شفقت به خود راهی برای رسیدن به موفقیت و توسعه فردی

 وقتی حرف از رشد شخصی به میان می­اید، ممکن است ویژگی­‌هایی مثل اعتماد به نفس و خود باوری، در ذهن تداعی شود. با این وجود، شفقت به خود می­‌تواند راه بهتری برای رسیدن به موفقیت و توسعه‌فردی باشد. به عنوان مثال، اعتماد به نفس باعث می­‌شود احساس بهتری نسبت به توانایی­های خود داشته باشید، در حالی که شفقت به خود، به شما این امکان را می‌­دهد تا کم و کاستی­‌های خود را شناسایی کنید و آن­ها را بپذیرید.

هنگامی که شما نقص‌­ها و کاستی­‌های خود را شناسایی کردید و آن­ها را پذیرفتید، به احتمال زیاد به طور عینی و واقع­بینانه آن­ها را خواهید دید. این به نوبه خود می­‌تواند تغییرات مثبتی را در زندگی شما رقم بزند.

 

شفقت به خود چیست؟

برگرفته از روانشناسی بودایی، شفقت به خود با اعتماد به نفس و عزت نفس تفاوت دارد. شفقت به خود، یک شیوه­ تفکر درباره­­ خود نیست، بلکه راهی برای بودن و رفتار کردن با خود است. در واقع طبق گفته دکتر کریستین نف[1]، استاد روانشناسی دانشگاه تگزاس، شفقت به خویشتن، رفتار با خود دقیقا به همان شیوه‌ای است که با دوستان و اعضای خانواده رفتار می­کنیم، حتی اگر با ما مخالفت کنند.

به طور کلی، شفقت به خود، پذیرفتن این موضوع است که شما انسان هستید و اشتباه می­‌کنید. همچنین به این معنی است که شما روی این اشتباهات تأکید نمی­کنید و بخاطر آن­ها خود را سرزنش نمی­‌کنید. دکتر نف، اولین فردی بود که شفقت به خود را تعریف و اندازه­گیری کرد و تعدادی از متغیرهای میانجی را معرفی نمود که برای افزایش مهارت­‌های شفقت به خود، استفاده می­شوند. برای مثال، دکتر همچنین چند تمرین شقفت به خود از جمله تنفس و مراقبه­ مهربانی-عشق را معرفی می­‌کند.

 

مؤلفه­‌های اصلی شفقت به خود

وقتی نوبت به استفاده از شفقت به خود م‌ی­رسد، وجود چندین مؤلفه­ اصلی، ضروری می­‌باشد. مواردی مثل این که با خودتان مهربان باشید، همانطور که با دوستتان مهربانید! نسبت به آن­چه هستید ذهن آگاهی داشته باشید و به خودتان این اجازه را بدهید که بی‌عیب و نقص باشید. در ادامه مرور کلی از این مؤلفه‌­ها خواهیم داشت.

 

مهربانی با خود

وقتی مهربانی با خود را تمرین کنید، متوجه این خواهید شد که زندگی همه­ی مردم بی‌عیب و نقص نیست. علاوه بر این هنگامی که اشتباهی رخ می­دهد و اوضاع بر وفق مرادتان پیش نرود، به جای انتقاد، با خودتان مهربان هستید.

به عنوان مثال، وقتی خطایی رخ می­‌دهد، دکتر نف می‌­گوید احتمالاً اولین واکنش شما این خواهد بود که “این نباید اتفاق می­افتاد!” یا “نباید این مشکل در زندگی من رخ می­‌داد، همه زندگی شاد و بی‌نقصی دارند!”.  با افکار منفی و نامهربان با خود، شما احتمالاً رنج‌­های اضافی را تجربه خواهید کرد به این علت که احساس تنهایی و انزوا می­‌کنید و فکر می­کنید با دیگران تفاوت دارید. اما با مهربانی با خود، به جای احساس ضعیف بودن به این نتیجه خواهید رسید که مشکلات و سختی‌­ها برای همه ‌وجود دارد و این دشوار‌ی­ها، معنای انسان بودن است.

وقتی شما شروع به چنین فکری می­کنید، نوع نگاه شما به چالش­‌ها و مشکلات زندگی تغییر می­کند. این دریچ‌ه­ای برای شما باز‌ می‌­کند که توسط آن با تجارب، رشد و پیشرفت کنید. اما اگر احساس کنید که این اتفاقات نابهنجارند و نباید پیش آیند، خود را سرزنش خواهید کرد و هیچ رشد و پیشرفتی نخواهید داشت.

ذهن آگاهی

یکی دیگر از مؤلفه­‌های شفقت به خود، ذهن آگاهی است. وقتی شما ذهن آگاهی دارید، با درد و رنج خود روبرو می‌­شوید و آن را می­‌پذیرید. اکثر مردم نمی­‌خواهند چنین کنند. در حقیقت، معمولاً می‌­خواهند از آن اجتناب کنند. به این معنا که برای اجتناب از درد و رنج، مستقیماً سراغ حل مسئله می‌­روند. اما هنگامی که راه زندگی به پیچ و خم می­رسد، مهم است که برای ذهن آگاه بودن زمان بگذارید و به این فکر کنید که احساسات  شما نسبت به دشواری و سختی پیش آمده چیست و چرا چنین شده است.

