تجاوز جنسی

سوء استفاده جنسی هر گونه فعالیت جنسی است که بدون رضایت انجام می‌شود. که به عنوان تجاوز جنسی یا خشونت جنسی نیز شناخته می‌شود، شامل لمس جنسی ناخواسته، رابطه جنسی دهانی اجباری و رابطه جنسی با اجبار و  سایر آزار جنسی که همراه با اجبار و بدون تمایل طرف مقابل باشد.

سوء استفاده می‌تواند منجر به شوک، ترس، غم و اندوه و در برخی موارد اختلال اضطراب، افسردگی و یا اختلالات روانی جدی‌تر شود. اما درمان، مهارت‌های مقابله‌ای و حمایت اجتماعی می‌تواند بار را کاهش داده و به بهبودی بازماندگان کمک کند. موانع شخصی، اجتماعی و قانونی اغلب بازماندگان را از افشای سوء استفاده و دریافت کمکی که شایسته آن هستند، باز می‌دارد.

فهرست مطالب

آزار جنسی چیست و چقدر رایج است؟

آزار جنسی رفتارهای زیادی را در بر می‌گیرد از مزاحمت جنس مخالف تا تجاوز جنسی. به گفته مؤسسه ملی بهداشت، در آمریکا از هر سه زن یک زن و از هر چهار مرد یک نفر در طول زندگی خود خشونت جنسی را تجربه می‌کنند. متاسفانه اطلاعات دقیقی از تعداد تجاوز جنسی در ایران در دسترس نیست. حتی در سایر کشورها این اعداد به دلیل شرم و ترس بازماندگان احتمالا کمتر از عدد واقعی است.

پیامدهای آزار جنسی چیست؟

غلبه بر تجاوز جنسی و اثرات روانی آن یک چالش عمیق است. بازماندگان ممکن است افسردگی، اضطراب و استرس پس از سانحه را تجربه کنند که باعث می‌شود آن ضربه را دوباره در ذهنشان زنده و روی آن نشخوارفکری کنند. مطالعات نشان داده‌اند که به طور متوسط، قربانیان سوء استفاده جنسی حداقل هفت علامت شناخته شده PTSD را داشته‌اند و یک سوم زنان قربانی تجاوز گزارش داده‌اند که به خودکشی فکر کرده‌اند. این اثرات می‌تواند تحصیلات یا شغل بازماندگان و همچنین روابط آنها با خانواده و دوستان را از مسیر خارج کند.

با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که تا 90 درصد از بازماندگان ممکن است با گذشت زمان به طور طبیعی بهبود یابند. متخصصان سلامت روان همیشه برای کمک به پردازش این تجربه دردناک در دسترس هستند.

مشخصات یک متجاوز جنسی چیست؟

علل تجاوز جنسی متعدد هستند. مرتکبین تجاوز جنسی، معمولاً قربانی را می‌شناسند، در گذشته مرتکب جنایات یا اعمال تجاوزکارانه شده‌اند و معمولاً بزرگسال هستند، زیرا بیش از نیمی از آنها بالای 30 سال سن دارند. برخی ممکن است یک بیماری روانی مانند اختلال شخصیت ضداجتماعی داشته باشند، اما اکثریت قریب به اتفاق اینطور نیستند. هیچ پروفایل منحصر به فردی برای افرادی که مرتکب سوء استفاده جنسی می‌شوند وجود ندارد. نفوذ اجتماعی و فرهنگی نیز نقش دارد. متاسفانه در بسیاری جوامع، خشونت تجلیل می‌شود. به چالش کشیدن هنجارها از نظر جمعی و سیاسی می‌تواند به تغییر شیوع نگران کننده تجاوز جنسی امروز کمک کند.

شفا از سوء استفاده جنسی

بازماندگان خشونت جنسی ممکن است صدمات جسمی ناشی از حمله و همچنین اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه را تجربه کنند و به سلامت، شغل و روابط فردی آنها آسیب رسیده باشد.

درمان اغلب می‌تواند به طور موثر آسیب‌های ناشی از سوء استفاده جنسی را برطرف کند. بازماندگان یاد می‌گیرند که چگونه احساسات خود را شناسایی و درک کنند، خاطرات خود را پردازش کنند، مهارت‌های مقابله‌ای را توسعه دهند، استراتژی‌های مدیریت استرس را به کار گیرند و اعتماد به نفس خود را بازگردانند.

