صدای نفس کشیدن همسرتان را میشنوید و بلافاصله عصبانی میشوید؟ صدای خمیازه فرزندتان واکنش جنگ یا گریز را در شما ایجاد میکند؟ شما از رستورانها دوری میکنید زیرا نمیتوانید صدای جویدن را تحمل کنید؟ صداهایی که به نظر میرسد دیگران حتی متوجه آن نمیشوند، شما را دیوانه میکند؟ ممکن است خود شما یا یکی از نزدیکانتان بیش از حد با برخی صداها بهم بریزید. بخصوص در میان دخترها در شروع سن نوجوانی بیشتر دیده میشود.
اما آیا این یک اختلال است یا فقط حساسیت بیش از حد است؟ این مورد در افراد مبتلا به میسوفونیا دیده میشود؛ بیزاری یا نفرت شدید از صداهای خاص. بنابراین اگر فکر میکنید درگیر با میسوفونیا هستید با ماروم در این مقاله همراه شوید تا اطلاعات بیشتری در مورد علائم میسوفونیا، راههای درمان آن و آخرین پژوهشهای انجام شده در این زمینه کسب کنید.
صداهای مکرر مانند جویدن، ضربه زدن با خودکار یا خراشیدن چیزی و… میتواند باعث آزار و ناراحتی هر کسی شود. اما برای افرادی که با میسوفونیا، که در اصل به عنوان سندرم حساسیت انتخابی صدا شناخته میشود، زندگی میکنند، این صداها فراتر از آزاردهنده هستند. با میسوفونیا، آن صداهای کوچک و بسیاری از صداهای دیگر، میتوانند کاملا غیر قابل تحمل باشند.
به بیان ساده، میسوفونیا شامل حساسیت شدید به صداهای خاص است. در واقع، نام این اختلال از کلمه یونانی به معنای “نفرت از صدا” گرفته شده است. این حساسیت بیش از حد باعث واکنش جنگ یا گریز به صداهای تحریک کننده میشود. برای مثال ممکن است تمایل شدیدی به موارد زیر داشته باشید:
این سندرم معمولاً در حدود 12 سالگی ظاهر میشود و احتمالاً افراد بیشتری را از آنچه ما تصور میکنیم تحت تأثیر قرار میدهد. برخی از محرکها ممکن است آنقدر ناراحتی ایجاد کنند که در نتیجه از موقعیتها و افراد خاصی اجتناب کنید.
اگر صداهای خوردن معمولاً این واکنش را تحریک میکند، ممکن است تمام وعدههای غذایی خود را به تنهایی بخورید و از رفتن به رستورانها، کافهها یا هر مکان عمومی دیگری که مردم در آن غذا میخورند، اجتناب کنید.
محققان برای اولین بار در سال 2001 نام میسوفونیا را مطرح کردند و تحقیقات در مراحل نسبتاً اولیه باقی مانده است. برخی از متخصصان خود میسوفونیا را یک بیماری میدانند، اما برخی دیگر معتقدند که ممکن است به عنوان نشانهای از سایر شرایط سلامت روان باشد. در جدیدترین ویرایش «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)» اشارهای به میسوفونیا نشده است. با این حال، برخی از پزشکان پیشنهاد کردهاند که آن را در نسخههای بعدی، در دسته «اختلالات وسواسی- جبری» قرار دهند.
افراد مبتلا به میسوفونیا اغلب گزارش میدهند که توسط صداهای دهانی تحریک میشوند. صدایی که فرد هنگام غذا خوردن، نفس کشیدن یا حتی جویدن ایجاد میکند. محققان بر این باورند که افراد مبتلا به میسوفونیا ممکن است قبلاً با نحوه فیلتر کردن صداها در مغزشان مشکل داشته باشند و یکی از ویژگیهای “صداهای میسوفونیک” ممکن است صدای تکراری آنها باشد. این تکرار سپس سایر مشکلات پردازش شنوایی را تشدید میکند.
به نظر میرسد این اختلال از خفیف تا شدید متغیر است. در واکنش خفیف، ممکن است احساس کنید:
در واکنش شدیدتر، صدای مورد نظر ممکن است باعث موارد زیر شود:
این اختلال میتواند در زندگی اجتماعی شما مشکلساز شود. با گذشت زمان، حتی ممکن است به محرکهای بصری نیز پاسخ دهید. دیدن چیزی که میدانید ممکن است صدای آزاردهنده ایجاد کند، ممکن است پاسخی را در پی داشته باشد.
