر بهره بردن از مقالات در صورت نیاز با راهنماییهای ارزشمند متخصصان ما بتوانید در این دوره از زندگی خود گامهای موثری را در برابر مشکلات طلاق بردارید.
فهرست مطالب
نگاهی به پدیده طلاق
طلاق یک ابزار اجتماعی مفید است برای زمانی که در امر ازدواج با شکست روبه رو میشویم.
گروهی از افراد در نگاهی به ظاهر متمدنانه و یا روشنفکرانه اظهار میکنند که افراد میتوانند ازدواج کنند و هر زمان آمادگی ادامه زندگی با هم را نداشتند با طلاق به آن زندگی پایان دهند، این در حالی است که طبق آنچه بیان کردیم طلاق به عنوان راهکاری در شرایطی است که ازدواج به شکست میانجامد.
این یعنی افراد در زمان ازدواج تمام تلاش خود را به کاربندند تا قدم در ازدواجی آگاهانه و عاقلانه در عین حال عاشقانه گذاشته و آگاهانه برای ساختن و حفظ زندگی مشترک خود تلاش کنند بدیهی است در مواردی تلاشها ممکن است فرد را به نتیجه مطلوب نرسانده و در این زمان است که طلاق به عنوان راهکاری منطقی و جامعه پسند به کمک فرد خواهد آمد.
در این قسمت میخواهم به این نکته هم اشاره کنم که پژوهشها نشان میدهند در طلاق معمولا یکی از طرفین برای مدت بیشتر و طولانی تر در بحران به سر میبرد و از طرف دیگر آثار مخرب طلاق در خانمها به طور معمول بیشتر دیده شده است.
این یکی از دلایلی است که باید به امر ازدواج نگاهی عمیقتر، آگاهانه و عاقلانه داشت تا در موارد کمتری با این آسیبها و مشکلات طلاق روبهرو شویم.
میتوان به این مسئله هم اشاره کرد که طلاق فرایندی نه آسان است و نه سریع، بلکه به طور میانگین حدود دو سال زمان نیاز است تا بتوانند قدرت از دست رفته خود را در جریان جدایی به دست آورده و زمان بیشتری نیاز است تا بتوانند زندگی جدیدی را به تنهایی یا همراه با یک شریک زندگی جدید آغاز کنند، از این رو مشکلات طلاق حداقل دو سال در زندگی فرد حضور دارند.
مشکلات طلاق چیست؟
وایزمن معتقد است که طلاق پدیهای فرایندی است و از نقطهای شروع میشود که دو طرف یک رابطه یک بحران عاطفی را تجربه میکنند، با جدا شدن تعارضات زناشویی خود را پایان داده و با تلاش برای ورود به موقعیتهای جدید در زندگی خود با نقشهای جدید و کسب تجارب تازه در این مسیر پایان مییابد.
این تعریف شاید در نگاه اول بسیار ساده به نظر برسد ولی با کمی تامل بر آن در مییابیم که این فرایند شامل قسمتهایی است که هر کدام از آنها برای یک زندگی تصمیم و رویداد مهم و تاثیرگذاری به حساب میآید.
برای نمونه، بحران عاطفی خود به تنهایی مسئلهای است که ابعاد بسیاری از زندگی فرد را به خود درگیر کرده و برای عبور از آن به طور معمول به حضور و همراهی یک فرد متخصص در این زمینه و همینطور زمان نیازمند است، به خصوص وقتی این بحران به سوگ رابطه، یعنی جدایی یا طلاق میانجامد، تجربه فرد از نظر عبور از پدیده سوگ تا به مراتب دشوارتر خواهد بود.
بنابراین به طور خلاصه میتوانم اولین مشکلات طلاق را به روبه رو شدن با شکست عاطفی، مواجه شدن با تنهایی و رویارویی با پدیده سوگ اشاره کنم. در این برهه مسائلی چون خشم، ترس و وحشت، غمزدگی، ناکامی، نگرانی و اضطراب در هر دوطرف شکل میگیرند که سبب آسیبپذیر شدن آنها میشود و طبیعی است که برای رفع و عبور یا حتی به نوعی مدیریت هر کدام از این احساسها فرد نیازمند زمان و اقداماتی مشخص است، این بعد از مهمترین ابعاد مشکلات طلاق به شمار میرود.
این مسائل تنها از بعد روانی مطرح بوده و باید در نظر داشته باشیم که ابعاد دیگری چون پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، قانونی و والدینی هم در این پدیده از مشکلات طلاق به شمار میروند. تصور کنید در کنار رویارویی با فشارها و مسائل روانی فرد از نظر هویت اجتماعی خود ممکن است با مشکلاتی مواجه شود، از طرف دیگر روبهرو شدن با نگاههای ناشی از قضاوت، سرزنش، طرد و غیره در اجتماع بخش دیگری است که فرد در مشکلات طلاق تجربه میکند.