در روابطی که تجاوز جنسی اتفاق می‌افتد برای خروج از رابطه ضروری است تا: 

  1.  با واقعیت روبه‌رو شوند و بفهمند که سوء استفاده پایان نمی‌یابد. 
  2.  احساس سرزنش خود را رها کنند تا عزت‌نفس را بازیابند. 
  3.  از روانشناس کمک بگیرند.

روانشناسی تجاوز و آزار جنسی

در روان درمانی قربانیان تجاوز درمان‌های متمرکز بر تروما می‌تواند به ویژه برای بازماندگانی که بر تجاوز جنسی غلبه می‌کنند مؤثر باشد. بازماندگان تجاوز جنسی تشویق می‌شوند که به دنبال درمان باشند، که اغلب می‌تواند به طور موثر علائم تروما را برطرف کند. درمان پردازش شناختی (CPT)، درمان مواجهه طولانی مدت (PE)، و تا حدودی بحث برانگیزتر پردازش مجدد حساسیت‌زدایی توسط حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) به قربانیان کمک کرده است تا تجربیات خود را پردازش کنند، به احساسات خود رسیدگی کنند، و استراتژی‌های مدیریت استرس و مهارت‌های مقابله‌ای را توسعه دهند. هنر درمانی همچنین ممکن است یک راه نجات ارزشمند برای پردازش تروما باشد.

اختلالات تجزیه ای و تجاوز جنسی

اختلال هویت تجزیه‌ای می‌تواند در نتیجه سوء استفاده جنسی، به ویژه در کودکان ظاهر شود. برای درمان این وضعیت یعنی وجود بیش از یک هویت که در زمان‌های مختلف کنترل را به دست می‌گیرد، درمان اولیه روان‌درمانی است. اشکال غیرکلامی درمان مانند هنر، بازی و هیپنوتیزم ممکن است بسیار ارزشمند باشند، زیرا در مواقعی که بیان کلامی بسیار دشوار است، راه‌هایی برای بیان فراهم می‌کنند. درمان به پردازش سوء استفاده و در نهایت دستیابی به یک هویت واحد کمک می‌کند.

نشانه های سوء استفاده جنسی چیست؟

اگر نگران این هستید که یکی از عزیزانتان از سوء استفاده جنسی رنج می‌برد باید بدانید علائمی که نشان می‌دهد یک بزرگسال مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است عبارتند از:

  • اضطراب در مورد موقعیت‌های خاصی که قبلاً باعث اضطراب نمی‌شد
  • اجتناب از افراد یا مکان‌های خاص
  • غم و اندوه یا افسردگی مداوم
  • عزت نفس پایین
  • خواب آشفته یا کابوس
  • رفتار آسیب زننده به خود
  • افکار خودکشی
  • عفونت‌های مقاربتی جدید
روانشناسی تجاوز

با قربانی تجاوز جنسی چگونه برخورد کنیم؟

مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که به سادگی به کسی که دوستش دارید گوش دهید و باور کنید. نبایدهای برخورد با قربانی‌‌ های تجاوز زیاد نیستند اما بسیار اهمیت دارند، شما باید احساسات آنها را تأیید کنید، سؤال بپرسید و از قضاوت کردن خودداری کنید. به آنها کمک کنید گزینه‌ها و منابعی مانند جستجوی مراقبت پزشکی، گزارش جرم، تماس با روانشناس را کشف کنند. اگر چه ممکن است نظرات قوی داشته باشید، آنها را کنار بگذارید بازمانده باید هر تصمیمی را برای خود اتخاذ کند زمانی که احساس آمادگی کرد.

چه چیزی بازماندگان را از گزارش سوء استفاده جنسی باز می‌دارد؟

قربانیان تجاوز جنسی ممکن است به دلیل ترس از انتقام، ترس از باور نکردن یا ترس از تجربه بیشتر آسیب گزارش ندهند. آنها ممکن است با شرم دست و پنجه نرم کنند و در نتیجه خود را به خاطر «حضور در مکان اشتباه» یا «فرار نکردن» سرزنش کنند. شرم یا سرزنش خود، انکار یا ناباوری، ترس از عواقب، عزت نفس پایین، احساس درماندگی، و این احساس که آنها حمایت یا عدالت نمی‌یابند، همگی به عدم تمایل به مطرح کردن تجاوز کمک می‌کنند.

