روانشناسی و مشاوره یکی از مشاغل مهم و حساس محسوب میشود و اهمیت آن به جهت ارتباط مستقیم درمانگر با بخشهایی از مخاطبین خود به عنوان مراجع یا بیمار است، بخشهایی چون ادراک، تفکر، احساسات و حتی بررسی و ماندن روی بخشهای آسیبپذیر مراجع، گاه آنجا که هیچ کس جز خود فرد به آن بخش دسترسی نداشته و گاه برای خود فرد هم پیش از این چنین بخشهایی آشکار نبوده. اگر به دنبال شناخت تفاوتهای درمانگر و زوج درمانگر هستید، این مقاله را از دست ندهید.
فهرست مطالب
درمانگر کیست و چه وظایفی دارد؟
درمانگر یعنی فردی که در رشته روانشناسی و یا مشاوره در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرده و بعد از آن زیر نظر افراد صاحب صلاحیت و متخصص، در رویکرد و حوزههای درمانی مورد علاقه خود آموزش دیده و تخصص کسب میکنند.
بعد از آن درمانگران میتوانند در زمینههایی که آموزش دیده و مطالعه داشتهاند زیر نظر سوپروایزر شروع به پذیرش مراجع کنند.
سوپروایزر، از اساتیدی هستند که در رویکرد و حوزه مورد نظر درمانگر دارای درجه علمی بوده و همینطور صلاحیت ارائه مشورت درمانی به نوآموختگان را دارند.
بعد از مدتی با گذشت زمان و کسب تجارب درمانی، فرد درمانگر میتواند با کاهش نیاز به سوپروایزر، به جلسات درمانی خود برای مراجعین ادامه دهد.
در کنار آموزش و کسب تخصص، آگاهی نسبت به مسائل فردی و تلاش برای حل آنها از نکات مهم دیگر به شمار میرود.
تمامی ما به عنوان اشرف مخلوقات در جریان زندگی تجارب گوناگونی داریم که گاهی خوشایند و گاهی ناخوشایند هستند بعلاوه گاهی میتوانیم از مسائلمان عبور کنیم و گاهی این کار برایمان سخت میشود و این بسیار امر طبیعی است که هر کدام از ما در بخشی از زندگیمان نیاز به دریافت کمک باشیم از سوی کسی که متخصص است و در حوزه مشکل ما آگاهی دارد، حتی اگر این فرد درمانگر سوپروایزر و یا استاد در یکی از رشتههای روانشناسی و مشاوره باشد.
اما در صورتی که این فرد به عنوان درمانگر با مسائل حل نشده خود وارد اتاق مشاوره شود این امکان که تحت تاثیرمسائل خود به آنچه مراجع میگوید، بنگرد بالا میرود، آنگاه مسائل جدیدی پیش میآیند که میتواند جریان اصلی درمان را از مسیر اصلی منحرف کند.
مورد مهم دیگر در خصوص ویژگیهای درمانگر حرفهای پایبندی به اصول اخلاقی در نظام روانشناسی و مشاوره است.
این اصول اخلاقی در جریان فرایند درمان کمک میکنند تا مراجع و درمانگر حقوق خود و دیگری را بشناسند و ضمن احترام به حقوق طرف مقابل، از حقوق خود هم دفاع کنند.
همینطور اصول اخلاقی به مثابه یک تابلو راهنما در مسیر درمان برای رابطه درمانی عمل میکند.
به همین دلیل آگاهی درمانگر از این اصول و توضیح و انتقال موارد مورد نیاز مراجع به او در مسیر درمان بسیار حائز اهمیت است.
به عنوان نمونه برای اصول اخلاقی میتوان به مواردی چون رازداری، در مورد مواردی که مراجع از مسائل خود بیان میکند، البته با در نیر گرفتن تبصرههایی که سازمان بهداشت جهانی در این خصوص بیان کرده، چهارچوب رابطه درمانی، یعنی نداشتن رابطه دوستانه، رابطه جنسی و… با مراجع، مدیریت ساختار و زمان جلسه، از نظر چیدمان، نحوه نشستن، احوالپرسی و… و همینطور مدیریت زمان جلسه، است.
که توصیه میکنیم برای آگاهی بیشتر نظامنامه اخلاقی روانشناسی و مشاوره کشور را مطالعه کنید.
بعد از ساختار اصلی که ستونهای درمان محسوب میشوند، مواردی هستند که بر کیفیت و ساختار درمان تاثیر مستقیم دارند، باز این رو پرداختن به آنها در این مقاله میتواند موثر باشد.
یکی از این موارد نحوه ارتباط درمانی با مراجع است، این مسئله در کنار ساختار اصلی این رابطه که در پیش گفته شد از شخصیت و سبک ارتباطی درمانگر هم تاثیر میپذیرد.
شما برای انتخاب درمانگر میتوانید این موضوع را ارزیابی کنید و خارج از تخصص و حرفه درمانگر میتوانید این احتمال را در نظر بگیرید که با این مدل سبک ارتباطی، ارتباط برقرار نکنید.
من همیشه در این خصوص برای مراجعینم این توضیح را میدهم که جلسه اول یک جلسه ارزیابی است که در آن من درمانگر تلاش میکنم با شما و مسئله شما آشنا شده و تا اندازه ای آن را ارزیابی کنم و از طرف دیگر شما در جایگاه مراجع با من و مدل درمانی من آشنا میشوید و شاید تصمیم بگیرید این جلسات را ادامه ندهید.
رویکرد درمانی درمانگر یعنی چه؟
رویکرد درمانی یعنی مبنای تئوری که درمانگر برای طرح درمان خود استفاده میکند.