به طور کلی میتوانید سندرم حساسیت انتخابی صدا را با علامت اصلی آن تشخیص دهید؛ واکنش منفی شدید هنگام شنیدن صداهای محرک. به طور خاص، این پاسخ ممکن است شامل طیفی از احساسات و عواطف باشد:
این علائم معمولاً برای اولین بار در سنین پیش از نوجوانی یا نوجوانی ظاهر میشوند.
اگر با سندرم حساسیت انتخابی صدا زندگی میکنید، ممکن است پاسخ خود به صداهای خاص را تا حدی افراطی تشخیص دهید. با این حال، ممکن است کنار آمدن با ناراحتی که آن صداها ایجاد میکند یا مدیریت شدت واکنش خود به تنهایی برای شما سخت باشد. وقتی برای مقابله با صداهای تحریک کنندهای که در زندگی روزمره میشنوید مشکل دارید، از مکانهایی که معمولاً آن صداها را میشنوید دوری خواهید کرد. این به معنای اجتناب از دوستان و خانواده یا غیبت مکرر از محل کار و مدرسه خواهد بود. به طور خلاصه، میسوفونیا در نهایت میتواند زندگی روزمره را تا حدی مختل کند و فرد را به سمت انزوا بکشاند.
صداهای تحریک کننده میتواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. این محرکها همچنین میتوانند در طول زمان تغییر کنند یا افزایش پیدا کنند. حتی زمانی که میسوفونیا در پاسخ به یک صدای خاص شروع میشود، صداهای دیگر ممکن است در نهایت واکنش مشابهی را ایجاد کنند. برخی از رایجترین محرکهای میسوفونیا صداهای دهانی است که توسط افراد دیگر ایجاد میشود. مثالها عبارتند از:
سایر محرکها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
برای برخی افراد، محرکهای بینایی میتوانند واکنش مشابهی ایجاد کنند. مانند:
برخی از افراد مبتلا به میسوفونیا حتی متوجه میشوند که تقلید صداهای تحریک کننده میتواند به کاهش ناراحتی آنها کمک کند.
تحقیقات جدیدی برای شناسایی علل میسوفونیا آغاز شده است. یک تیم تحقیقاتی مستقر در بریتانیا بر روی 20 بزرگسال مبتلا به میسوفونیا و 22 فرد بدون آن مطالعه کردند. همه آنها ناخوشایند بودن صداهای مختلف را ارزیابی کردند، از جمله صداهای رایج ماشهای (خوردن و تنفس)، صداهای آزاردهنده جهانی (گریه نوزادان و جیغ زدن مردم)، و صداهای خنثی (مانند باران).
همانطور که انتظار میرفت، افراد مبتلا به میسوفونیا صداهای محرک خوردن و تنفس را بسیار آزاردهنده ارزیابی کردند، در حالی که افراد بدون آن صداهای محرک را آزاردهنده ارزیابی نکردند. هر دو گروه ناخوشایندی گریه نوزادان و جیغ زدن افراد را یکسان ارزیابی کردند، همانطور که صداهای خنثی را یکسان ارزیابی میکردند. این تأیید میکند که افراد میسوفونیک بسیار بیشتر تحت تأثیر صداهای ماشهای قرار میگیرند، اما در مورد انواع دیگر صداها تفاوت چندانی با دیگران ندارند.
محققان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزی باعث میسوفونیا میشود. آنها میدانند در افرادی که دارای موارد زیر هستند بیشتر دیده میشود:
برخی همچنین ارتباط بالقوهای را بین میسوفونیا و اختلال بیشفعالی – کمبود توجه پیشنهاد کردهاند.
یک فرد مضطرب مبتلا به میسوفونیا ممکن است با شنیدن صدای خاصی دچار افزایش تعریق و ضربان قلب شود. افراد مبتلا به میسوفونیا به اشتباه با اضطراب، فوبیا و سایر بیماریهای روانی تشخیص داده میشدند.
اما میسوفونیا دارای ویژگیهای منحصر به فردی است. به طور کلی در دوران بلوغ شروع میشود و اولین علائم اغلب بین سنین 9 تا 12 سالگی ظاهر میشود. میسوفونیا در دختران شایع تر است و به سرعت بروز میکند. زنان تمایل دارند علائم شدیدتری را گزارش کنند. محرک اولیه اغلب از والدین یا اعضای خانواده میآید، اما محرکهای جدید میتوانند در طول زمان ایجاد شوند.