قربانیان همچنین باید با سوگیری‌های شناختی مبارزه کنند. مردم می‌خواهند باور کنند که دنیا مکانی امن است، و شاید از نظر روان‌شناختی مقصر دانستن قربانی («خب، او نباید شب‌ها تنها می‌دوید») آسان‌تر از پذیرش این موضوع است که آزار ناگهانی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. این سوگیری‌ها و موارد دیگر چرخه سرزنش قربانی را تقویت می‌کنند که حضور بازماندگان پس از حمله را دشوار می‌کند.

قربانیان بیشتر در معرض تجاوز جنسی توسط یک غریبه قرار می‌گیرند یا آشنا؟

اکثر قربانیان مهاجمان خود را می‌شناسند حدود 80 درصد تجاوزهای جنسی توسط فردی که بازمانده می‌شناسد، مانند همسایه، عضو خانواده یا شریک عاشقانه انجام می‌شود. در مواردی که مجرم در خانواده یا جامعه بازمانده باقی می‌ماند، شرایط سخت‌تر و درمان پیچیده‌تر خواهد بود.

کودک آزاری جنسی

جرایم کمی وجود دارد که به اندازه آزار جنسی کودکان دردناک باشد. سوء استفاده جنسی از کودکان به طور گسترده توسط قربانیان گزارش نشده است. نوجوانانی که آزار جنسی را تجربه کرده‌اند، بیشتر احساس خستگی و استرس نسبت به تکالیف مدرسه می‌کنند، بیشتر سیگار می‌کشند، مشکلات خواب بیشتری دارند، تصورشان از خود مخدوش است و دیگر دانش‌آموزان آنها را نمی‌پذیرند. آنها همچنین بیش از دیگران احتمال دارد خودزنی کنند یا اقدام به خودکشی کنند. 

علائمی که نشان می‌دهد کودک ممکن است مورد تجاوز جنسی قرار گرفته باشد عبارتند از:

  • عفونت‌های مقاربتی
  • صدمات ناحیه تناسلی از جمله کبودی یا خونریزی
  • رفتار جنسی نامناسب یا دانش جنسی
  • بازگشت به عادات گذشته مانند خیس کردن رختخواب یا مکیدن انگشت شست
  • ترس جدید از درآوردن لباس برای تعویض یا حمام کردن
  • ترس جدید از تنها ماندن در شب یا دیدن کابوس
  • ناراحتی یا اضطراب جدید در اطراف بزرگسالان خاص
  • نگرانی یا ترس بیش از حد
  • آشفتگی شدید یا طغیان خشم
  • کناره‌گیری از خانواده و دوستان

اگر بفهمم کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته است، چه باید بکنم؟

در صورت مشکوک شدن به حادثه، از قرار دادن کودک در موقعیت‌هایی که ممکن است با مجرم احتمالی مواجه شود یا در موقعیتی بدون نظارت با یک بزرگسال قرار گیرد، تا زمانی که موضوع حل نشده است، خودداری کنید. پس از گزارش آزار، در مراحل بعدی از یک متخصص روانشناسی کودک کمک بگیرید.

پیامدهای سلامت روان کودک آزاری جنسی چیست؟

برخی از بازماندگان سوء استفاده جنسی از کودکان برای مقابله با سوء استفاده مزمن، ناخودآگاه تا حدودی از واقعیت جدا می‌شوند. اختلالات تجزیه‌ای بیشتر از سایر جمعیت های روانپزشکی در قربانیان آزار جنسی دیده می‌شود. کودکان 9 ساله یا کوچکتر به ویژه در شرایط آزار جنسی، فیزیکی یا عاطفی شدید مستعد اختلالات تجزیه‌ای هستند.

