کلمه قدردانی از کلمه لاتین gratia گرفته شده است که به معنای لطف، بخشندگی یا سپاسگزاری (بسته به زمینه) است. شکرگزاری از جهاتی همه این معانی را در بر می‌گیرد. قدردانی یعنی سپاسگزار از آنچه که یک فرد دریافت می‌کند، چه محسوس و چه ناملموس. با سپاسگزاری، مردم به خوبی‌های زندگی خود اذعان می‌کنند. در این فرآیند، مردم معمولاً تشخیص می‌دهند که منشأ آن خوبی حداقل تا حدی خارج از خودشان است. در نتیجه، تاثیر قدردانی این است که به افراد کمک می‌کند تا به چیزی بزرگتر از خودشان متصل شوند یعنی یک قدرت برتر.
در تحقیقات روانشناسی مثبت‌گرا، تاثیر قدردانی بر شادی بیشتر ثابت شده است. قدردانی به افراد کمک می‌کند تا احساسات مثبت بیشتری داشته باشند، از تجربیات خوب لذت ببرند، سلامت خود را بهبود بخشند، با ناملایمات کنار بیایند و روابط قوی ایجاد کنند.
مردم به طرق مختلف ابراز قدردانی می‌کنند. آنها می‌توانند آن را در گذشته (بازیابی خاطرات مثبت و شکرگزاری برای وقایع دوران کودکی یا نعمت‌های گذشته)، حال (داشتن بخت و اقبال خوب در آینده) و آینده (نگرش امیدوارانه و خوش بینانه) به کار ببرند.
فهرست مطالب
تاثیر قدردانی بر زندگی بهتر
دو روانشناس، دکتر رابرت ای.امونز از دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، و دکتر مایکل ای. مک کالو از دانشگاه میامی، بسیاری از تحقیقات را در مورد قدردانی انجام داده‌اند. در یک مطالعه، آنها از همه شرکت‌کنندگان خواستند که هر هفته چند جمله بنویسند و بر موضوعات خاصی تمرکز کنند.
یک گروه در مورد چیزهایی نوشتند که از آنها سپاسگزار بودند و در طول هفته رخ داده بود. گروه دوم در مورد تحریکات روزانه یا چیزهایی که آنها را ناراضی کرده بود، نوشتند و گروه سوم در مورد رویدادهایی نوشتند که بر آنها تأثیر گذاشته بود (بدون تاکید بر مثبت یا منفی بودن آنها). پس از 10 هفته، بررسی تاثیر قدردانی نشان داد کسانی که در مورد قدردانی نوشتند خوشبین‌تر بودند و احساس بهتری نسبت به زندگی خود داشتند. با کمال تعجب، آنها همچنین بیشتر ورزش می‌کردند و کمتر به پزشک مراجعه می‌کردند تا کسانی که بر منابع تشدید تمرکز داشتند.
یکی دیگر از محققین برجسته در این زمینه، دکتر مارتین E. P. Seligman، روانشناس در دانشگاه پنسیلوانیا، تأثیر مداخلات مختلف روانشناسی مثبت را بر روی 411 نفر آزمایش کرد که هر کدام با یک تکلیف کنترلی نوشتن مقایسه شد. هنگامی که تکلیف هفته آنها نوشتن و ارسال نامه قدردانی به کسی بود که هرگز به درستی برای محبت او قدردانی نشده بود، شرکت کنندگان بلافاصله افزایش زیادی در نمرات شادی نشان دادند. این تاثیر قدردانی بیشتر از هر مداخله دیگری بود و مزایای آن به مدت یک ماه ادامه داشت.
البته چنین مطالعاتی نمی‌تواند علت و معلول را اثبات کند. اما بیشتر مطالعات منتشر شده در مورد این موضوع از ارتباط بین قدردانی و بهزیستی فرد حمایت می‌کنند.
تاثیرات قدردانی در رابطه عاطفی و سایر روابط
مطالعاتی به این موضوع پرداخته‌اند که تاثیر قدردانی بر روابط چیست و چگونه قدردانی می‌تواند روابط را بهبود بخشد. به عنوان مثال، مطالعه‌ای روی زوج‌ها نشان داد افرادی که برای ابراز قدردانی از همسر خود وقت گذاشتند، نه تنها نسبت به طرف مقابل احساس مثبت‌تری داشتند، بلکه در ابراز نگرانی در مورد رابطه خود نیز احساس راحتی بیشتری داشتند.
مدیرانی که به کارمندان خود “متشکرم” بگویند، متوجه می‌شوند که آن کارکنان انگیزه بیشتری برای کار کردن دارند. محققان مدرسه وارتون در دانشگاه پنسیلوانیا به طور تصادفی جمع آوری کنندگان بودجه دانشگاه را به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه با همان روشی که همیشه داشتند، تماس‌های تلفنی برقرار کردند تا از فارغ التحصیلان کمک بخواهند. گروه دوم که برای کار در روزی متفاوت تعیین شده بودند از مدیر اعطای سالیانه یک سخنرانی جدی دریافت کردند که به جمع آوری کنندگان کمک گفت که از تلاش‌های آنها سپاسگزار است. در طول هفته بعد، کارمندان دانشگاه که پیام سپاسگزاری او را شنیدند، 50 درصد بیشتر از کسانی که این پیام را دریافت نکردند، تماس گرفتند. برخی استثناهای قابل توجه برای نتایج تاثیر قدردانی وجود دارد. یک مطالعه نشان داد که زنان مطلقه میانسالی که دفترهای سپاسگزاری را نگه می‌داشتند، نسبت به کسانی که این کار را نمی‌کردند، از زندگی خود رضایت بیشتری نداشتند.
اهمیت قدردانی از همسر
بی شک داشتن یک زندگی زناشویی رضایت بخش چیزی است که همه زوج‌ها به دنبالش هستند. زمانی که ما از زحمات همسر خود سپاسگزاری می‌کنیم، تاثیر قدردانی این است که رضایت از زندگی مشترک را به میزان چشمگیری بالا می‌برد.
نیازی نیست طرف مقابل ما کار خاصی انجام داده باشد، حتی امور روزمره‌ای که هر یک از زوجین در طول روز در غیاب دیگری انجام می‌دهند مواردی است که جای تشکر دارد و نباید به مرور به شکل وظایف و انجام وظیفه در آید.
حتی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که قدردانی، میزان افسردگی را کاهش می‌دهد، که خود در توانایی افراد در لذت بردن از زندگی نقش بسزایی دارد. در نهایت تاثیر قدردانی از همسر این است که می‌تواند نقش مهمی در شکل‌گیری یک خانواده شاد داشته باشد.
برای قدردانی از همسر خود چه کنیم؟
- ابراز عشق کنید.
- در ابراز عشق خلاقیت داشته باشید.
- برای قدردانی منتظر یک عمل خاص نباشید.
- از همسر خود حمایت کنید چه در خلوت و چه در حضور دیگران
- نکات مثبت و ویژگی‌های خوب همسرتان را تحسین کنید.
- در جمع به او احترام بگذارید.
- برای یکدیگر وقت بگذارید.
- قرار عاشقانه ترتیب دهید.
- همسر خود را در اولویت قرار دهید.
راه‌های پرورش قدردانی
قدردانی راهی است برای مردم برای سپاسگزاری از آنچه دارند به جای اینکه فکر کنند تا زمانی که هر نیاز فیزیکی و مادی برآورده نشود نمی‌توانند احساس رضایت کنند. قدردانی به افراد کمک می‌کند تا به جای کمبودها، روی چیزهایی که دارند تمرکز کنند. اگرچه ممکن است در ابتدا به نظر برسد ساختگی است، اما این حالت ذهنی با تمرین قوی‌تر می‌شود. در اینجا چند راه برای پرورش قدردانی به طور منظم وجود دارد.
- نوشتن یادداشت تشکر
یک یادداشت تشکر بنویسید. می‌توانید با نوشتن نامه تشکر یا ایمیلی که در آن لذت و قدردانی خود را از تأثیر آن شخص بر زندگیتان ابراز می‌کنید، خود را شادتر کنید و رابطه خود را با شخص دیگری تقویت کنید. نامه را ارسال کنید یا بهتر است در صورت امکان حضوری تحویل دهید. به ارسال حداقل یک نامه تشکر در ماه عادت کنید. هر از چند گاهی یکی برای خودتان بنویسید.
- تشکر ذهنی
از کسی تشکر ذهنی کنید وقتی وقت نوشتن ندارید. فکر کردن به کسی که کار خوبی برای شما انجام داده و تشکر کردن ذهنی از او می‌تواند کمک کند.
- دفتر خاطرات تشکر
یک دفتر خاطرات سپاسگزاری داشته باشید. نوشتن یا به اشتراک گذاشتن افکار خود در مورد هدایایی که هر روز دریافت کرده‌اید را به عادت تبدیل کنید. تاثیر قدردانی زمانی بیشتر است که همه موارد حتی بسیار کوچک از نعمات را از قلم نیاندازید.
- شمارش نعمت‌ها
نعمت‌هایت را بشمار هر هفته زمانی را انتخاب کنید تا بنشینید و در مورد موهبت‌های خود بنویسید. در مورد آنچه درست پیش رفت یا آنچه برای آن سپاسگزار هستید فکر کنید. گاهی اوقات انتخاب یک عدد مانند سه تا پنج چیز که هر هفته آنها را شناسایی می‌کنید، کمک می‌کند. در حین نوشتن، دقیق باشید و به احساسات خود وقتی اتفاق خوبی برایتان افتاد، فکر کنید.
- عبادت
عبادت کنید. افرادی که مذهبی هستند می‌توانند از دعا برای پرورش شکرگزاری استفاده کنند.
- مدیتیشن
مدیتیشن کنید. مراقبه ذهن آگاهی شامل تمرکز بر لحظه حال بدون قضاوت است. اگرچه مردم اغلب بر روی یک کلمه یا عبارت (مانند “آرامش”) تمرکز می‌کنند، اما می‌توان روی چیزی که برای آن سپاسگزار هستید (گرمای خورشید، صدای دلپذیر و غیره) تمرکز کرد.
سپاسگزاری و روابط در جوامع
برای آنکه تاثیر قدردانی را لمس کنیم، ما می‌توانیم از اینکه روی زمین راه می‌رویم، سپاسگزار تعلق داشتن به یکدیگر و همه خلقت باشیم. ما می‌توانیم در هر لحظه و در هر نفس پناه واقعی خود را پیدا کنیم. احساس جدایی، تنهایی و بریدگی از اجتماع تجربه‌های متأسفانه رایج بعد از پاندمی است، اما برای بسیاری از افرادی که با چالش‌های سلامت روان دست و پنجه نرم می‌کنند، این احساسات منحصر به پاندمی نیست.
تاثیر قدردانی در شکل گیری ارتباط‌ها واضح است. در زمان‌های سخت تمرین می‌تواند ما را در جهت گیری به سمت ارتباط نگه دارد. شفا زمانی پشتیبانی می‌شود که احساس پیوند خود را با جوامع، روابطمان و زمین عمیق‌تر کنیم. با قدردانی می‌توانیم عشق و محبت را گسترش دهیم و با انرژی حس شکرگزاری را حتی فراتر از دایره نفوذ خودمان به دنیای بزرگتر گسترش دهیم.