امروز با افزایش آگاهی مراجعین، شناخت از رویکردها بالا رفته و گاهی خود مراجعین مایل هستند درمانگر با رویکرد خاصی را انتخاب کنند ، از این رو شما به عنوان مراجع میتوانید در این مورد از درمانگر خود سوال پرسیده و همینطور خوب است که درمانگر شما در جلسات آغازین در این خصوص با شما گفتگو کند.
مورد سوم که از اهمیت ویژهای برخوردار است و تا اندازهای در اصول اصلی به آن پرداختیم حوزههای فعالیت درمانگر برای درمان است.
به طورکلی میتوان حوزههای کار درمان را درشاخههای اصلی چون مشاوره فردی، زوجدرمانی، مشاوره کودک و نوجوان، تحصیلی، شغلی تقسیم کرد که میتوانند زیرمجموعههای خود را در برگیرند.
این بدان معنا نیست که کسی که درمان فردی انجام میدهد صلاحیت زوج درمانگری را ندارد، اما برای زوج درمانگر بودن نیاز هست آگاهیهایی را داشته باشید به همان اندازه که برای درمان فردی باید .
اما در خصوص سایر حوزه ها میتوان گفت به طور معمول درمانگر کودک در حوزه بزرگسال فعالیت نمیکند و یا مشاور تحصیلی زوج درمانگری نمیکند.
برای مثال اگر بخواهم با توجه به تخصص خودم در مورد زوجدرمانی و ویژگیهای زوج درمانگر بگویم، به آموزشهای خاص زوجدرمانی در ابتدا اشاره خواهم کرد، برای نمونه، معمولا معتقدیم علاوه بر دو نفر که هر دو انسانهای بالغ و مستقلی هستند یه فرد سوم به نام رابطه در میان همسران وجود دارد که نیاز هست درمانگر زوج به این رابطه توجه ظریف، تخصصی وهوشمندانهای داشته باشد تا بتواند در مسیر درمان بهتر گام بردارد این بدان معناست که علاوه بر چهارچوب مفهومی براساس رویکرد درمانی از مجموعهای از ابزارهای رابطهای برای کار کردن با زوج بداند و اگر این آموزشهای لازم نباشد احتمال خطای درمانی ممکن میشود.
از سوی دیگر موضع درمانگر در مورد بحث ازدواج و طلاق است، هر فردی در جایگاه مراجع این حق را دارد که موضع درمانگر خورد را جویا شود تا ببینیم درست است یا نه، در حقیقت این اعتقاد وجود دارد که جدایی زوج به طور معمولا برای عزیزانشان به خصوص فرزندان میتواند بسیار ویرانگر باشد و استثناهای کمی برای این مسئله مطرح شده.
بنابراین حداقل به ۳ الی ۴ جلسه نیاز داریم تا به این اطلاعات در مورد درمانگرمان دست یافته و بتوانیم برای ادامه درمان تصمیم بگیریم، و لطفا بر اساس یک گفتگوی تلفنی یا یک جلسه ارزیابی مشاوره برای درمان طولانی مدت رابطه خود نتیجهگیری نکنید.
3 سوال مهم که در زمان انتخاب زوج درمانگر باید از خود بپرسید؟
این 3 سوال تضمینی برای یافتن زوج درمانگر ایده آل نیستند، اما نقطه شروع خوبی هستند و هر فردی که با او مصاحبه می کنید باید مایل باشد به این سوالات پاسخ دهد.
به عنوان یک زوج درمانگر حرفهای چه آموزشهایی دیده و دست دارید؟
او به این نکته اشاره میکند که گاهی بعضی از همکاران روانشناس تصور میکنند زوج درمانگر هستند و درباره رابطه میدانند چون آن را تجربه کردهاند، در حالی که تجارب شخصی به خصوص وقتی که رابطه در سطحی ناپایدار است کافی نیست.
بلکه زوج درمانگر با کمک ابزار حرفهای خود در این شرایط به آنها کمک میکند تا گرههایی از رابطه را باز کنند گفتنی است همین اقدام حرفهای میتواند برای زوج احساس امنیت بیشتری ایجاد کند.
موضع زوج درمانگر در خصوص ازدواج چیست؟
بهترین کار این است که فردی را پیدا کنید که موقعیتش در رابطه با ازدواج آینه ارزشهای شما باشد، و شما حق دارید که بدانید چه چیزی در ابتدا وجود دارد.
اگر بخواهید از من بپرسید، این را می گویم: “من در ازدواج بی طرف نیستم. من طرفدار پرشور ازدواج هستم و عمیقاً به آن اعتقاد دارم، به عنوان بهترین وسیله ای که برای نگهداری یک زوج و خانواده می شناسم.”
در این بخش باید به این مهم اشاره کرد که این بدان معنا نیست که طلاق هرگز یک گزینه نیست بلکه اخرین گزینه است ولی قبل از تمام راههای موجود برای حفظ و ستختن رابطه باید بررسی شود.
تعداد سالهایی است که درمانگر زوج در این حوزه فعالیت کرده است؟
این مورد هم بدان معنا نیست که عدد بالا به معنای کار برتر است اما میتوان این مورد را هم به عنوان یک عامل در نظر گرفت.
معرفی نویسنده: رفیعه السادات شهیدی
کارشناسی و کارشناسی ارشد رو در رشته مشاوره و راهنمایی گذروندم.
در زمینه رشد فردی، مهارتهای زندگی و ارتباطی آموزش دیدم و دورههای متعددی رو گذروندم؛
چرا که معتقدم در نقش یک درمانگر نیاز به آموزش دیدن و به روز نگه داشتن دانشم یک نیاز اساسی است.
در حال حاضر در زمینه رشد فردی، ترمیم ارتباط با خود و مشاوره پیش از ازدواج، زوج درمانی، شکست عاطفی و روابط خانوادگی به عنوان درمانگر فعالیت دارم.
No comment