بازماندگان کودک آزاری چگونه می‌توانند بهبود یابند؟

کودکان می‌توانند از طریق درمان متمرکز بر تروما برای پردازش و رفع گسستگی، بهبود یابند. شفقت به خود نیز ممکن است یک مهارت کلیدی در غلبه بر سوء استفاده گذشته باشد. بازماندگان کودک تجاوز جنسی اغلب با شرم و سرزنش خود دست و پنجه نرم می‌کنند. پرورش شفقت به خود و گسترش شناخت، می‌تواند شرم را خنثی کند. تحقیقات نشان می‌دهد که شفقت به خود ممکن است انعطاف‌پذیری عاطفی ایجاد کند و با مشکلات سلامت روانی کمتری مرتبط است.

هر آنچه باید درباره آزار جنسی بدانید

مردانی که مرتکب آزار و اذیت جنسی می‌شوند، در سنجش ویژگی‌های شخصیتی سه گانه تاریک مانند خودشیفتگی، ماکیاولیسم و روان پریشی امتیاز بیشتری کسب می‌کنند. آنها همچنین تمایل دارند در زمینه‌های تحت سلطه مردان کار کنند و به طور کلی نگرش‌های خصمانه‌ای نسبت به زنان دارند.

سناریوهای دیگر نیز می‌توانند منجر به آزار و اذیت شوند. به عنوان مثال، هنگامی که افراد به طور ناگهانی با تجربه محدود با موقعیت اجتماعی پایین در موقعیتی قدرتمند قرار می‌گیرند، برخی با فروتنی پاسخ می‌دهند اما برخی دیگر به سرعت با ارتکاب آزار و اذیت احساس قدرت بیشتری می‌کنند. همچنین، زنانی که در مناصب قدرت قرار دارند، گاهی توسط مردانی که بالاتر از آنها هستند یا از نظر رتبه‌ با آنها برابر هستند، مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند. 

بسیاری از مردم بر این باورند که مردان ذاتاً شکارچیان جنسی هستند، اما اینطور نیست. هرگز مشخص نشده است که خشونت جنسی ژنتیکی است. در عوض، محققان اکنون تمایل به خشونت جنسی را ترکیبی پیچیده از عوامل بیولوژیکی و باورهای اجتماعی و فرهنگی می‌دانند. تحقیقات در مورد طرز فکر متجاوزان و سایر مجرمان جنسی مرد نشان می‌دهد که آنها به باورهای جنسی خاصی پایبند هستند که به آنها می‌گوید، برای مثال، «وقتی یک زن نه می‌گوید، واقعاً منظورش بله است»،  یک سوم از این مردان قربانیان خود را سرزنش می‌کنند، مثلاً به خاطر نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی یا نه نگفتن کافی.

سخن پایانی

اثرات سوء تجاوز جنسی موضوعی بدیهی است که برخی از قربانیان برای مدتی با آن درگیر هستند و در مورد برخی دیگر از قربانیان جنبه‌های زیادی از زندگیشان تحت تأثیر قرار می‌گیرد و موضوعی مادام العمر است. در همه موارد تجاوز جنسی کمک گرفتن از یک روانشناس کار بلد روند بهبود را تسریع می‌بخشد و جلوی آسیب‌های بیشتر را می‌گیرد. در صورتی که این تجربه تلخ را داشته‌اید در درجه اول خود را سرزنش نکنید و در گام دوم با متخصصین برتر ماروم در تماس باشید.

تصویر معرفی نویسنده: پریسا ایازی

معرفی نویسنده: پریسا ایازی

من کارشناسی روانشناسی بالینی و کارشناسی ارشد رو روانشناسی عمومی خوندم. علاقمند به حوزه مدیریت استرس و مراقبه هستم.
حدود ۱۵ سال سابقه کار در زمینه آموزش و کاربرد انواع تکنیکهای ریلکسیشن،مدیتیشن و مایندفولنس دارم.
در حال حاضر به عنوان درمانگر در زمینه‌‌های درمان انواع اختلالات اضطرابی، مشاوره نوجوان و بهبود روابط والدین و فرزند، مشاوره پیش از ازدواج فعال هستم.

نظر شما درباره تجاوز جنسی چیست؟ از تجربیات خود برای ماروم بنویسید.
حال خوب و آروم با ماروم
درخواست مشاوره

No comment

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *