اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) پس از یک رویداد آسیب زا رخ می‌دهد و در توانایی فرد برای عملکرد روزانه او اختلال ایجاد می‌کند. ممکن است ندانید که آیا شما یا اطرافیانتان مبتلا به PTSD هستید یا نه؟ برای آگاهی از علایم این اختلال همراه ماروم باشید.
فهرست مطالب
تفاوت بین PTSD و استرس چیست؟
هر کسی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده‌است لزوما به PTSD مبتلا نمی‌شود. در واقع پس از یک رویداد آسیب زا، داشتن احساسات شدید اضطراب، غم و اندوه یا استرس طبیعی است. برخی از افراد حتی ممکن است کابوس‌های شبانه، مشکلات خواب شبانه و یا خاطرات مربوط به رویداد را تجربه کنند که جزو ویژگی‌های رایج PTSD است.
با این حال، این علائم لزوما به این معنی نیست که شما دچار PTSD هستید. بیایید مثالی در این باره بزنیم: همانطور که می‌دانید سردرد می‌تواند نشانه یک مشکل بزرگتر مانند مننژیت باشد. با این حال، داشتن سردرد لزوماً به این معنا نیست که مننژیت دارید. همین امر در مورد PTSD نیز صادق است. بسیاری از علائم، بخشی از پاسخ طبیعی بدن به استرس هستند، اما داشتن آن‌ها به این معنی نیست که شما دچار PTSD هستید.
معیارهای DSM 5 برای PTSD
معیار الف: عوامل استرس‌زا
قرار گرفتن در معرض تهدید به مرگ، آسیب جدی، یا خشونت جنسی به یک یا چند روش زیر:
- شما مستقیماً رویداد را تجربه کردید.
- شما شاهد بودید که این رویداد برای شخص دیگری اتفاق افتاده است.
- شما از یکی از اقوام نزدیک یا دوستان نزدیک خود مطلع شدید که شرایط ناراحت کننده‌ای را تجربه کرده است.
- شما به طور غیرمستقیم در معرض جزئیات ناراحت کننده رویداد(ها) قرار گرفته اید. این می تواند در طول وظایف حرفه ای (شغل‌هایی‌که در معرض چنین اخبار خشونت آمیزی قرار دارند) رخ دهد. این گزینه شامل قرار گرفتن در معرض چیزی غیر مرتبط با کار مثلا از طریق رسانه‌های الکترونیکی، تلویزیون، فیلم، یا تصاویر نمی‌شود.
معیار ب: علائم
رویداد آسیب زا به طور مداوم به یک یا چند روش زیر تجربه می‌شود:
- خاطرات مکرر، غیرارادی و مزاحم. کودکان بزرگتر از شش سال ممکن است این علامت را از طریق بازی‌های تکراری که در آن جنبه‌هایی از آسیب بیان می‌شود، بروز دهند.
- کابوس‌های آسیب زا یا رویاهای ناراحت کننده با محتوای مرتبط با رویداد. کودکان ممکن است رویاهای ترسناک بدون محتوای مرتبط با آسیب ببینند.
- واکنش‌های تجزیه ای، مانند فلاش بک‌ها، که در آن احساس می‌شود رویداد آسیب‌زا دوباره در حال تکرار است. این‌ها ممکن است در یک دوره متوالی از اپیزودهای کوتاه تا از دست دادن کامل آگاهی رخ دهند. کودکان ممکن است وقایع را در بازی بازگو کنند.
- پریشانی شدید یا طولانی مدت پس از قرار گرفتن در معرض یادآورهای آسیب‌زا.
- واکنش فیزیولوژیکی مشخص، مانند افزایش ضربان قلب، پس از قرار گرفتن در معرض یادآورهای تروماتیک.
معیار ج: اجتناب
اجتناب مداوم و تلاشگرانه از یادآوری‌های ناراحت کننده مربوط به تروما پس از رویداد که توسط یکی یا هر دو مورد زیر مشهود است:
- اجتناب از افکار یا احساسات مرتبط با تروما.
- اجتناب از یادآوری‌های بیرونی مرتبط با تروما، مانند افراد، مکان‌ها، مکالمات، فعالیت‌ها، اشیا یا موقعیت‌ها.
معیار د: تغییرات منفی در خلق و خو
تغییرات منفی در شناخت و خلق که پس از یک رویداد آسیب زا شروع شده یا بدتر شده است که توسط دو یا چند مورد زیر مشهود است:
- ناتوانی در یادآوری ویژگی‌های کلیدی رویداد آسیب زا. این معمولاً فراموشی تجزیه ای است، نه به دلیل آسیب به سر، الکل یا مواد مخدر.
- باورها و انتظارات منفی مداوم و اغلب تحریف شده در مورد خود یا جهان، مانند ‘من بد هستم’ یا ‘دنیا کاملاً خطرناک است’.
- سرزنش تحریف شده مداوم خود یا دیگران به دلیل ایجاد یک رویداد آسیب‌زا یا پیامدهای ناشی از آن.
- احساسات منفی مداوم، از جمله ترس، وحشت، خشم، گناه، یا شرم.
- کاهش چشمگیر علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت بخش بودند.
- احساس جدایی یا بیگانگی از دیگران.
- ناتوانی مداوم در تجربه احساسات مثبت، مانند شادی، عشق و لذت.
معیار پ: تغییرات در برانگیختگی و واکنش پذیری
تغییرات مربوط به تروما در برانگیختگی و واکنش پذیری که پس از رویداد تروماتیک شروع شده یا بدتر شده است، از جمله دو یا چند مورد از موارد زیر:
- رفتار تحریک پذیر یا پرخاشگرانه
- رفتار خود ویرانگر یا بی پروا
- احساس دائما ‘نگهبانی’ یا احساس “خطر در هر گوشه ای در کمین است” (بیش از حد هوشیاری)
- پاسخ مبهوت آمیز
- مشکلات در تمرکز
- اختلال خواب
معیار ذ: مدت زمان
تداوم علائم در معیارهای ب، ج، د و پ برای بیش از یک ماه.
معیار ر: عملکرد
ناراحتی یا اختلال قابل توجه عملکرد در زمینه های مختلف زندگی، مانند اجتماعی یا شغلی یا تحصیلی.
سایر ابزارهای تشخیصی PTSD
علاوه بر استفاده از کتابچه راهنمای DSM 5 برای ارزیابی معیارهای PTSD، یک متخصص روانپزشکی احتمالاً می‌خواهد یک معاینه فیزیکی را برای بررسی مشکلات پزشکی که می‌تواند منجر به ایجاد علائم شود، تکمیل کند.
احتمالاً یک ارزیابی روانشناختی نیز توصیه می‌شود، که به شما امکان می‌دهد آشکارا با درمانگر خود درباره برخی از رویدادهایی که منجر به تجربه این علائم شده است صحبت کنید. در طی این ارزیابی، علائم و نشانه‌هایی را که تجربه می‌کنید و همچنین مدت و میزان شدت آن‌ها را با درمانگر در میان بگذارید.
این اطلاعات جمعی می‌تواند به متخصصان سلامت روان کمک کند تا درکی از نیازهای درمانی شما داشته باشند و سطح مناسبی از مراقبت را به شما ارائه دهند.
چه زمانی برای درمان PTSD به متخصص مراجعه کنیم؟
علائم ناتوان کننده PTSD می‌تواند زندگی، کار و تعامل را دشوار کند. در واقع، بسیاری از افرادی که با اختلال استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند برای به حداقل رساندن یا فرار از ناراحتی عاطفی خود، به مهارت‌های مقابله‌ای ناسالم مانند سوء مصرف مواد یا آسیب رساندن به خود روی آورند.