شواهد نوظهور توضیحی مبتنی بر مغز برای میسوفونیا ارائه میدهد. میسوفونی ممکن است به دلیل ارتباط بیش از حد حساس بین کورتکس شنوایی و شبکه برجسته شما ایجاد شود. کورتکس شنوایی بخشی از مغز است که صداها را پردازش میکند. شبکه برجسته مجموعهای از مناطق مختلف مغز است که تعیین میکنند به چه صداهایی توجه کنید. ارتباط این دو بخش منجر به افزایش فعالیت در بخشهای خاصی از مغز شده که باعث احساس شدیدی میشود که تجربه میکنید.
همچنین میسوفونیا را با حجم بزرگتر آمیگدال همراه با اتصال نامنظم مغز مرتبط میدانند. محققان پیشنهاد میکنند که پاسخ شما به صداهای خاص ممکن است تا حدی به اندازه آمیگدال مربوط باشد.
میسوفونیا وضعیت زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار میدهد، اما میتوانید یاد بگیرید که آن را مدیریت کنید.
درمان اغلب شامل یک رویکرد چند رشتهای است که ترکیبی از صدا درمانی توسط شنوایی شناسان و مشاوره حمایتی است که در آن بر استراتژیهای مقابلهای تاکید میشود.
ممکن است وسیلهای مانند سمعک را امتحان کنید که صدایی شبیه به یک آبشار در گوش شما ایجاد میکند. سر و صدا توجه شما را از محرکها منحرف میکند و واکنشها را کاهش میدهد.
سبک زندگی شما نیز نقش دارد. ورزش منظم داشته باشید، بخوابید و استرس خود را مدیریت کنید. همچنین میتوانید از گوش گیر و هدست برای تنظیم صدا استفاده کنید. مناطق آرام یا نقاط امنی را در خانه خود ایجاد کنید که هیچ کس صدایی را که شما را آزار میدهد تولید نکند. درمانهای دیگر شامل روان درمانی است.
در یک جمله در حال حاضر، هیچ درمانی برای میسوفونیا وجود ندارد، اما شما گزینههایی برای مدیریت علائم خود دارید.
وزوز گوش باعث میشود صداهایی مانند زنگ زدن در گوش را بشنوید که هیچ کس دیگری نمیتواند آنها را بشنود. درمان بازآموزی وزوز در ابتدا برای کمک به افراد مبتلا به وزوز در یادگیری پذیرش و تحمل آن صداها طراحی شد. همچنین میتواند به افراد مبتلا به میسوفونیا کمک کند تا با صداهای محرک کنار بیایند.
این درمان یک محرک صوتی ضعیفتر را با چیزی که باعث ایجاد احساسات مثبت یا شادی میشود، مانند آهنگ مورد علاقه، عکس یکی از عزیزان یا چیزی آرامشبخش مرتبط میکند. در یک مطالعه موردی در سال 2015، این درمان به یک زن مبتلا به میسوفونیا کمک کرد تا پاسخ خود را به محرکهای صوتی کاهش دهد.
چیزهای دیگری که باید امتحان کنید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان با یک متخصص بهداشت روانی آموزش دیده، فضای امنی را برای باز کردن در مورد علل میسوفونیا ارائه میدهد. از طریق درمان، میتوانید استراتژیهای مؤثر برای مقابله با این بیماری را بیاموزید.
درمان شناختی رفتاری نوعی از درمان است که به شما کمک میکند تا افکار و واکنشهای ناخواسته را مدنظر قرار دهید و آنها را اصلاح کنید. این نوع درمان میتواند به شما کمک کند تا هیجانات ناشی از تحریک صداها را کنترل کنید.
در حال حاضر، سازمان غذا و داروی آمریکا هیچ دارویی را برای درمان میسوفونیا تایید نکرده است. هیچ شواهد قطعی نشان نمیدهد که دارو میتواند به درمان این بیماری کمک کند.
اگر علائم میسوفونیا و بیماری روانی دیگری مانند اضطراب، OCD، افسردگی یا ADHD را دارید، روانپزشک میتواند اطلاعات بیشتری در مورد داروهایی ارائه دهد که میتواند به بهبود علائم این شرایط کمک کند.
در ابتدا ممکن است این مشکل خیلی مهم به نظر نرسد به همین جهت بسیاری افراد به دنبال درمان نمیروند اما به مرور زمان با کم شدن روابط و حرکت به سمت انزوا و تنهایی تازه فرد متوجه وخیم بودن اوضاع خواهد شد. به همین جهت در همان ابتدا بهتر است راههای درمانی امتحان شود تا در سنین بالاتر سختیهای بیشتری را متحمل نشود.
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینههای درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.