وقتی شما قادر به انجام چنین کاری باشید، احتمال رشد و یادگیری و درس گرفتن از اوضاع بسیار بیشتر خواهد بود. مورد دیگری که شما باید نسبت به آن آگاهی داشته باشید، منتقد درونی‌تان است. انتقاد از خود می­تواند بسیار شکست ناپذیر باشد و اغلب در ذهن ما تکرار شود. اما ذهن آگاهی به شما این امکان را می‌­دهد که بدون قضاوت درباره خود، از کاستی­‌های خود آگاه باشید. نتیجه این خواهد بود که متوجه خواهید شد کجا نیاز به رشد و پیشرفت دارید، بدون اینکه فشار بیش از حد و انتظار زیادی از خود داشته باشید.  

 

بی‌نقص بودن

به محض اینکه بتوانید بپذیرید کمال­گرایی و کامل بودن، غیر واقع­بینانه است، احساس خواهید کرد که یک وزنه سنگین از شانه‌­هایتان برداشته شده. این همچنین به شما کمک خواهد کرد که آن­چه تجربه می­‌کنید، طبیعی است و نه شما و نه سایر افراد نباید احساس بدی نسبت به زندگی و تجربه­‌هایش داشته باشید. شناختن نقص­‌هایتان همچنین می­‌تواند به شما کمک کند با دیگران احساس ارتباط بیشتری داشته باشید، به این علت که متوجه می‌­شوید سختی­ها و دشواری­‌ها، بخش جدایی ناپذیر از تجارب همه افراد می­‌باشد.

به خاطر داشته باشید، شفقت به خود، یعنی با خودتان مهربان باشید و بدانید که همه­ی انسان­ها از جمله شما  بی‌عیب و نقص نیستند. این همچنین مستلزم این است که بدانید مشکلی ندارد که کامل و بی‌عیب و نقص نباشید!  نقایص و موانع، باید به شما کمک کنند که خود را بهتر درک کنید نه اینکه باعث استرس شما شوند و احساس بدی نسبت به آنچه هستید در شما ایجاد کنند.

مزایای شفقت به خود

به طور کلی، شفقت به خود؛ تشخیص تفاوت بین انتخاب بد و انسان بد بودن است. وقتی شما شفقت به خود را تمرین می­‌کنید، متوجه خواهید شد که گرفتن تصمیم­‌های بد شما را به طور خودکار به شخص بدی تبدیل نخواهد کرد. در عوض متوجه خواهید شد که ارزش و جایگاه شما، بدون قید و شرط است. در حقیقت، پژوهش­‌ها نشان می‌­دهند که به طور کلی ارتباط مثبتی میان شفقت به خود و بهزیستی روانشناختی وجود دارد. علاوه بر این، شفقت به خود احساس ارزشمند بودن را منجر می‌­شود. اما نه به روش خودشیفته‌ه­ای که گاهاً اعتماد به نفس، به دنبال دارد.

به اضافه، افرادی که شفقت به خود را به کار می­‌گیرند، ارتباطات اجتماعی بیشتر، هوش هیجانی بالاتر و رضایت بیشتری از زندگی دارند. آن­ها همچنین مراقبان بهتر، با حمایتگری بیشتر و همدلانه‌­تری هستند.

ضمناً پژوهش­ها نشان می­دهند که افرادی که خود شقفتی دارند، اضطراب و ترس از شکست کمتری دارند و خطر ابتلا به افسردگی در آن­ها پایین­تر است. پژوهش­ها همچنین نشان می­دهند شفقت به خود می­تواند انگیزه­ای باشد برای اصلاح خطاها، شکست­ها و کاستی­ها به این علت که آن­ها را قابل مشاهده و پذیرفتنی می­سازد.

هنگامی که حرف از شقفت ورزیدن به خود پیش میاید، اولین چیزی که باید مورد نظر قرار دهید، صدایی است که در ذهن شما وجود دارد و دائماً شما را مورد انتقاد قرار می‌­دهد. اغلب اوقات این صدا بسیار انتقادی است.

برای مثال ممکن است برای کوچکترین اشتباهی خودتان را سرزنش کنید. برای اینکه بیشتر شفقت به خود را داشته باشیدد ضروری است که این صدا را تشخیص دهید و هنگامی که به سمت انتقاد منحرف شد آن را اصلاح کنید. این بدان معنا نیست که به خودتان بگویید که چقدر عالی هستید، بلکه صحبت کردن با خودتان با مهربانی، بدون قضاوت و به همان شیوه‌ه­ای است که با عزیزانتان صحبت می­‌کنید. وقتی به چنین شیوه‌ه­ای عمل ­کنید، بر‌زندگی مدیریت بیشتری خواهید داشت.

شما تا چه اندازه به خود شفقت می­‌ورزید؟ کدام یک از مؤلفه­‌های شفقت به خود را در زندگی به کار می­‌گیرید؟

با تمرین­‌های بیشتر و سایر نکات درباره این موضوع با ماروم همراه باشید.