آقای میم وکیل 35 ساله‌ای است که به دلیل نخوابیدن به پزشک عمومی مراجعه کرد. از زمان تولد پسرش که چهار ماه قبل بود، او گزارش می‌دهد که فقط پنج ساعت می‌خوابد و زودتر از حد مطلوب بیدار می‌شود. این مسئله منجر به داشتن انرژی کم در روز شده است. او روحیه «ناامید» را گزارش کرد و دیگر در فعالیت‌هایی که قبلاً از آن لذت می‌برد، مانند ورزش کردن و تماشای ورزش با دوستانش شرکت نمی‌کرد. در تمرکز بر تکالیف کاری مشکل داشت و اذعان داشت که بیشتر با خانواده و همکاران بحث می‌کند. او افزایش اشتها و افزایش وزن را در دو ماه گذشته گزارش داد. همچنین احساس گناه زیادی را تجربه می‌کند؛ زیرا خود را از خانواده جدا کرده و ارزش و توانایی‌های خود را به عنوان یک پدر جدید زیر سوال می‌برد. او افکار خودکشی یا قتل را انکار کرد. آقای میم از اوایل دهه 20 زندگی خود، خلق‌وخوی افسرده را گزارش کرده است، اما به دنبال هیچ درمانی نبوده است. بیماری جسمی خاصی ندارد. او با تشخیص افسردگی پس از زایمان تحت درمان قرار گرفت.
فهرست مطالب
افسردگی بعد از زایمان در مردان چیست؟
افسردگی بعد از زایمان (PPD) نوعی از اختلال خلقی است که پس از تولد کودک ایجاد می‌شود. در حالی که اغلب زنان دچار این نوع از افسردگی می‌شوند، افسردگی بعد از زایمان در مردان نیز رؤیت شده است. مردان درد زایمان را تجربه نمی‌کنند و نیاز به بهبود فیزیکی ندارند، اما حضور یک فرد جدید در زندگی تغییری اساسی به شمار می‌رود. خستگی و استرس ناشی از مراقبت از فرزند می‌تواند منجر به افسردگی پس از زایمان در مردان شود.
هیچ معیار مشخصی برای افسردگی بعد از زایمان در مردان وجود ندارد؛ اگرچه ممکن است در طول یک سال، با علائم هیجان‌های محدود، تحریک‌پذیری و افسردگی ظاهر شود. عوامل خطر شامل سابقه افسردگی در هر یک از والدین، فقر و تغییرات هورمونی است. ممکن است با اختلالات اضطرابی همراه باشد و بر خانواده و کودک در حال رشد تأثیر منفی بگذارد. درمان شامل روان‌درمانی و دارودرمانی است. به پزشکان توصیه می‌شود تا در سال اول پس از زایمان، افسردگی را در مردان غربال کنند و در صورت وجود افسردگی، درمان یا ارجاع درمانی را ارائه دهند.
نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان در مردان
احساس خستگی، آشفتگی و استرس پس از تولد فرزند، از جنبه‌های طبیعی پدر و مادر بودن است. اگر این علائم در طولانی‌مدت باقی بماند و در زندگی روزمره و مراقبت از کودک اختلال ایجاد کند، احتمال افسردگی پس از زایمان وجود خواهد داشت.
بسیاری از علائم افسردگی پس از زایمان در پدران همچون اختلال افسردگی اساسی (MDD) بوده و همچنین نشانه‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال علائم رایجی وجود دارد که به شرح زیر است:
- تغییر قابل‌توجهی در اشتها
- تغییر وزن
- ناتوانی و اختلال در خواب
- درد غیرقابل‌توضیح
- از دست دادن انرژی
- احساس غمگینی یا ناامیدی
- احساس بی‌ارزشی یا گناه
- نگرانی بیش از حد
- ناتوانی در تمرکز یا تصمیم‌گیری
- تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو
- افکار خودکشی یا مرگ
- افکار مزاحم آسیب رساندن به نوزاد
- تحریک‌پذیری و طیف محدودی از احساسات
تشخیص افسردگی بعد از زایمان در مردان
اغلب زنان توسط پزشک خود از لحاظ افسردگی پس از زایمان غربالگری می‌شوند؛ اما مردان معمولا اینطور نیستند. همچنین احتمال دارد که علائم خود را کمتر گزارش کنند. به همین جهت اغلب افسردگی پس از زایمان در مردان تشخیص داده نشده و درمان نمی‌شود.
به عنوان یک پدر باید نسبت به این علائم حساس باشید و به پزشک یا متخصص سلامت روان مراجعه نمایید؛ زیرا افسردگی به خودی خود از بین نمی‌رود. هرچه زودتر مشکل شما تشخیص داده شود، فرآیند درمان بیشتر تسهیل خواهد شد.