از دیگر مشکلات طلاق زمانی است که تصمیم برای شروع زندگی جدید به خصوص در مواردی که فرد استقلال کافی در این حوزه را نداشته و یا در تامین نیازهای خود و امور زندگی از نظر اقتصادی با مشکلاتی رو به رو باشد، باعث میشود که تحمل و قدرت عبور از فشارهای این بعد از طلاق هم برای فرد به مراتب سخت و دشوارتر باشد.
در عین تصور کنید در مشکلات طلاق گاهی پیامدهای قانونی طلاق هم به میان میآیند، برای مثال در مواردی فرد به دلیل طلاق شغل خود را ممکن است از دست دهد و یا دیگر پیامدهای کوچک و بزرگ احتمالی که به نظر بیشتر در شاخه علم وکالت بهتر است به آن پرداخته شده و من در این مقاله از پرداختن به آن چشمپوشی میکنم.
مشکلات روانی طلاق
همانطور که در بالا گفته شد پژوهشها نشان میدهند که خانمها پس از طلاق با مشکلات روانی بیشتری از قبیل اضطراب، احساس دلتنگی، غمگینی، ترس و نگرانی و عصبانیت و خشم مواجه بوده همین باعث ایجاد احساس آسیبپذیری بیشتر در آنان میشود.
این بدان معنا نسیت که آقایان بعد از تجربه طلاق آسیبپذیر نمیشوند بلکه در مقایسه با خانمها کمتر بوده و احتمالا به نوعی دیگر با پیامدهای طلاق دست به گریبان خواهند بود، برای مثال از دست دادن تمرکز در امور روزمره میتواند یکی از پیامدهایی باشد که خود به تنهایی زمینهساز مسائل متعدد در طول روز برایشان خواهد بود.
آنچه در این حوزه مورد اهمیت قرار میگیرد این است که ذهن و روان فرد در جریان ازدواج با باورهایی اجین میشود که لازمه یک زندگی مشترک است برای مثال داشتن یک همراه و یک منبع حمایتی و همفکر، داشتن یه خانواده هستهای و مستقل، حضور یک شریک عاطفی، و…
با طلاق فرد تمام این منابع را از دست داده و به نظر او در یک دنیای ناشناخته گام میگذارد که نیاز دارد در عین مراقبت از خود حرکت کرده و شرایط زندگی خویش را مدیریت کند.
از طرفی از دست دادن تمامی آنچه فرد باور دارد در ازدواج به دست میآورد و رشد میدهد، به خصوص وقتی افتادن در مسیر طلاق انتخابی ناگهانی باشد به واسطه یک تغییر ناخوشایند چون خیانت به همسر و دیگر مواردی که دو طرف را به این سو سوق دهد رخ دهد، تجربه این از دست دادن به مراتب برای فرد دشوارتر خواهد بود.
از طرف دیگر ورود به یک مرحله جدید از زندگی که بخشهای بسیاری از آن برای شخص ناشناخته بوده و در بخشهای بسیاری دچار تردید و وحشت است.
بسیاری از دختران میگویند علی رغم حمایتهای خوب خانوادهام نمیتوانم در خانه پدریم زندگی کنم یا اگر زندگی میکنند از یک احساس سنگین و دردناک که در وجود خود تجربه میکنند، دم میزنند.
همین فشارها به تنهایی میتوانند در آسیبپذیری فرد از نظر روانی تاثیر گذاشته و زمینهساز مشکلات بعدی در او چون افسردگی باشد، از این رو ما افسردگی بعد از جدایی را هم از مشکلات طلاق میشناسیم.
افسردگی از دیگر مشکلات طلاق
افسردگی یکی از اختلالات روانی است که در جریان زندگی بسیاری از افراد حداقل یکبار خودنمایی میکند، به گونهای که در علم روانشناسی اصطلاح سرماخوردگی روانی را لقب گرفته است.
این اختلال علی رغم شباهت به پایین بودن خلق، با آن متفاوت است و برای مدت طولانیتر در مقایسه با خلق غمگین مهمان زندگی فرد میشود.
اگربخواهیم نشانگان افسردگی را بشناسیم به غمگین بودن طولانی مدت، بیعلاقهگی به اموری که قبلاً دوستشان داشتیم، کاهش تمرکز، خستگی بیش از حد و حالتهایی از این دست، میتوانند نشانههای افسردگی باشند. این بیماری، احساسات و افکار و رفتار ما را عوض میکند. افسردگی میتواند با مشکلات هیجانی و جسمی همراه باشد.
افسردگی به عنوان یکی از مراحل سوگ هم شناخته میشود و از این جهت که تمام کردن یک رابطه در علم روانشناسی یک نوع سوگ محسوب میشود، بدیهی است علاوه بر وجود مسائل و مشکلات بعد از طلاق که میتوانند سبب آن شوند فرد در طول عبور از مراحل سوگ هم افسردگی را تجربه خواهد کرد. از این رو بسیار مهم است که بدانیم چگونه باید با خود در این دوران برخورد کرده و چه کمکهای تخصصی و یاورانهای بگیریم.