قدردانی زندگی ما را بهبود می‌بخشد زیرا ما عمداً روی احساسات مثبت مانند شادی و شفقت تمرکز می‌کنیم. همچنین تمرینی است برای تأمل و عمل. بازتاب ما شامل تشویق خودمان به در نظر گرفتن چیزهای مثبت و خوب زندگیمان است. اقدامات ما ممکن است شامل یادداشت روزانه، مدیتیشن، ابراز شفاهی قدردانی، نوشتن یادداشت تشکر، یا پاسخ متقابل با جبران لطف باشد.
قدردانی به عنوان دفاعی در برابر استرس عمل می‌کند و در حوزه‌های مختلف زندگی بر ما تأثیر مثبت می‌گذارد. موضوع قدردانی ما چه انسان باشد و چه غیر انسان (حیوانات، طبیعت و…)، طبیعتاً رابطه‌ای است. وقتی از کسی یا چیزی قدردانی می‌کنیم، با هدیه دهنده وارد رابطه می‌شویم و بخشی از یک شبکه بزرگتر متقابل می‌شویم. پرورش احساسات قدردانی منجر به روابط بین فردی بهتر می‌شود، به ما کمک می‌کند پیوندهای قوی‌تری با دیگران ایجاد کنیم و حس اجتماعی را ایجاد کنیم.
فواید قدردانی در زندگی
اگر بخواهیم تاثیر تشکر و قدردانی را لیست کنیم عبارتند از:
- خواب بهتر
- سلامت جسمانی بهتر
- سلامت روان بهتر
- اراده بیشتر
- بهبود عزت نفس
- روابط بهتر
- بهبود مراقبت از خود
سخن پایانی
تاثیرقدردانی این است که باعث ترویج متقابل در یک جامعه می‌شود و می‌تواند زنجیره‌ای از قدردانی را آغاز کند، که فراتر از یک رابطه دوتایی به شبکه بزرگ‌تری از مردم گسترش یابد، اینگونه ما مهربانی را منتقل می‌کنیم. روابط بر اساس عشق، اعتماد، احترام، بخشش و قدردانی متقابل ساخته می‌شوند.
حتی با وجود همه شواهدی که از تاثیر قدردانی حمایت می‌کنند، نمی‌توانیم از پیچیدگی آن غافل شویم. پرورش عمدی افکار، احساسات و رفتارهای مثبت حتی در میان سختی‌ها، چالش‌ها و خستگی‌ها برای ما خوب است و در عین حال انجام آن می‌تواند واقعاً دشوار باشد. بعضی روزها ممکن است به نظر غیرممکن باشد که نگرش شکرگزاری داشته باشید.
شکرگزاری یک اصل معنوی است و به ما انگیزه می‌دهد که زیبایی‌های زندگی را حتی در میان ناامیدی، درد و رنج در زندگی خود و کسانی که دوستشان داریم، جستجو کنیم.
تاثیر قدردانی این است که ما را به سمت چیزهایی که داریم سوق می‌دهد نه آنچه که کمبود داریم. ما می‌توانیم از چیزهای کوچک شروع کنیم. ما می‌توانیم از درختی سپاسگزار باشیم که سایه‌ای برای ما فراهم می‌کند یا چیزی که وقتی احساس ضعف می‌کنیم به آن تکیه کنیم.
ما می‌توانیم قدردان حیوان خانگی خود، به خاطر صمیمیت و همراهیش در یک روز تنهایی باشیم. ما می‌توانیم از شریک زندگی خود برای آوردن میان وعده مورد علاقه به خانه سپاسگزار باشیم. ما می‌توانیم برای درس‌هایی که در سختی‌هایمان آموخته‌ایم سپاسگزار باشیم.
اگر قدردانی بخش مهم و همیشگی زندگی شما شود، تاثیر قدردانی و معجزه آن را هر روز خواهید دید.
معرفی نویسنده: پریسا ایازی
من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.
[…] احساسات خوب شود. برای تغییراتی که ایجاد کرده‌اید از خود قدردانی کنید و دستاوردهای خود را ادامه دهید. خودتان را با […]
سلام وقت بخیر
ممنون از توجه و توصیه شما