اگر بیش از یک ماه علائم را تجربه کرده اید، صحبت با یک متخصص می‌تواند برای شما مفید باشد. وقتی با کابوس‌ها، فلاش‌بک‌ها و دیدگاهی منفی نسبت به خود و دیگران سر و کار دارید، ممکن است احساس کنید همه چیز هرگز تغییر نخواهد کرد.
یافتن یک درمانگر ماهر برای کمک، می‌تواند در نگاهتان تفاوت ایجاد کند، امید را از طریق به اشتراک گذاشتن تجربیات خود بازگرداند و به شما کمک کند روش‌های سالم و مؤثری برای مقابله را بیاموزید.
زمان همیشه کمک‌کننده نیست...
گاهی اوقات پس از یک تجربه آسیب زا، افراد بر این باورند که علائم آن‌ها در نهایت به مرور زمان از بین می‌رود. این کاهش نهایی علائم ناراحت کننده می‌تواند برای برخی افراد اتفاق بیفتد – اما نه برای همه.
حتی اگر ماه‌ها یا سال‌ها گذشته باشد، صحبت با یک درمانگر متخصص برای به دست آوردن درک دقیق از آنچه برای شما اتفاق می‌افتد و ارتباط با منابع مناسب می‌تواند برای شما مفید باشد و در نهایت می‌تواند به شما در بازیابی کیفیت زندگی خود کمک کند.
ما در بنیاد روانشناختی ماروم، به همراه متخصصین برتر روانشناسی، در بهبود این مسیر دشوار در کنار شما هستیم.
تشخیص های افتراقی
اگرچه ویژگی بارز اختلال استرس پس از سانحه تجربه یا شاهد یک رویداد آسیب زا بودن است، علائم ناراحت کننده مختلفی وجود دارد که فرد مبتلا به PTSD پس از آن رویداد تجربه خواهد کرد.
با درک اینکه برخی از این علائم ممکن است با سایر شرایط سلامت روان همپوشانی داشته باشند، مهم است که یک ارزیابی کامل برای اطمینان از صحت تشخیص PTSD انجام شود.
سایر شرایطی که متخصص سلامت روان باید به دلیل علائمی که ممکن است تجربه کنید، بررسی و رد کند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اختلال وسواس فکری عملی
- اختلال استرس حاد
- اختلال سازگاری
- اختلال وحشت‌زدگی
- اختلال اضطراب فراگیر
- افسردگی شدید
- سوء مصرف مواد
- اختلالات خوردن
باز هم، از آنجایی که برخی از علائم ناراحت کننده ممکن است کمی با سایر شرایط سلامت روان همپوشانی داشته باشند، مهم است که با درمانگرتان صحبت کنید تا مطمئن شوید که تشخیص دقیق دریافت می‌کنید و منابع مناسب برای مراقبت و درمان در اختیار شما قرار می‌گیرد.
صادق بودن و صریح بودن با درمانگر خود در مورد علائمی که تجربه کرده اید برای کمک به آن‌ها برای درک آنچه برای شما اتفاق افتاده و ایجاد مسیر درست برای بهبودی شما بسیار مهم است.
در صورت تمایل برای صحبت با یک درمانگر متخصص در زمینه اختلال PTSD، با شماره‌های 02188537875 و 02188537876 تماس بگیرید. ما در تیم ماروم به همراه متخصصین برتر آرزومند حال خوب شما هستیم.
معرفی نویسنده: شقایق آتشگاهی
کارشناسی روانشناسیم رو از دانشگاه بیرجند گرفتم و با سهمیه استعداد درخشان الان دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه بیرجند هستم.
از وقتی خودم رو شناختم، دغدغه‌م کمک به حالِ خوب آدم‌ها بوده، برای همین روانشناسی رو انتخاب کردم و هم‌مسیر ماروم شدم. امیدوارم شما هم با همراهی ما حال خوب و آروم رو تجربه کنید...
No comment