همینطور باید آگاه باشیم که افسردگی نشانه ضعف نیست و با برداشتن گامهای موثر میتوانید از آن عبور کنید و از طرف دیگر در صورت عدم برخورد موثر همچون درهای میتواند شما را در خود بکشد.
توصیه میکنم برای مقابله و رویارویی موثر با افسردگی به مقالههای مرتبط در سایت مجموعه تخصصی ماروم مراجعه نموده و نکات کلیدی را در این مقالات مطالعه فرمایید و همین طور در صورت نیاز حتما به متخصص روانشناس در این حوزه برای دریافت کمک مراجعه کنید.
دوست عزیز زندگی شما با تمام فراز و نشیبهایش سهم شماست و به همین دلیل ارزشمند است، من و سایر همکارانم در مجموعه ماروم و دیگر همکاران روانشناسم در سرتاسر دنیا این وظیفه را داریم تا عبور کامل شما از این بحران همراه شما باشیم.
راهکارهایی برای درمان مشکلات روانی بعد از طلاق
اولین و مهمترین گام در این مرحله پذیرفتن شرایط است، روراستی و صداقت با خود به این معنا که بتوانیم به خود بگوییم:
“تمام تلاشم را در جریان حفظ زندگی مشترکم انجام دادم و به نقطهای رسیدیم که بهترین تصمیم میان ما جدایی بود، هم اکنون میپذیرم که در مسیر و مرحلهای جدید از زندگی وارد شدم که باور دارم فرازو نشیبهای مربوط به خود را خواهد داشت.
میپذیرم که امری طبیعی است در دورههایی احساس کنم بیشتر تحت تاثیر فشار مسایل قرار میگیرم و گاهی ممکن است به حضور اعضای خانوادهام یا یک دوست یا حتی حضور یک متخصص نیازمند باشم، به خودم یادآوری میکنم این امری طبیعی است.
میپذیرم که در این دوران آسیبپذیر هستم و ممکن است احساساتم را با شدت بیشتری تجرب کنم و یا بیشتر از قبل در شریط و موقعیتهایی آسیبپذیر باشم.”
در گام بعد شناسایی نیازهای مهم و اساسی خود و زندگیتان و برنامهریزی برای دستیابی به آنها امری مهم به شمار میرود. در حقیقت ممکن است به دلیل آسیبپذیر شدن، پدید آمدن مشکلات روانی چون اضطراب و افسردگی و… از دست دادن شغل و یا نداشتن منابع حمایتی کافی چون خانواده و دوستان، در فشار بیشتری قرار داشته باشید.
توجه داشته باشید که هر قدر بتوانید قدمهایی را آگاهانه و هوشمندانه بردارید، میتوانید در مدیریت خلق خود و همینطور ابعاد مختلف مشکلات طلاق تاثیر مثبت بیشتری گذاشته و همین امر موجب اندازهای آرامش و یا دلگرمی در شما خواهد شد.
همین موضوع زمینهساز انگیزه برای تلاش در جریان زندگی جدید شما خواهد شد و همین یعنی نزدیک شدن به نقطه پایان فرایند طلاق.
سخن پایانی
به صورت خلاصه در این مقاله به این مهم پرداختیم که طلاق یک پدیده به عنوان راهحل در زمان شکست ازدواج است که در طول فرایند رخ میدهد.
دریافتیم آثار مخرب آن در زنان بیشتر است و افراد را درگیر پیامدهای بسیاری از جمله پیامدهای روانی میکند.
در نهایت متوجه شدیم که برای عبور از فرایند و مشکلات طلاق نیاز داریم احساسات خود را بشناسیم و برای عبور از آنها آگاهانه و مسئولانه گام برداریم، همین طور در صورت نیاز از افراد مورد اعتماد کمک بگیریم.
در آخر نیز به خود یادآوری کنیم مجموعه تخصصی ماروم مقالات خوب و به روز و همچنین درمانگران متخصصی دارد که دلسوزانه و حرفهای میتوانند درفرایند و مشکلات طلاق همراهمان باشند.
معرفی نویسنده: رفیعه السادات شهیدی
کارشناسی و کارشناسی ارشد رو در رشته مشاوره و راهنمایی گذروندم.
در زمینه رشد فردی، مهارتهای زندگی و ارتباطی آموزش دیدم و دورههای متعددی رو گذروندم؛
چرا که معتقدم در نقش یک درمانگر نیاز به آموزش دیدن و به روز نگه داشتن دانشم یک نیاز اساسی است.
در حال حاضر در زمینه رشد فردی، ترمیم ارتباط با خود و مشاوره پیش از ازدواج، زوج درمانی، شکست عاطفی و روابط خانوادگی به عنوان درمانگر فعالیت دارم.
No comment