از آن‌جایی که در مورد مردان و سلامت روان آن‌ها استیگما و انگ وجود دارد _خصوصا زمانی که صحبت از افسردگی بعد از زایمان به میان می‌آید_ این نکته که در هنگام بروز علائم حتماً به یک متخصص مراجعه کنند، حائز اهمیت است.
درمان افسردگی بعد از زایمان در مردان
درمان افسردگی بعد از زایمان در پدران، مشابه درمان افسردگی بالینی است. بسته به وضعیت فرد و شدت افسردگی، ممکن است برای شما دارودرمانی یا روان‌درمانی و یا هردو در نظر گرفته شود. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)، داروهایی هستند که معمولاً برای افسردگی بعد از زایمان در مردان استفاده می‌شوند. اگر مصرف دارو موجب عوارض جانبی ناخواسته و بدتر شدن افسردگی شود، باید به روانپزشک اطلاع دهید. درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین‌فردی (IPT)، روان‌درمان‌هایی هستند که علائم افسردگی را تسکین می‌دهند. به طور کلی برای ارائه بهترین مدل مراقبت باید شرایط پدر در نظر گرفته شود.
دلایل افسردگی بعد از زایمان در مردان
تقریباً 8 درصد از پدران افسردگی بعد از زایمان را تجربه می‌کنند. عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد یا بدتر شدن افسردگی بعد از زایمان در مردان نقش داشته باشند که شامل:
- سابقه افسردگی یا اضطراب
- سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت روان، مانند سوءاستفاده از مواد
- کم بودن یا فقدان حمایت اجتماعی
- درآمد کم یا استرس مالی
- افسردگی پس از زایمان در مادر
- سن کم پدر
- زندگی کردن جدا از کودک
افسردگی پس از زایمان در پدران متفاوت از زنان است. ممکن است آن‌ها با تمدید ساعات کار، کناره‌گیری از خانواده یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌های مختلف، حال بد خود را نشان دهند. این علائم نشانه‌هایی از نیاز به حمایت از سلامت روانشان دارند. افسردگی پدر می‌تواند بر رشد کودک تاثیر بگذارد و خطر ابتلای کودک به اختلال‌های روانپزشکی را افزایش دهد. همچنین موجب بدکارکردی در روابط آن‌ها با همسر شود و در موارد شدید منجر به عصبانیت، پرخاشگری یا رفتار خشونت‌آمیز شود.
پیش از بچه‌دار شدن، مرد تمرکز اصلی شریک زندگی خود است. بعد از تولد کودک، توجه مادر تقسیم شده و این ممکن است برای پدر احساس بدی را ایجاد کند. کمبود صمیمیت، کمبود خواب و احساس گناه در مورد ناتوانی در برقراری ارتباط با نوزاد نیز بر این حس بد می‌افزاید. از طرفی پدران به اندازه مادرها بعد از تولد فرزند حمایت دریافت نمی‌کنند و موجب احساس رنجش و مورد بی‌توجهی قرار گرفتن شود. مردان در این دوره ممکن است از همسر درخواست‌های جنسی نامعقول داشته باشند.
راهبردهای مقابله‌ای با افسردگی بعد از زایمان در مردان
هنگامی که مردان از افسردگی پس از زایمان رنج می‌برند، بر توانایی آن‌ها برای مراقبت صحیح از همسر و فرزندشان تاثیر بگذارد. علاوه بر مراقبه و دریافت درمان روانشناختی می‌توانید از توصیه‌های زیر نیز استفاده نمایید:
- ورزش منظم
- خوردن غذاهای سالم
- حفظ عادات خواب سالم
- صحبت کردن و ابراز احساسات
اغلب درخواست کمک برای مردان دشوار است، به خصوص زمانی که شریک زندگی آن‌ها تحت شرایط سختی بوده و به حمایت آن‌ها نیاز دارند. در حالی که مراقبت از فرزندان بعد از تولد بسیار مهم است؛ اما پدران نباید نیازهای روان خود را نادیده بگیرند. آن‌ها باید در راستای تسکین خود و بهبود علائم قدم بردارند.
سخن آخر
افسردگی پس از زایمان در پدران ممکن است برای چندین ماه یا سال تشخیص داده نشود، اما به راحتی قابل درمان است. اگر به تازگی پدر شده‌اید و افسردگی را تجربه می‌کنید، با یک پزشک یا متخصص سلامت روان صحبت کنید. مهم است که به دنبال دریافت کمک حرفه‌ای باشید تا بتوانید مراقبت و حمایت لازم را به فرزند و همسر خود ارائه دهید.
معرفی نویسنده: مبینا مقدم
کارشناسی روانشناسی رو از دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گرفتم. در حال حاضر در مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی سلامت از دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه ایران مشغول به تحصیلم.
تولید محتوای علمی روانشناسی همیشه بخش جدانشدنی و مورد علاقه من بوده که این روزها برای تحقق بخشیدن بهش، قلم می‌زنم و می نویسم.
No comment